Loading AI tools
wetgevend orgaan van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Het Vlaams Parlement is de parlementaire vergadering van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest, en zetelt in het Vlaams Parlementsgebouw in Brussel.
| Vlaams Parlement | ||||
|---|---|---|---|---|
Wetgevend orgaan van het  Vlaams Gewest en de Vlaamse Gemeenschap | ||||
 | ||||
Logo van het Vlaams parlement sinds 2021 | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Opgericht in | 1995 | |||
| Aantal leden | 124 (waarvan 6 uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) | |||
| Ontmoetingsplaats | Brussel | |||
| Huidige legislatuur (2024-2029) | ||||
| Verkozen op | 9 juni 2024 | |||
| Voorzitter | Liesbeth Homans | |||
| Partijen | Regering (65) N-VA (31) Vooruit (18) | |||
| Andere | ||||
| Website | vlaamsparlement.be | |||
| ||||
Het Vlaams Parlement telt 124 leden die allen samen de Vlaamse Gemeenschap vormen. 118 leden daarvan zijn verkozen in het Vlaams Gewest, de andere zes zijn afkomstig uit het kiesgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze zes leden mogen uitsluitend stemmen over zaken betreffende de gemeenschapsmateries, aangezien het Vlaams Parlement geen gewestbevoegdheden kan uitoefenen in Brussel.
Deze volksvertegenwoordiging is opgericht onmiddellijk na de consensusbeslissing van de Vlaamse politieke partijen om de instellingen voor gewest en gemeenschap volledig samen te voegen.
Sinds 1995 worden er voor het Vlaams Parlement eigen verkiezingen gehouden. Daarvóór namen de Vlamingen uit het federale parlement zitting in het Vlaams Parlement. Ze oefenden dus een dubbelmandaat uit.
Vóór 2 april 1996 heette het de Vlaamse Raad en vóór 1980 de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap, of kortweg de Nederlandse Cultuurraad.
Bij de oprichting van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest was de duur van de legislatuur gekoppeld aan de federale legislatuur; dit was dus maximaal vier jaar. Telkens als de federale kamer ontbonden werd, moest ook de Vlaamse Raad/het Vlaams Parlement ontbonden worden en werden er verkiezingen uitgeschreven.
In 1993 met het Sint-Michielsakkoord verdween deze praktijk en kreeg het Vlaams Parlement een legislatuurparlement. Dit wil zeggen dat er geen ontbinding kan gebeuren in de termijn van vijf jaar. Als de regering valt, dan moet een nieuwe regering gevormd worden met de dan huidige samenstelling van het parlement. Er kan dus ook maar enkel een constructieve motie van wantrouwen worden ingediend tegen een minister of de regering. Deze motie is bijgevolg enkel ontvankelijk als er een vervanger wordt aangesteld voor een minister die in ongenade van het parlement valt.
De verkiezing valt grondwettelijk samen met die van het Europees Parlement en vindt dus om de vijf jaar plaats. Als gevolg van het Vlinderakkoord zullen ook de federale verkiezingen telkens op dezelfde datum plaatsvinden. Door het Vlinderakkoord laat de Grondwet (art. 118) ook toe een bijzondere wet in te voeren die de Gemeenschaps- en Gewestparlementen de mogelijkheid geeft zelf de datum van verkiezing van hun parlement te bepalen; dit werd echter (nog) niet ingevoerd.
Het parlement is de eigen vergadering van de volksvertegenwoordigers van de Vlamingen. Het legt de spelregels voor het openbaar bestuur in Vlaanderen vast in decreten (binnen de beperkingen van de Vlaamse wetgeving én van de Belgische grondwet). Het keurt elk jaar de begroting goed en controleert de werking van de regering. In praktijk domineert de Vlaamse Regering evenwel het Vlaams bestuur. De wetgevende macht in Vlaanderen berust (wat de Vlaamse gewest- en gemeenschapsbevoegdheden betreft) bij het parlement, de uitvoerende macht bij de Vlaamse Regering en de rechterlijke macht bij de Belgische hoven en rechtbanken. De Vlaamse Raad rekende het in 1995 tot zijn bevoegdheid om, zonder medewerking van de Belgische regering en de Belgische koning, een ridderorde, de Orde van de Vlaamse Leeuw in te stellen. De Vlaamse Raad heeft zich daarmee tot een fons honorum naast de Belgische koning gemaakt.
Vlaanderen is bevoegd voor het verrichten van uiteenlopende taken op het gebied van openbare dienstverlening, hetzij gemeenschapsaangelegenheden, hetzij gewestaangelegenheden:
Bepaalde Vlaamse overheidstaken zijn toegewezen aan gespecialiseerde instellingen zoals de Vlaamse Radio en Televisie (VRT), de Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn, Kind en Gezin, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB). Het Vlaams Parlement oefent het toezicht op de werking van al deze instellingen uit.
Voor sommige bevoegdheden zijn zowel de federale overheid als de gemeenschappen en gewesten bevoegd, elk voor wat betreft hun aangelegenheden. Dit zijn de "parallelle" bevoegdheden, namelijk:
Dit werd echter nooit in de praktijk uitgevoerd, waardoor enkel de federale overheid bevoegd is voor ontwikkelingssamenwerking. Wel besteden de gewesten een zeer klein deel van hun budget aan ontwikkelingssamenwerking o.g.v. het principe dat ze in het buitenland bevoegdheden mogen uitoefenen waarvoor ze binnenlands ook bevoegd zijn. Evenwel blijft de federale overheid eveneens bevoegd op domeinen waar de gewesten bevoegd zijn.
De Europese wetgeving kreeg sinds de jaren 90 een steeds groeiende invloed op de lidstaten en hun deelstaten. Sommigen schatten dat een derde van de globale wetgeving Europees is, of beperkt wordt door Europese richtlijnen. Een bijkomende beperking vloeit voort uit het feit dat Vlaanderen niet rechtstreeks zijn belangen kan behartigen op de Europese fora. Het moet daartoe rekenen op de federale regering.
De Vlaamse overheid beschikt niet over alle bevoegdheden en middelen. Enkele worden federaal georganiseerd:
Vlaanderen beschikt evenmin over een eigen rechterlijke macht, noch over eigen politiediensten. Vlaanderen kent ook géén eigen (sub)nationaliteit. Het kan daardoor bijvoorbeeld niet zelf bepalen wie verblijfsrecht krijgt tot Vlaanderen, noch wie stemrecht voor Vlaamse verkiezingen geniet.
Financieel is het gewicht van het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering dus gering: zij controleren slechts procenten van de globale belastingdruk op de Vlaamse burgers en bedrijven. De gemeenten (en provincies) wegen eveneens voor wat procenten.
De wetgevingsprocedure voor Vlaamse decreten is grotendeels analoog aan dat van het federaal niveau of van andere deelstaten.
Een volksvertegenwoordiger kan een voorstel van decreet indienen, maar doorgaans zal de Vlaamse Regering het initiatief nemen met een ontwerp van decreet. Aan dit laatste gaat een procedure vooraf vooraleer het in het parlement ingediend wordt, terwijl een voorstel van decreet zonder advies kan worden ingediend.
Een bijzonder decreet, dat vereist is voor bepaalde onderwijs- en institutionele materies, moet goedgekeurd worden een tweederdemeerderheid van het parlement.
Zoals in andere parlementen gebeurt het voorbereidende werk in commissies.
Hieronder volgt een lijst van de commissies in de legislatuur 2019-2024:
Zie Lijst van voorzitters van het Vlaams Parlement voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Hieronder volgt een lijst van voorzitters van het Vlaams Parlement. Van 1971 tot 1980 heette dit nog de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap en van 1980 tot 1996 de Vlaamse Raad.
| Volgorde | Naam | Ambtsperiode | Partij | Regering(en) | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Robert Vandekerckhove | 7 december 1971 - 9 mei 1974 | CVP | Geen | |
| 2 | Jan Bascour | 9 mei 1974 - 14 juni 1977 | PVV | Geen | |
| 3 | Maurits Coppieters | 14 juni 1977 - 24 april 1979 | VU | Geen | |
| 4 | Henri Boel | 24 april 1979 - 22 december 1981 | SP | Geen | |
| 5 | Jean Pede | 22 december 1981 - 3 december 1985 | PVV | Geens I | |
| 6 | Frans Grootjans | 3 december 1985 - 2 februari 1988 | PVV | Geens II | |
| 7 | Jean Pede | 2 februari 1988 - 18 oktober 1988 | PVV | Geens III | |
| 8 | Louis Vanvelthoven | 18 oktober 1988 - 13 januari 1994 | SP | Geens IV, Van den Brande I-II-III | |
| 9 | Eddy Baldewijns | 13 januari 1994 - 13 juni 1995 | SP | Van den Brande III | |
| 10 | Norbert De Batselier | 13 juni 1995 - 12 juli 2006 | SP | Van den Brande IV, Dewael, Somers, Leterme | |
| 11 | Marleen Vanderpoorten | 13 juli 2006 - 13 juli 2009 | VLD | Leterme, Peeters I | |
| 12 | Jan Peumans | 13 juli 2009 - 18 juni 2019 | N-VA | Peeters II, Bourgeois | |
| 13 | Kris Van Dijck | 18 juni 2019 - 11 juli 2019 | N-VA | Bourgeois, Homans | |
| 14 | Wilfried Vandaele | 13 juli 2019 - 2 oktober 2019 | N-VA | Homans | |
| 15 | Liesbeth Homans | 2 oktober 2019 - heden | N-VA | Jambon, Diependaele | |
De zetelverdeling gebeurt per provincie, er zijn 124 zetels te verdelen in functie van het bevolkingsaantal. (118 uit het Vlaamse gewest en 6 uit het Brusselse gewest)
| Partij | 1995-1999 | 1999-2004 | 2004-2009 | 2009-2014 | 2014-2019 | 2019-2024 | 2024-2029 | Δ | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Volksunie/VU-ID/N-VA | 9 | 12 | 5 | 17 | 43 | 35 | 31 | ↓ | |
| Vlaams Blok/Vlaams Belang | 17 | 22 | 29 | 19 | 6 | 23 | 31 | ↑ | |
| CVP/CD&V | 37 | 30 | 29 | 31 | 27 | 19 | 16 | ↓ | |
| VLD/Open Vld | 27 | 27 | 25 | 22 | 19 | 14 | 9 | ↓ | |
| Agalev/Groen!/Groen | 7 | 12 | 6 | 7 | 10 | 14 | 9 | ↓ | |
| SP/sp.a/Vooruit | 26 | 20 | 22 | 19 | 18 | 13 | 18 | ↑ | |
| PVDA | - | - | - | - | - | 4 | 9 | ↑ | |
| Union des Francophones | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | - | - | - | |
| LDD | - | - | 4 | 7 | - | - | - | - | |
| Spirit/Vl.Pro | - | - | 2 | - | - | - | - | - | |
| Team Fouad Ahidar | - | - | - | - | - | - | 1 | ↑ | |
| overige/onafhankelijk | - | - | - | 1 | - | 2 | - | ↓ | |
Zie Vlaams Parlement (samenstelling 2024-2029) voor het hoofdartikel over dit onderwerp. Zie Vlaams Parlement (samenstelling 2019-2024) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Zie Vlaams Parlement (samenstelling 2014-2019) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Zie Vlaams Parlement (samenstelling 2009-2014) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Zie Vlaams Parlement (samenstelling 2004-2009) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Zie Vlaams Parlement (samenstelling 1999-2004) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Zie Vlaams Parlement (samenstelling 1995-1999) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Zie De vijf resoluties van het Vlaams Parlement voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De vijf resoluties van het Vlaams Parlement of beter gekend als de vijf Vlaamse resoluties, zijn een reeks van aanbevelingen die onder leiding van regering-Van den Brande IV het toenmalige Vlaams Parlement werden goedgekeurd. De resoluties betreffen een verregaande autonomie voor Vlaanderen.
Elk lid van het Vlaams Parlement legt de volgende eed af: Ik zweer de Grondwet na te leven.[1]
Zoals bepaald in het Reglement van het Vlaamse Parlement, krijgt elke partij aanwezig in het halfrond 55.924,78, aangevuld met 1,34 euro per stem. Deze bedragen worden geïndexeerd. Het reglement beschrijft de situaties waarin deze dotatie ingetrokken kan worden.
Parlementsleden kunnen een blaam krijgen van de deontologische commissie[2] bij het overschrijden van de regels. De volgende politici kregen een blaam:
Het Bezoekerscentrum Vlaams Parlement is de ontvangstruimte van het Vlaams Parlement, met daarin een tentoonstelling en een eetcafé. Het Bezoekerscentrum opende in november 2018. De interactieve opstelling informeert bezoekers over de werking, geschiedenis en realisaties van het Vlaams Parlement. Daarnaast vertrekken van daaruit begeleide bezoeken aan de iconische Koepelzaal en rondleidingen door de parlementsgebouwen.
, 2004. ISBN 9020956639Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
