Waag (Hoorn)

De Waag in Hoorn werd in 1609 naar ontwerp van Hendrick de Keyser gebouwd op het plein de Roode Steen. Zeer waarschijnlijk heeft hij hierbij ook het beeld van de eenhoorn met het stadswapen ontworpen en mogelijk zelf gehouwen.^[1] Zeker is dat de eenhoorn bij oplevering in 1609 al vermiljoen was.^[2]

Waag
De Waag in 2006
Locatie
Locatie	Roode Steen 8, Hoorn
Adres	Roode Steen 8
Coördinaten	52° 38′ NB, 5° 4′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie	Waag
Huidig gebruik	Restaurant
Start bouw	1609
Bouwinfo
Architect	Hendrick de Keyser
Eigenaar	Hendrick de Keyser Monumenten
Erkenning
Monumentstatus	Rijksmonument
Monumentnummer	22564
Portaal    Civiele techniek en bouwkunde

Het gebouw was het middelpunt van de kaasmarkt die vanaf de tweede helft van de zeventiende eeuw wekelijks werd gehouden. Het belang van Hoorn als zeehaven nam af, maar als handelscentrum ging het juist een grotere rol spelen. De verkochte partijen kaas werden er gewogen, maar ook kon iedereen hier onder toezicht zijn andere goederen laten wegen. In de hoogtijdagen van de Hoornse kaasmarkt werd hier jaarlijks tot 3 miljoen kilogram kaas verhandeld, maar door de opkomst van de verschillende kaasfabrieken in omringende dorpen kwam in de loop van de twintigste eeuw een einde aan de markt.

Rond 1900 werd er in het lokaal boven de waag lesgegeven aan de leerlingen van de lokale tekenschool. Onder andere Johan Kerkmeijer gaf dan les.

Er is al vele jaren een grand café in gevestigd, waarin nog vele oude materialen en gereedschappen tentoongesteld worden.

Het gebouw werd in 2003 door de gemeente Hoorn overgedragen aan Vereniging Hendrick de Keyser, die het sindsdien beheert.

Op de Roode Steen werd sinds juni 2007 op elke donderdag (sinds 2019 op de dinsdag) een (toeristische) kaasmarkt gehouden en in De Waag net als vroeger de kaas gewogen. Als gevolg van de coronacrisis is er sinds 2020 geen kaasmarkt meer gehouden, mede gezien het feit dat de gemeente Hoorn het plein ' de Roode Steen' voor horecadoeleinden heeft vrijgegeven.

De Waag is ingeschreven in het rijksmonumentenregister onder nummer 22564.

Literatuur

• Laura Jonkhoff, Pieter Meijers (2014) De Waag van Hoorn (Publicatiestichting Bas Baltus), Hoorn. ISBN 978-90-76385-14-3
• Karl Kiem: Weigh house; a building type of the Dutch Golden Century. Siegen 2019. ISBN 978-3-96182-037-5. doi:10.25819/ubsi/39

Zie ook

• Lijst van rijksmonumenten in Hoorn (plaats), overzicht van de rijksmonumenten in Hoorn
• Lijst van bouwwerken van Hendrick de Keyser, oeuvrelijst van de architect
• Lijst van panden van Vereniging Hendrick de Keyser, eigendomslijst van de eigenaar

Referenties

1. Vml. waag. Hendrick de Keyser. Geraadpleegd op 2 februari 2022.
2. Biegstraaten, Jos (oktober 2009). Hoorn en zijn Eenhoorn. Hoorn oh ja