Wemmel
gemeente in Vlaams-Brabant, België Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
gemeente in Vlaams-Brabant, België Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Wemmel is een plaats en faciliteitengemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente telt ruim 18.000 inwoners. Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen. De gemeente Wemmel ligt in de Vlaamse Rand en grenst aan de Brusselse deelgemeente Laken, de Brusselse gemeente Jette, aan Relegem (Asse), aan Hamme en Brussegem, deelgemeenten van Merchtem, aan Meise en ten slotte aan Strombeek-Bever (Grimbergen).
Gemeente in België | |||
---|---|---|---|
Geografie | |||
Gewest | Vlaanderen | ||
Provincie | Vlaams-Brabant | ||
Arrondissement | Halle-Vilvoorde | ||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
8,77 km² (2022) 42,89% 32,24% 24,88% | ||
Coördinaten | 50° 54' NB, 4° 18' OL | ||
Bevolking (bron: Statbel) | |||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
18.179 (01/01/2024) 48,95% 51,05% 2072,14 inw./km² | ||
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 22,58% 58,93% 18,49% | ||
Buitenlanders | 19,2% (01/01/2024) | ||
Politiek en bestuur | |||
Burgemeester | Walter Vansteenkiste (LB Wemmel) | ||
Bestuur | LB Wemmel, Wemmel Plus! | ||
Zetels LB Wemmel Wemmel Plus! Intérêts Communaux |
25 12 7 6 | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen | 22.220 euro/inw. (2021) | ||
Werkloosheidsgraad | 7,35% (jan. 2019) | ||
Overige informatie | |||
Postcode 1780 |
Deelgemeente Wemmel | ||
Zonenummer | 02 | ||
NIS-code | 23102 | ||
Politiezone | AMOW | ||
Hulpverleningszone | Vlaams-Brabant West | ||
Website | www | ||
Detailkaart | |||
ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde in de provincie Vlaams-Brabant | |||
|
Wemmel maakt deel uit van het kanton Meise en de kieskring Vlaams-Brabant. Haar patroonheilige is Sint-Servaas. De inwoners van Wemmel zijn de Wemmelaars en het traditionele dialect is het Wemmels. Ongeveer de helft van de inwoners is Franstalig.[bron?] De gemeente wordt gerekend tot de streek der Brabantse Kouters en is vergroeid met de Brusselse agglomeratie.
De oorsprong van de huidige dorpskom ligt rondom de Sint-Servaaskerk waar de beste landbouwgrond te vinden was. Daar verjoegen de Franken omstreeks 370 de Romeinse overheersers die er zich reeds voor de 2de eeuw gevestigd hadden. De heerlijkheid Wemmel ressorteerde van oudsher onder het hertogdom Brabant.
Eén der eerste heren waarvan sprake in de dorpsgeschiedenis, was maarschalk Goswinus van Wembelne die leefde in het begin van de 12de eeuw. Zijn nageslacht bleef heersen over Wemmel tot op het einde van de 12de eeuw, toen Isabella van Wambelne trouwde met Aernout II van Kraainem. De heerlijkheid Wemmel werd een deel van het reeds grote bezit van de Kraainems. Uit dit edele geslacht sproten een aantal beroemde telgen, zoals Aernout III, die sneuvelde in de Guldensporenslag bij Kortrijk aan de zijde van de Lelieaards. Zijn zoon Leo was een handig diplomaat die in 1336 de vrede mede ondertekende tussen de hertog van Brabant en de graaf van Vlaanderen in de twist omtrent de heerlijkheid Mechelen.
Leo’s kleindochter huwde met Gyselbrecht Taye, heer van Elewijt, en opnieuw kreeg Wemmel een andere heerser, die behoorde tot de bekende Brusselse Coudenbergh-familie. Zij zouden de heerlijkheid Wemmel besturen tot 1792. Intussen was Wemmel eerst tot baronie, later tot markgraafschap verheven. Juridisch viel dit markgraafschap binnen de meierij van Merchtem, in het kwartier van Brussel.[1] Door huwelijk met één der laatste vrouwelijke erfgenamen van de Tayes verwierf Jan-Antoon Van der Noot de titel. Zijn familieleden zouden later een beslissende rol spelen in de Brabantse omwenteling.
Na de annexatie bij Frankrijk werd Wemmel als gemeente bij het kanton Grimbergen van het Dijledepartement ingedeeld.[1]
In 1838 werden alle familiebezittingen in Wemmel verkocht aan de graaf Willem Bernard de Limburg-Stirum, die burgemeester was geworden. Twee van zijn dochters bleven tot 1926 op het kasteel wonen. Hun erfgenamen schonken het kasteel daarna aan de gemeente dat vanaf toen dienstdoet als gemeentehuis. Het werd volledig gerenoveerd in 1992-1993.[2]
Wemmel wordt bevloeid door drie beken:
Wemmel heeft een heuvelachtig karakter; het reliëf wordt grotendeels bepaald door drie heuvelruggen die de gemeente van west naar oost doorkruisen: de Windberg, de Obberg en de hoogte aan de Romeinse steenweg, die tevens de grens met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Jette en Laken), vormt.
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
---|---|---|
jaar | Aantal[3] | Evolutie: 1992=index 100 |
1992 | 13.863 | 100,0 |
1993 | 13.866 | 100,0 |
1994 | 13.796 | 99,5 |
1995 | 13.761 | 99,3 |
1996 | 13.738 | 99,1 |
1997 | 13.773 | 99,4 |
1998 | 13.824 | 99,7 |
1999 | 13.872 | 100,1 |
2000 | 13.932 | 100,5 |
2001 | 14.066 | 101,5 |
2002 | 14.256 | 102,8 |
2003 | 14.308 | 103,2 |
2004 | 14.499 | 104,6 |
2005 | 14.645 | 105,6 |
2006 | 14.774 | 106,6 |
2007 | 14.996 | 108,2 |
2008 | 14.904 | 107,5 |
2009 | 15.026 | 108,4 |
2010 | 15.156 | 109,3 |
2011 | 15.288 | 110,3 |
2012 | 15.341 | 110,7 |
2013 | 15.507 | 111,9 |
2014 | 15.586 | 112,4 |
2015 | 15.721 | 113,4 |
2016 | 16.059 | 115,8 |
2017 | 16.130 | 116,4 |
2018 | 16.347 | 117,9 |
2019 | 16.491 | 119,0 |
2020 | 16.814 | 121,3 |
2021 | 17.013 | 122,7 |
2022 | 17.182 | 123,9 |
2023 | 17.743 | 128,0 |
2024 | 18.179 | 131,1 |
Wemmel behoort tot het Brabants Plateau. De gemeente wordt gevormd door een grillige dubbele heuvelrug, de Hasseltberg (ook Asselenberg of Windberg) in het noorden en noordwesten (hoogste punt 72 m) en de Keienberg (hoogste punt 80 m) in het zuiden. De dorpskern situeert zich in het tussenliggende dal dat zich uitstrekt van het westen (hoogste punt 40 m) naar het noordoosten (grens, 30 m) waarin ook de Land- of Maalbeek langzaam afdaalt.
De parochie Wemmel ressorteerde tot 1559 onder het bisdom Kamerijk. In de late Middeleeuwen maakte het eerst deel uit van het aartsdiaconaat Brabant, dan van het aartsdiaconaat Brussel, waartoe naast Brussel zelf ook Asse en Aalst behoorden. De oorsprong van de parochie is te plaatsen tussen de IXde en de XIde eeuw volgens R. Dessaer in zijn publicatie uit 1945 “Wemmel - Uitstekende Brabantsche Hoek”. In 1132 werd van Wamblinis ook Wamblen of Wembelne melding gemaakt als centrale parochie waartoe ook behoorden: Sint-Agatha-Berchem, Ramsdonk en Relegem.
De bisschop van Kamerijk, Liethard, stelde Wemmel onder geestelijk beleid van de jonge abdij van Grimbergen. De norbertijnen, die energieke betwisters waren van de vervalsing van de christelijke leer, stelden hier een andere ketterbevechter, Sint-Servaas, tot patroonheilige der parochie aan. Op 16 augustus 1663 vond de wijding van de dorpskerk plaats met toewijding aan Sint-Servaas. Dit was meteen de datum van het ontstaan van de kermis en jaarmarkt. Wemmel was op geestelijk gebied geheel schatplichtig aan de abdij van Grimbergen. Het merendeel van de pastoors waren paters Norbertijnen waarvan er meerdere nadien tot abt van de abdij van Grimbergen werden verkozen.
Door de toenemende verstedelijking werd in 1936 overgegaan tot het oprichten van een hulpparochie met een kapel toegewijd aan Sint-Engelbertus gelegen aan de J. De Ridderlaan.
Verschillende buslijnen van de vervoersmaatschappij De Lijn verbinden de gemeente met haar buurgemeenten en Brussel. Met name:
Verschillende gewestwegen en autostrades doen de gemeente aan:
Wemmel wordt doorkruist door verscheidene fiets-en wandelroutes:
Naam | Duur mandaat | Politieke partij |
---|---|---|
Hendrik Coosemans (meyer) | 1826-1830 | |
Graaf Amédée de Beauffort | 1831-1848 | |
Hendrik Coosemans | 1848-1853 | |
Louis Rampelberg | 1853-1854 | |
Henri Van Lint | 1855-1866 | |
Graaf Leopold de Beauffort | 1867-1881 | |
Pierre De Vleminck | 1882-1887 | |
Graaf Engelbert de Limburg Stirum | 1888-1907 | |
Charles De Raedemaeker | 1908-1921 | |
Hilaire Follet | 1921-1938 | |
Jan Thyssen | 1938-1939 | |
Remi Balcaen | 1939-25/05/1939 | |
François Thomas | 26/05/1939-02/10/1939 | |
Henri De Keersmaeker | 03/10/1939-08/07/1940 | |
François Thomas | 09/07/1940-1947 | |
Henri De Keersmaeker | 1947-1964 | |
Jozef Geurts | 1965-2000 | |
Marcel Van Langenhove | 2001-2010 | |
Christian Andries | 2010-2012 | |
Walter Vansteenkiste | 2013-heden | W.E.M.M.E.L. |
Wemmel is een Nederlandstalige gemeente met taalfaciliteiten voor Franstaligen. Omdat bij de laatste volks- en talentelling het aandeel Franstaligen boven de 30 % lag, werden na de vastlegging van de taalgrens faciliteiten ingesteld voor de Franstalige minderheid. Wemmel is vermoedelijk de enige van de zes faciliteitengemeenten in de Brusselse Rand waar Franstaligen geen (duidelijke) meerderheid vormen.[bron?]
Het politieke landschap, dat reeds decennialang werd beheerst door de tweetalige Lijst van de Burgemeester (LB), werd bij de verkiezingen van 2006 grondig door elkaar geschud. Wemmel kreeg voor het eerst een aparte Franstalige lijst (Intérêts communaux, IC), die zes zetels haalde in de gemeenteraad. Hierdoor verloor de LB haar gebruikelijke absolute meerderheid en kreeg de gemeente af te rekenen met zware politieke onderhandelingen.
Dat de LB een bijzonder delicate keuze diende te maken tussen een Franstalige en een Vlaamse lijst (W.E.M.M.E.L.[9]) vergemakkelijkte de zaken uiteraard niet. Het was dan ook niet verwonderlijk dat in Wemmel de burgemeestersstoel zelfs op de installatievergadering van 2 januari 2007 nog niet bezet was. Uiteindelijk werd dan toch een akkoord bereikt, waarbij uittredend burgemeester Marcel Van Langenhove nog drie jaar op post zou blijven, alvorens de fakkel door te geven aan eerste schepen Christian Andries.
Na de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 werd maandenlang tevergeefs onderhandeld om een coalitie te vormen. Uiteindelijk werd de akte van burgemeesterschap voorgelegd ter ondertekening aan alle democratisch verkozen raadsleden en 15 leden daarvan ondertekenden deze akte (L.B. en Kartel Wemmel). Beide partijen legden er de nadruk op dat deze voordracht van burgemeesterschap niet inhoudt dat er een coalitie of samenwerkingsakkoord bestaat. Dit betekent dat voor elk dossier een meerderheid op de gemeenteraad zelf moet gevonden worden.
Na de verkiezingen van 2012 duurde het in Wemmel verschillende maanden vooraleer er een burgemeester en schepencollege konden worden samengesteld. Van de 25 te verdelen gemeenteraadszetels behaalde de Franstalige Lijst van de Burgemeester (LB) en Vlaamse eenheidslijst W.E.M.M.E.L. er elk 12. DéFi (op dat ogenblik nog FDF) behaalde de resterende zetel. Uiteindelijk vormde WEMMEL met enkele LB-verkozenen een meerderheid en werd Walter Vansteenkiste (WEMMEL) voorgedragen als burgemeester.
In 2018 behaalde de Vlaamse Lijst Burgemeester Wemmel van Walter Vansteenkiste (1790 voorkeurstemmen) net als in 2012 12 zetels. Wemmel Plus! van oud-burgemeester Chris Andries haalde 7 zetels en het Franstalige Intérêts Communaux haalde 6 zetels.
De gemeenteraad bestond van 2006 tot 2012 uit 23 leden:
Bij de verkiezingen in 2012 kwamen opnieuw vier lijsten op, ditmaal alle eentalig.
Partij | 10-10-1976[10] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[11] | 14-10-2012[12] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 23 | % | 23 | % | 23 | % | 23 | % | 23 | % | 23 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | |
FDF1/ UF2 | - | - | - | 10,631 | 2 | - | 25,17E | 6 | 8,892 | 1 | 25,4E | 6 | 28,7F | 7 | |||||
Intérêts CommunauxE / IC-GBF | - | - | - | - | - | 44,19A | 12 | ||||||||||||
LBA/ Wemmel Plus!B | 52,94A | 15 | 53,09A | 14 | 61,41A | 16 | 51,56A | 16 | 61,15A | 17 | 43,41A | 11 | 27,3B | 7 | 28,2B | 7 | |||
PVV1/ LW2 | 6,451 | 0 | - | - | 10,762 | 2 | - | 43,35C | 12 | - | - | ||||||||
CVP1 W.E.M.M.E.L.C / LB WemmelD | 19,421 | 4 | 33,14C | 8 | 31,35C | 7 | 10,561 | 2 | 23,73C | 5 | 21,93C | 5 | 47,3D | 12 | 43,0D | 11 | |||
VU | 14,00 | 3 | - | - | 6,34 | 1 | - | ||||||||||||
Agalev | - | 3,82 | 0 | 3,14 | 0 | 4,8 | 0 | 6,28 | 0 | ||||||||||
PS-SP1/ SP2 | 7,181 | 1 | - | 4,092 | 0 | - | - | - | - | - | |||||||||
Solidarité Wemmel (PSC-FDF-SP-PS) | - | 7,21 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
Vlaams Blok1/Vlaams Belang2 | - | - | - | 4,321 | 0 | 7,311 | 1 | 9,492 | 1 | 3,062 | 0 | - | - | ||||||
Anderen(*) | - | 2,73 | 0 | - | 1,03 | 0 | 1,54 | 0 | - | 0,51 | 0 | - | - | ||||||
Totaal stemmen | 8901 | 9541 | 9483 | 9275 | 9254 | 9814 | 9013 | 9724 | 6364 | ||||||||||
Opkomst % | 90,92 | 89,73 | 88,34 | 91,4 | 87,09 | 87,9 | 55,1 | ||||||||||||
Blanco en ongeldig % | 2,11 | 2,91 | 4,65 | 3,82 | 4,35 | 4,56 | 5,0 | 7,8 | 5,1 |
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt.
(*) 1982: RAD (2,73%) / 1994: Vlaamse Volkspartij (0,68%), ROSSEM (0,35%) / 2000: L.B.W.L. (1,54%) / 2012: VDB (0,51%)
GO! Campus Wemmel[17] omvattende: ASO, TSO (sport, toerisme en voeding) Zijp 14-16
Wemmel, Brussegem, Hamme en Relegem stonden meteen klaar om kinderen op te vangen, sindsdien is tussen de bewoners van deze dorpen een hechte band ontstaan. Kort na de oorlog besloot Faymonville uit dankbaarheid om een straat en een plein naar Wemmel te noemen. De vriendschapsbanden zijn aangehaald en benadrukt door de rotonde nabij het begin van de Brusselsesteenweg als “Faymonvillesquare” te betitelen. De gemeente Faymonville schonk hierbij een aantal enorme rotsblokken afkomstig uit plaatselijke steengroeven die deze rotonde sieren. Deze veelvuldige vriendschapsbanden tussen beide gemeenten werd nog niet bekrachtigd door een jumelage.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.