Volksraad van de Oranje Vrijstaat

De Volksraad van de Oranje Vrijstaat (Afrikaans: Volksraad van die Oranje-Vrystaat) was het parlement van de Oranje Vrijstaat. Het was de wetgevende macht en het hoogste staatsrechtelijke orgaan van de republiek.^[1]

Volksraad van die Oranje-Vrystaat
Wetgevend orgaan van  Oranje Vrijstaat
De Tweede Raadszaal, in gebruik van 1856 tot 1878.
Algemene informatie
Opgericht in	1854
Opgeheven in	31 mei 1902
Aantal leden	52-57
Ontmoetingsplaats	Bloemfontein,  Oranje Vrijstaat
Portaal    Politiek Zuid-Afrika

Samenstelling

De Volksraad telde 52 tot 57 leden die de belangrijkste steden en districten in de republiek vertegenwoordigden.^[2] De leden moesten ouder dan vijfentwintig jaar zijn, onroerend goed bezitten ter waarde van £200, minstens twaalf maanden in de republiek woonachtig zijn, en mochten niet veroordeeld zijn voor een misdaad.^[1][2] De districten die waren vertegenwoordigd waren Bloemfontein, Fauresmith, Caledonrivier, Winburg, Harrismith, Kroonstad, Boshof, Bethulie, Philippolis en Jacobsdal.^[3]

De leden werden voor vier jaar gekozen, waarbij de helft van hen om de twee jaar aftrad.^[1]

Vergaderingen

De Volksraad kwam jaarlijks bijeen in een gewone vergadering bijeen in Bloemfontein.^[1] Deze vergadering ving telkens aan op de eerste maandag van februari. Buitengewone zittingen werden gehouden indien dat nodig was.^[2]

In 1900, tijdens de Tweede Boerenoorlog, kwam de Volksraad bijeen in Kroonstad.^[2] Daarna was samenkomen niet langer mogelijk. De Volksraad werd officieel per 31 mei 1902 ontbonden toen Oranje Vrijstaat met het Verdrag van Vereeniging werd geannexeerd door het Britse Rijk.

Bevoegdheden

De Volksraad was de wetgevende macht en het belangrijkste staatsrechtelijke orgaan van de Vrijstaat. De Volksraad kon de staatspresident in beschuldiging stellen voor elk vergrijp en hem uit zijn ambt zetten. In 1855 gebeurde dit bijvoorbeeld toen de Volksraad Josias Philip Hoffman dwong om af te treden.

In het geval van overlijden, aftreden of ontslag van de staatspresident kon de Volksraad een waarnemend president benoemen totdat er nieuwe verkiezingen werden gehouden.

Voorzitters

De voorzitter van de Volksraad (Voorzitter van den Volksraad) werd jaarlijks gekozen.^[4]

Voorzitter	Aanvang	Aftreden
Josias Philip Hoffman	maart 1854	18 april 1854[5]
Henry Halse	18 april 1854[5]	4 september 1854
Gert Petrus Visser	4 september 1854[5]	5 februari 1855
Henry J. Halse	5 februari 1855	27 augustus 1855
G.J. du Toit	27 augustus 1855	2 februari 1857
Esaias Reynier Snijman	2 februari 1857[6]	12 augustus 1857[6]
J.J. Hoffman	12 augustus 1857[6]	1 maart 1858[7]
Esaias Reynier Snijman	1 maart 1858[7]	18 februari 1859[8]
Gert Petrus Visser (waarnemend)	18 februari 1859[8]	21 februari 1859
Esaias Reynier Snijman	21 februari 1859[9]
J. N. Uijs	6 februari 1860[10]	1860
Gert Petrus Visser	1861[11]	1863[12]
Esaias Reynier Snijman	1864	1864
Gert Petrus Visser	1865	1865
Hendrik Oostewald Dreyer	5 februari 1866[13]	29 maart 1866[14]
Gerhardus Johannes du Toit	1866	?
Gert Petrus Visser	1867	1875
Tobias de Villiers	1876	1876
Gert Petrus Visser	1877	1879[15]
Tobias de Villiers	1879[15]	1884[15]
John George Fraser	1884[15]	1896
Christiaan Willem Hendrik Van Der Post	1896[16]	1897
Cornelius Hermanus Wessels	1897[17]	1899[2]
Johan Godfried Luyt	juni 1900	juni 1900

Parlementsgebouwen

De vierde raadszaal

Gedurende zijn bestaan heeft de Volksraad vergaderd in vier verschillende gebouwen:

• 1854-1856: De eerste raadszaal aan de St Georgestraat. Dit gebouw bestaat anno 2024 nog steeds en is tegenwoordig een museum.
• 1856-1878: De tweede raadszaal aan de oostkant van het Hoffmanplein. Dit gebouw bestaat niet meer. Anno 2024 staat op deze plek een postkantoor.
• 1878-1893: De derde raadszaal aan de Merriam Makebastraat, voorheen de Bezuidenhoutstraat. Thans is hier gevestigd het Nationaal Afrikaans Literair Museum en Onderzoekscentrum.
• 1893: De vierde raadszaal aan de President Brandstraat. Dit gebouw bestaat nog steeds en wordt tegenwoordig gebruikt door de Provinciale Wetgevende Macht van Vrijstaat.

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Volksraad (Orange Free State) op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

1. (en) McCall Theal, George (1908). History of South Africa Since September 1795, Vol. 4. Swan Sonnenschein & Co., p. 3-5.
2. (en) Eales, Marjory (1975). An Annotated Guide to the Pre-Union Government Publications of the Orange Free State 1854-1910. Universiteit van de Vrijstaat, p. 12-13. ISBN 9780816179596.
3. Notulen der verrichtingen van de Hoog-Edelen Volksraad (1866).
4. Select Constitutional Documents Illustrating South African History 1795 – 1910 – Boererate. boere.co.za.
5. (en) Notulen der verrigtingen yr.1854-56.. HathiTrust. Geraadpleegd op 8 oktober 2024.
6. (en) Notulen der verrigtingen yr.1857.. Geraadpleegd op 8 oktober 2024.
7. (en) Notulen der verrigtingen yr.1858.. HathiTrust. Geraadpleegd op 8 oktober 2024.
8. Notulen der verrichtingen van de Hoog-Edelen Volksraad 1859, p. 42.
9. Notulen der verrichtingen van de Hoog-Edelen Volksraad (1859), p. 46.
10. Notulen der verrichtingen van de Hoog-Edelen Volksraad (1860), p. 2.
11. Notulen der verrichtingen van de Hoog-Edelen Volksraad (1861).
12. Notulen der verrichtingen van de Hoog-Edelen Volksraad (1864).
13. (en) Notulen der verrigtingen yr.1866.. HathiTrust. Geraadpleegd op 21 oktober 2024.
14. McCall Theal, George (1908). History of South Africa Since September 1795. Swan Sonnenschein & Co.. Gearchiveerd op 24 juli 2023. Geraadpleegd op 12 augustus 2024.
15. (en) Boon, Martin James, The History of the Orange Free State. W. Reeves (1885).
16. Oordt, Johan Frederik Van, Onder de vierkleur: Een verhaal uit den tijd van den Jameson-inval. Hollandsch-afrikaansche uitgevers-maatschappij v/h. J. Dusseau (1899).
17. Beaufort, Willem H. de, Dagboeken en aantekeningen van Willem Hendrik de Beaufort, 1874-1918. Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (1993).