Tibetaans

Het Tibetaans of Tibetaanse talen is een groep van nauw aan elkaar verwante talen, variëteiten en dialecten, die door ongeveer zes miljoen mensen worden gesproken, voornamelijk op het Tibetaans Hoogland, in Tibet, India en Pakistan (Kasjmir), Bhutan en Nepal; buiten dat gebied zijn er ongeveer 150.000 mensen met het Tibetaans als moedertaal.

Tibetaans
Gesproken in	Tibet (U-Tsang. Amdo en Kham)
Sprekers	6 miljoen
Taalfamilie	*Sino-Tibetaans Tibeto-Birmaanse talen Bodisch
Alfabet	Tibetaans schrift
Officiële status
Officieel in	China Nepal India
Taalcodes
ISO 639-1	bo
ISO 639-2	tib, bod
ISO 639-3	bod
Portaal    Taal

Tibetaans
'Tibetaans' in het Tibetaans
Tibetaans	བོད་སྐད
Wylie	bod skad
Traditioneel Chinees	藏語
Vereenvoudigd Chinees	藏语
Hanyu pinyin	Zàngyǔ
Portaal    Tibet

Het Tibetaans wordt meestal geclassificeerd als lid van de Tibeto-Birmaanse talen die beurtelings door sommigen^[bron?] wordt verondersteld een tak van de Sino-Tibetaanse taalfamilie te zijn.

Dialecten

Er zijn een groot aantal Tibetaanse dialecten. De belangrijkste zijn die van Centraal-Tibet, Kham, Amdo en Ladakh. Deze vier dialecten van Tibetaans delen een gemeenschappelijk schriftsysteem, maar er zijn ook grote verschillen. De dialecten van Centraal-Tibet en Kham hebben zich ontwikkeld tot een toontaal. Dat is in het dialect van Amdo niet het geval. De taal van Centraal-Tibet kan beschouwd worden als een analytische taal. De taal van Amdo heeft zich ontwikkeld tot één, waar het morfologisch verschijnsel van agglutinatie dominant is. Het dialect van Amdo kent in tegenstelling tot dat van Centraal-Tibet en Kham nog vele consonantclusters, een opeenvolging van twee of meer medeklinkers zonder klinker ertussen.

De geografische isolatie van Tibet en de volstrekt verschillende ontwikkeling van Centraal-Tibet, Kham en Amdo hebben tot deze verschillen geleid. In de praktijk betekent het ook, dat etnische Tibetanen die alleen het dialect van hun gebied spreken elkaar zeer moeilijk tot onmogelijk kunnen verstaan.^[1]

Zowel in de Tibetaanse diaspora als in de Tibetaanse gebieden in China wordt in de laatste decennia toenemend beleid gemaakt om te komen tot standaardisering van de Tibetaanse taal.^[2]

Tibetaans schrift

Tibetaans wordt in het Tibetaans schrift en verschillende romanisatievormen geschreven:

• Tibetaans pinyin
• Wylie (romanisatie)
• Internationaal Fonetisch Alfabet

Zie ook

• Tibetaans schrift
• Tibetaans braille
• Mahavyutpatti, een Tibetaans-Sanskriet woordenboek
• Sándor Kőrösi Csoma, grondlegger van de tibetologie
• Tibetaanse literatuur

Externe link

• (en) Online woordenboek Tibetaans-Engles

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en)Makley, Charlene, e.a. (1999) The Amdo dialect of Labrang Linguistics of the Tibeto-Burman area
2. (en) Prins, Mariëlle (2002) 'Towards a Tibetan Common Language, Amdo Perspectives on Attempts at Language Standardisation', pag. 27-53, in Huber, Toni, Amdo Tibetans in Transition, Society and Culture in the post-Mao period, Brill, ISBN 9004125965

Zie de Tibetaanstalige uitgave van Wikipedia.