Loading AI tools
stad en gemeente in Henegouwen (Wallonië), België Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Voor de buurtschap in de Nederlandse gemeente Lingewaard, zie Doornik (Nederland).
Doornik (Frans: Tournai, Picardisch: Tornai, van het Latijn Turnacum) is een Belgische stad gelegen aan de Schelde in de provincie Henegouwen in het Picardische deel van Wallonië. De gemeente telt bijna 70.000 inwoners en is qua oppervlakte de grootste van het land. Na Tongeren wordt Doornik beschouwd als de oudste stad van België. Het was een hoofdstad van het Frankische rijk en heeft ook daarna een cultuurhistorische rol van belang gespeeld. Sinds 2008 is het deel van de Eurometropool Rijsel-Kortrijk-Doornik.
Stad in België .svg){kind=small} | |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Wallonië | ||
| Provincie |  Henegouwen | ||
| Arrondissement | Doornik-Moeskroen | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
215,34 km² (2022) 75,61% 9,05% 15,34% | ||
| Coördinaten | 50° 36' NB, 3° 23' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
68.554 (01/01/2024) 49,25% 50,75% 318,35 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 17,39% 60,54% 22,07% | ||
| Buitenlanders | 13,5% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Paul-Olivier Delannois (PS) | ||
| Bestuur | PS, Ecolo | ||
| Zetels PS MR Ecolo Ensemble! PTB |
39 16 10 7 5 1 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 19.105 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 12,94% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 7500 7500 7500 7501 7502 7503 7504 7506 7520 7520 7521 7522 7522 7522 7522 7530 7531 7532 7533 7534 7534 7536 7538 7540 7540 7540 7540 7542 7543 7548 |
Deelgemeente Doornik Ere Saint-Maur Orcq Esplechin Froyennes Froidmont Willemeau Ramegnies-Chin Templeuve Chercq Blandain Hertain Lamain Marquain Gaurain-Ramecroix Havinnes Beclers Thimougies Barry Maulde Vaulx Vezon Kain Melles Quartes Rumillies Mont-Saint-Aubert Mourcourt Warchin | ||
| Zonenummer | 069 | ||
| NIS-code | 57081 | ||
| Politiezone | Du Tournaisis | ||
| Hulpverleningszone | Picardisch Wallonië | ||
| Website | www | ||
| Detailkaart | |||
 | |||
| ligging binnen het arrondissement Doornik-Moeskroen in de provincie Henegouwen | |||
| |||
,_KBS-FRB_01.jpg)
Zie Turnacum voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Doornik bestond al in de Romeinse tijd onder de naam Turnacum en kende haar hoogtepunt tijdens de 1e en 2e eeuw. De stad werd gesticht aan de Schelde op de kruising van heirbanen. De politieke onrust en de invallen maakten een einde aan deze bloeitijd en in de 3e en 4e eeuw kende de stad een krimp en werd ze versterkt.
Zie Doornik en het Doornikse voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De stad kwam rond 432 in Frankische handen door een inval van Chlodio. Onder de Salische Franken Childerik en Clovis was Doornik tot 486 de hoofdstad van het Frankische rijk. Het graf van Childerik werd in 1653 bij toeval ontdekt.
Clovis verplaatste in 486 het Frankische machtscentrum naar Parijs, maar de rol van Doornik was nog niet uitgespeeld. Clovis maakte de stad bij zijn vertrek tot bisschopszetel, die bestreek quasi het hele gebied van het toekomstige graafschap Vlaanderen. De in Doornik geboren Eleutherius werd de eerste bisschop.
Onder Karel de Kale, de eerste koning van West-Francië, ontstond rond 850 met Boudewijn I het graafschap Vlaanderen, dat als Kroon-Vlaanderen een leen bleef van de Franse koning en als Rijks-Vlaanderen een leen werd van het Duitse keizerrijk. De stad trok welvarende kooplieden aan en hun streven naar onafhankelijkheid leidde ertoe dat Doornik vanaf 1187 rechtstreeks onder de Franse kroon kwam.
In de 15e eeuw kende de stad een bloeiende lakenhandel en was het een voorname leverancier van wandtapijten. De economische voorspoed en de speciale handelsstatus die de stad in het Franse koninkrijk genoot, verhinderde niet dat Doornik tussen 1421 en 1428 het toneel was van opstanden, onder andere vanwege de ontwaarding van de plaatselijke munt ten opzichte van de Franse kroon. De opstanden werden gevoerd tussen het stadsbestuur en de gilden, voornamelijk die van de kunstenaars en lakenhandelaars. De opstanden leidden er uiteindelijk toe dat de gilden meer macht genoten, waaronder stemming in bestuurlijke zaken waarvan zij tot dan toe waren uitgesloten.[1]
In 1513 veroverde de Engelse koning Hendrik VIII Doornik op de Fransen.[2] Het is daarmee de enige stad in België die (voor korte tijd) door Engeland werd bestuurd. Jean le Sellier werd afgevaardigd naar Westminster om in het House of Commons te zetelen. In 1519 werd Doornik weer aan Frankrijk overgedragen.
Keizer Karel V voegde in 1521 de stad bij zijn Nederlandse erflanden, waarop een periode van godsdiensttwisten en economisch verval volgde. In 1544 werd de eerste protestantse gemeente gesticht met als codenaam "La Palme". Ze verzocht Martin Bucer in Straatsburg om een predikant. Hij stuurde in september Pierre Brully, maar een half jaar later werd deze al op de Grote Markt verbrand. In 1561 verspreidde Guido de Brès in Doornik zijn Nederlandse Geloofsbelijdenis, waarin de kernpunten van het gereformeerde geloof werden uiteengezet. Hij moest vluchten, maar met Ambrosius Wille kwam er opnieuw een clandestiene predikant. Vergeefs verzette hij zich tegen de Beeldenstorm, die de stad op 23 augustus 1566 bereikte. De calvinisten beweerden driekwart van de Doornikse bevolking uit te maken,[3] en eisten eigen kerken. Margaretha van Parma stuurde de graaf van Horne om de rust te herstellen. Hij wilde dat bereiken door middel van een soort religievrede, waarbij hij de calvinisten toeliet onder andere hun eigen kerken te bouwen. De koning en landvoogdes namen hem dit zeer kwalijk en riepen Horne terug.[4] In de nacht van 1 op 2 januari 1567 heroverde Filips van Noircarmes Doornik zonder slag of stoot en ontwapende de burgers.[5]
Als gevolg van het Eeuwig Edict (1577) verlieten de Spaanse troepen de stad. In 1581 werd zij door landvoogd Alexander Farnese, hertog van Parma, heroverd na een langdurig beleg. Parma was politiek slimmer dan zijn meester, koning Filips II: in plaats van de protestanten uit te moorden, gaf hij ze een jaar de tijd om hun bezittingen te verkopen en te emigreren. Dat voorbeeld droeg ertoe bij dat bij latere belegeringen de protestanten minder geneigd waren om tot het einde door te vechten.
Onder de Franse koning Lodewijk XIV kwam de stad weer in Frans bezit (Verdrag van Aken, 1668). De Fransen moesten echter aan het eind van de Spaanse Successieoorlog volgens de bepalingen van de Vrede van Utrecht (1713) aanvaarden dat de voormalige Spaanse Nederlanden Oostenrijks werden.
In 1815 ging Doornik deel uitmaken van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en in 1830 van België.
Op 16 en 17 mei 1940 werden de archieven van Doornik gedeeltelijk vernietigd door Duitse bombardementen die bijna het ganse stadscentrum plat legden.
Doornik is de gemeente met de grootste oppervlakte in België. Naast het stadscentrum bestaat de gemeente uit nog 29 deelgemeenten meer dan enig andere Belgische gemeente.
| # | Naam | Opp. (km²) | Inwoners (2020) | Inwoners per km² | NIS-code |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Doornik (I) | 15,76 | 30.275 | 1.921 | 57081A |
| 2 | Warchin (XX) | 3,41 | 1.453 | 427 | 57081B |
| 3 | Chercq (II) | 3,08 | 956 | 311 | 57081C |
| 4 | Havinnes (XXI) | 9,48 | 1.250 | 132 | 57081D |
| 5 | Melles (XXII) | 2,86 | 319 | 112 | 57081E0 |
| 6 | Quartes (XXIII) | 4,64 | 261 | 56 | 57081E1 |
| 7 | Beclers (XXV) | 13,50 | 1.070 | 79 | 57081F |
| 8 | Thimougies (XXIV) | 3,72 | 271 | 73 | 57081F4 |
| 9 | Barry (XXVII) | 8,25 | 1.272 | 154 | 57081G |
| 10 | Maulde (XXVI) | 5,58 | 367 | 66 | 57081G1 |
| 11 | Vezon (XXVIII) | 7,73 | 1.358 | 176 | 57081H |
| 12 | Gaurain-Ramecroix (XXIX) | 12,29 | 3.619 | 294 | 57081J |
| 13 | Vaulx-lez-Tournai (XXX) | 4,03 | 1.332 | 330 | 57081K |
| 14 | Saint-Maur (III) | 3,77 | 410 | 109 | 57081L |
| 15 | Ere (IV) | 6,37 | 544 | 85 | 57081L3 |
| 16 | Willemeau (V) | 3,79 | 629 | 166 | 57081M |
| 17 | Froidmont (VI) | 5,16 | 1.036 | 201 | 57081M2 |
| 18 | Esplechin (IX) | 8,81 | 909 | 103 | 57081N |
| 19 | Orcq (VII) | 4,64 | 1.011 | 218 | 57081P0 |
| 20 | Marquain (VIII) | 5,20 | 758 | 146 | 57081P1 |
| 21 | Lamain (X) | 3,59 | 570 | 159 | 57081P2 |
| 22 | Blandain (XII) | 11,51 | 2.200 | 191 | 57081R |
| 23 | Hertain (XI) | 2,41 | 231 | 96 | 57081R3 |
| 24 | Templeuve (XIII) | 15,62 | 3.646 | 233 | 57081S |
| 25 | Ramegnies-Chin (XIV) | 4,33 | 953 | 220 | 57081T |
| 26 | Froyennes (XV) | 5,93 | 2.177 | 367 | 57081U |
| 27 | Kain (XVI) | 11,27 | 6.770 | 601 | 57081V |
| 28 | Mont-Saint-Aubert (XVII) | 8,90 | 588 | 66 | 57081V4 |
| 29 | Rumillies (XIX) | 6,86 | 1.840 | 268 | 57081W |
| 30 | Mourcourt (XVIII) | 12,18 | 971 | 80 | 57081W2 |
De gemeente Doornik grenst aan de volgende gemeenten en dorpen:
|
|
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[6] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 67.776 | 100,0 |
| 1993 | 67.875 | 100,1 |
| 1994 | 68.127 | 100,5 |
| 1995 | 68.086 | 100,5 |
| 1996 | 67.926 | 100,2 |
| 1997 | 67.891 | 100,2 |
| 1998 | 67.651 | 99,8 |
| 1999 | 67.611 | 99,8 |
| 2000 | 67.379 | 99,4 |
| 2001 | 67.227 | 99,2 |
| 2002 | 67.232 | 99,2 |
| 2003 | 67.407 | 99,5 |
| 2004 | 67.341 | 99,4 |
| 2005 | 67.476 | 99,6 |
| 2006 | 67.534 | 99,6 |
| 2007 | 67.844 | 100,1 |
| 2008 | 68.191 | 100,6 |
| 2009 | 68.426 | 101,0 |
| 2010 | 69.043 | 101,9 |
| 2011 | 69.440 | 102,5 |
| 2012 | 69.593 | 102,7 |
| 2013 | 69.667 | 102,8 |
| 2014 | 69.842 | 103,0 |
| 2015 | 69.756 | 102,9 |
| 2016 | 69.471 | 102,5 |
| 2017 | 69.493 | 102,5 |
| 2018 | 69.554 | 102,6 |
| 2019 | 69.370 | 102,4 |
| 2020 | 69.083 | 101,9 |
| 2021 | 68.795 | 101,5 |
| 2022 | 68.518 | 101,1 |
| 2023 | 68.710 | 101,4 |
| 2024 | 68.554 | 101,1 |
Doornik geldt nog steeds als een der voornaamste monumentensteden van België. Van groot belang is de romaanse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Er is een 13e-eeuwse brug 'Pont des Trous' over de Schelde, het oudste belfort van België en een lakenhal, beide aan de bezienswaardige Grote Markt, en verder verschillende stadspoorten en pakhuizen.
Doornik was twee keer (1966 en 2012) etappeplaats in de wielerkoers Ronde van Frankrijk. In 2012 was de Brit Mark Cavendish de laatste ritwinnaar in Doornik.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Partij of kartel | 10-10-1976[8] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[9] | 14-10-2012[10] | 14-10-2018 | 13-10-2024[11] | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 39 | % | 39 | % | 39 | % | 39 | % | 39 | % | 39 | % | 39 | % | 39 | % | 39 | |
| PRL1 / PRL-MCC2 / MR3 | 18,511 | 7 | 21,81 | 9 | 21,111 | 8 | 18,31 | 7 | 23,252 | 9 | 24,693 | 10 | 30,053 | 12 | 22,673 | 10 | 27,213 | 11 | |
| PSC1 / cdH2 / Ensemble!3/ Les Engagés4 | 24,841 | 11 | 25,341 | 10 | 23,491 | 10 | 23,711 | 10 | 18,741 | 7 | 16,762 | 7 | 11,112 | 4 | 14,023 | 5 | 17,514 | 7 | |
| PS | 28,12 | 12 | 39,8 | 17 | 41,82 | 18 | 45,58 | 20 | 43,87 | 19 | 40,94 | 18 | 42,19 | 18 | 35,92 | 16 | 34,81 | 15 | |
| ECOLO | - | 5,34 | 1 | 6,59 | 2 | 8,03 | 2 | 12,98 | 4 | 11,75 | 4 | 10,17 | 3 | 17,77 | 7 | 12,43 | 4 | ||
| PTB | - | - | - | 0,56 | 0 | - | - | - | 5,60 | 1 | 8,04 | 2 | |||||||
| Tournai Plus | - | - | - | - | - | - | 6,47 | 2 | - | - | |||||||||
| PCB1 / PC2 | 16,291 | 6 | - | 6,212 | 1 | - | - | - | - | - | - | ||||||||
| UPWT | - | 7,31 | 2 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
| IT | 8,91 | 3 | - | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
| Anderen(*) | 3,34 | 0 | 0,41 | 0 | 0,78 | 0 | 3,82 | 0 | 1,15 | 0 | 5,84 | 0 | - | 4,02 | 0 | - | |||
| Totaal stemmen | 45964 | 44345 | 45228 | 45354 | 44766 | 45232 | 44048 | 43525 | 42133 | ||||||||||
| Opkomst % | 91,26 | 90,55 | 89,41 | 89,96 | 86,27 | 86,13 | 84,01 | ||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 4,78 | 4,9 | 6,61 | 7,07 | 9,23 | 6,62 | 7,05 | 8,10 | 7,16 | ||||||||||
(*) 1976: RW (3,34%) / 1982: Votez W. (0,41) / 1988: FN (0,78%) / 1994: BEB (3,82%) / 2000: VETO (1,15%) / 2006: FN (4,06%), RWF (0,71%), VIVANT (1,07%) / 2018: DéFI (1,05%), Nation (1,79%), Oxygène (1,18%)
De gevormde coalitie wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
