Verkiezingen in Congo-Kinshasa 2023

Op 20 december 2023 werden algemene verkiezingen gehouden in Congo-Kinshasa. Er waren verkiezingen voor de president, voor bijna alle leden van de Nationale Vergadering, voor bijna alle gekozen leden van de 26 provinciale vergaderingen, en - voor het eerst onder de nieuwe grondwet - voor een beperkt aantal gemeenteraden.

Verkiezingen in Congo-Kinshasa 2023
Vlag van Congo-Kinshasa
Datum	20 december 2023
Land	Congo-Kinshasa
Opvolging verkiezingen
← 2018
Portaal    Politiek

Deze verkiezingen zijn de eerste van de vierde verkiezingscyclus onder de grondwet van 2006. In 2024 volgen nog zes verkiezingen, waarvan vijf indirect.

Vanwege gewapende conflicten werden er geen verkiezingen gehouden in de gebieden Kwamouth, Masisi en Rutshuru.

De zittende president Félix Tshisekedi werd op 31 december voorlopig als winnaar uitgeroepen door de Commission Electorale Nationale Indépendante (CENI), met 73% van de stemmen.

Kiessysteem

De president wordt gekozen via een meerderheidsstemming in één ronde.

De 500 leden van de Nationale Vergadering worden op twee manieren gekozen. In kiesdistricten waar slechts één zetel is toegewezen, worden de leden gekozen door middel van een stemming "eerste voorbij de meet". In districten met meerdere zetels worden de leden gekozen via evenredige vertegenwoordiging op een open lijst, waarbij de zetels worden toegewezen volgens de methode met de grootste rest. De evenredige toewijzing van zetels aan de kiesdistricten werd op 15 juni 2023 afgerond. Voor de verkiezingen van 2018 waren er 62 kiesdistricten met één zetel, terwijl de overige 438 zetels werden toegewezen aan kiesdistricten met meer dan één zetel.

Bij de verkiezingen voor de provinciale raden worden dezelfde twee methoden gebruikt. Voor de gemeenteraden bevinden alle leden van een raad zich in één district met meerdere leden en worden ze gekozen via de openlijstmethode.

Kandidaten

Er waren 26 officiële kandidaten:

Actief

• Tony Bolamba [fr]
• Jean-Claude Baende [fr]
• Martin Fayulu, leider van Engagement for Citizenship and Development
• Marie-Josée Ifoku
• Moïse Katumbi, leider van Ensemble pour la République
• Denis Mukwege, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede van 2018
• Adolphe Muzito, voormalig eerste minister (2008–2012)
• Enoch Ngila
• Théodore Ngoy [fr]
• Radjabho Tebabho Soborabo
• Félix Tshisekedi, ontslagnemend president (2018–heden) en leider van Union pour la démocratie et le progrès social
• Constant Mutamba [fr]
• Justin Mudekereza
• Georges Buse Falay
• Rex Kazadi
• Abraham Ngalasi
• Nkema Liloo Bokonzi
• Floribert Anzuluni [fr]
• André Masalu

Trokken zich terug

• Franck Diongo [fr], teruggetrokken ten voordele van Moïse Katumbi
• Seth Kikuni, teruggetrokken ten voordele van Moïse Katumbi
• Matata Ponyo Mapon, voormalig eerste minister (2012–2016) teruggetrokken ten voordele van Moïse Katumbi
• Delly Sesanga [fr], teruggetrokken ten voordele van Moïse Katumbi
• Joëlle Bile [fr], teruggetrokken ten voordele van Félix Tshisekedi
• Patrice Mwamba, teruggetrokken ten voordele van Félix Tshisekedi
• Noël Tshiani, teruggetrokken ten voordele van Félix Tshisekedi

Resultaten

Presidentsverkiezingen

Kandidaat		Partij	Stemmen	%
	Félix Tshisekedi	Union pour la démocratie et le progrès social	13.215.366	73,34
	Moïse Katumbi	Ensemble pour la République	3.258.538	18,08
	Martin Fayulu	Engagement for Citizenship and Development	960.478	5,33
	Adolphe Muzito	New Momentum	201.066	1,12
	Soborabo Radjabho Tebabho	Congolese United for Change	70.149	0,39
	Denis Mukwege	Onafhankelijk	39.728	0,22
	Aggrey Ngalasi Kurisini	Onafhankelijk	37.535	0,21
	Constant Mutamba	Revolutionary Progressive Dynamic	36.312	0,20
	Jean-Claude Baende	Onafhankelijk	25.651	0,14
	Delly Sesanga	Teruggetrokken	17.838	0,10
	Loli Nkema Liloo Bokonzi	Onafhankelijk	17.061	0,09
	Patrice Majondo Mwamba	Onafhankelijk	15.865	0,09
	Marie-Josée Ifoku	Onafhankelijk	15.313	0,08
	Matata Ponyo Mapon	Leadership and Governance for Development	14.233	0,08
	André Masalu Anedu	Onafhankelijk	14.013	0,08
	Floribert Anzuluni	Onafhankelijk	13.750	0,08
	Noël Tshiani	Onafhankelijk	9.319	0,05
	Seth Kikuni	Onafhankelijk	8.639	0,05
	Justin Mudekereza Bisimwa	Onafhankelijk	7.576	0,04
	Joëlle Bile Batali	Onafhankelijk	6.954	0,04
	Franck Diongo	Progressive Lumumbist Movement	6.800	0,04
	Tony Bolamba	Onafhankelijk	6.326	0,04
	Rex Kazadi Kanda	Onafhankelijk	5.772	0,03
	Georges Buse Falay	Onafhankelijk	5.313	0,03
	Enoch Ngila	Onafhankelijk	5.182	0,03
	Théodore Ngoy	Onafhankelijk	4.139	0,02
Totaal			18.018.916	100,00
Bron: CENI via RTNC

Controverse

De Congolese bisschoppen waren echter van oordeel “dat de onregelmatigheden en incidenten door hun omvang en reikwijdte de verkiezingen van 20 december 2023 tot een electorale ramp maken”.^[1] De oppositie noemde de verkiezingen “frauduleus”.^[2]

Bron

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel 2023 Democratic Republic of the Congo general election op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

1. (fr) CENCO : « LES ÉLECTIONS DU 20 DÉCEMBRE 2023, UNE CATASTROPHE ÉLECTORALE ». CENCO (19 januari 2024). Gearchiveerd op 23 januari 2024.
2. Congolese president Tshisekedi tot winnaar uitgeroepen, oppositie spreekt van fraude. nos,nl (31 december 2023). Gearchiveerd op 31 december 2023.