Loading AI tools
film van Jim Henson Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
The Dark Crystal is een fantasyfilm uit 1982 geregisseerd door Jim Henson en Frank Oz. Zoals veel andere werken van Jim Henson is de film geheel gemaakt met poppen, maar de personages uit de Muppet Show waarmee Henson beroemd is geworden komen in de film niet voor. Er wordt door Henson ook een wezenlijk verschil gemaakt tussen "creatures" en "muppets". Het ontwerp van de poppen kwam voor rekening van Brian Froud. De film is geproduceerd door ITC Entertainment, het Britse bedrijf dat ook de Muppet Show produceerde.
The Dark Crystal | ||||
---|---|---|---|---|
Tagline | Another World, Another Time... In the Age of Wonder. | |||
Regie | Jim Henson, Frank Oz | |||
Producent | Jim Henson, Gary Kurtz | |||
Scenario | Jim Henson | |||
Hoofdrollen | Jim Henson Frank Oz Kathryn Mullen | |||
Muziek | Trevor Jones | |||
Montage | Ralph Kemplen | |||
Cinematografie | Oswald Morris | |||
Distributie | ITC Entertainment | |||
Première | 1982 | |||
Genre | Fantasy | |||
Speelduur | 93 minuten | |||
Taal | Engels | |||
Land | Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten | |||
Budget | $15.000.000 | |||
Gewonnen prijzen | 2 | |||
Overige nominaties | 7 | |||
Voorloper | The Dark Crystal: Age of Resistance (prequel) | |||
Officiële website | ||||
(en) IMDb-profiel | ||||
MovieMeter-profiel | ||||
(mul) TMDb-profiel | ||||
(en) AllMovie-profiel | ||||
|
Het verhaal heeft overeenkomsten met Dr. Jekyll and Mr. Hyde van Robert Louis Stevenson aangaande de opsplitsing van het goede en het kwade in een persoon en de zoektocht zoals bekend uit In de ban van de ring van Tolkien.
De film speelt zich af in een andere wereld (in "The World of The Dark Crystal" Thra genoemd), en een andere tijd. Aan het begin wordt door een verteller uitgelegd dat duizend jaar voor aanvang van het verhaal, tijdens de grote conjunctie van de drie zonnen, een magisch kristal dat altijd voor eenheid had gezorgd brak door toedoen van de Urskeks. Een scherf van dit heldere kristal ging verloren en daardoor veranderde het in een donker kristal. De Urskeks werden door deze daad opgesplitst in de goede Mystics en de kwaadaardige Skeksis, waarna de Skeksis de controle kregen over de planeet. Een tijd van duisternis begon. Nu, duizend jaar later, zal er weer een grote conjunctie plaatsvinden en volgens een oude voorspelling zal een Gelfling het kristal herstellen. Gebeurt dit niet, dan zullen de slechte Skeksis eeuwig heersen.
Om te voorkomen dat het kristal ooit weer wordt gemaakt, hebben de Skeksis de afgelopen duizend jaar bijna alle Gelflings vermoord. De Gelfling Jen is echter ontsnapt door de hulp van de Mystics en is ervan overtuigd dat hij de laatste van zijn soort is. Hij krijgt van zijn meester, de oudste van de Mystics, de taak om de verloren kristalscherf te vinden voor de grote conjunctie plaatsvindt. Ondertussen, in het paleis van de Skeksis, sterft de keizer. De kamerheer eist de troon op, maar wordt in een duel verslagen door een andere Skeksis en verbannen.
Nauwelijks is Jen vertrokken op zijn missie, of de Skeksis ontdekken zijn bestaan dankzij het donkere kristal. Ze sturen hun soldaten, de Garthim, eropuit om Jen te doden. Jen vindt de kristalscherf uiteindelijk bij een vrouw genaamd Aughra, maar voordat deze hem kan vertellen wat hij ermee moet doen, wordt haar huis aangevallen door de Garthim. Ze nemen Aughra gevangen, maar Jen ontsnapt op het nippertje. Hij komt terecht in een bos waar hij Kira ontmoet, een vrouwelijke Gelfling die ook dacht dat ze de laatste van haar soort was.
Ze brengen de nacht door bij de Podlings, een ras van kleine mensachtige wezens waar Kira bij is opgegroeid. Het dorp van de Podlings wordt ook aangevallen door de Garthim. Weer weten Jen en Kira maar net te ontsnappen, dankzij hulp uit onverwachte hoek: de kamerheer komt tussenbeide en houdt de Garthim tegen. Hij wil de Gelflings zelf naar het kasteel brengen in de hoop weer geaccepteerd te worden.
De volgende dag vinden Jen en Kira de ruïnes van een oude Gelflingstad. Hier leest Jen over de voorspelling dat een Gelfing het donkere kristal zal herstellen en beseft eindelijk wat hij moet doen. Met behulp van twee landstriders bereiken Jen en Kira het kasteel van de Skeksis. Al snel nadat ze zijn binnengedrongen wordt Kira gevangen door de Skeksis. Ze weet later te ontsnappen met behulp van de dieren die ook gevangen zijn in het kasteel.
Jen vindt het kristal en springt erop, maar verliest daarbij de scherf. Kira arriveert net op tijd en gooit de scherf weer naar Jen, maar wordt daarna gedood door een van de Skeksis. Op het moment dat de conjunctie plaatsvindt, zet Jen de scherf terug op zijn plek. De kleur van het kristal verandert terug in wit terwijl de lichamen van de Garthim uit elkaar vallen. De Skeksis en de Mystics fuseren weer tot de Urskeks. Een van de Urskeks brengt Kira weer tot leven. Daarna verdwijnen ze omdat het kristal weer hersteld is en daarmee ook het evenwicht van het leven op de planeet.
Acteur | Personage | Opmerkingen |
---|---|---|
Jim Henson | Jen | Poppenspeler |
SkekZok | ||
Stephen Carlic | Jen | Stemacteur |
Kathryn Mullen | Kira | Poppenspeler |
Lisa Maxwell | Kira | Stemacteur |
Frank Oz | Aughra | Poppenspeler |
SkekSil | ||
Billie Whitelaw | Aughra | Stemacteur |
Dave Goelz | Fizzgig | Poppenspeler |
SkekUng | ||
Percy Edwards | Fizzgig | Stemacteur |
Barry Denen | SkekSil | Stemacteur |
Michael Kilgarriff | SkekUng | Stemacteur |
Joseph O’Connor | Verteller | |
Miki Iveria | Podling | |
Sue Westerby | Podling | |
Barry Dennen | Podling |
Elfachtige wezens, die op twee na zijn uitgeroeid door de Skeksis. Hun volledige benaming is: Ghellflainngk wat zoveel betekent als: "zij die leven zonder wetenschap over de toekomst". Ze houden van muziek en dansen.
Eeuwen geleden konden Gelflings vliegen, tegenwoordig hebben alleen de vrouwelijke gelflings nog vleugels, waarmee zij slechts naar beneden kunnen zweven.
Gier/draak-achtig creatuur, ontstaan uit de splitsing van de UrSkeks. Skeksis zijn door en door slecht en haten alles, inclusief elkaar. Ze vrezen de Gelflings, omdat deze volgens een voorspelling het einde van hun bestaan zouden veroorzaken. Door middel van "The Dark Crystal" (het duistere kristal) tappen ze levenselixer af om de keizer van de Skeksis te verjongen. Eerst tapten ze dit elixir af bij Gelflings en later - toen ze dachten dat de Gelflings uitgeroeid waren - bij de Podlings. Het is onbekend of de Skeksis vrouwelijk of mannelijk zijn.
De Skeksis zijn gebaseerd op de zeven hoofdzonden.
Van origine zijn er 18 Skeksis, maar aan het begin van de film zijn er slechts 10 over. Tijdens de film komen er nog 2 om.
Ook wel urRu genoemd. Zijn ontstaan uit de splitsing van de UrSkeks. Ze staan voor alles wat goed is. Het zijn nobele magische wezens die zich voornamelijk bezighouden met bidden. Ze hebben Jen gered van de Garthim en opgevoed, zodat hij de voorspelling in vervulling kan laten gaan.
Van origine zijn er 18 urRu, maar aan het begin van de film zijn er slechts 10 over. Tijdens de film komen er nog 2 om.
De UrSkeks komen van een andere planeet, vanwaar zij werden verbannen vanwege de slechtheid die nog in hen zat. Om deze slechtheid te verwijderen gebruikten ze het Kristal bij een ritueel. Het ritueel ging gruwelijk mis en de urSkeks werden opgesplitst in de Skeksis en de urRu.
Van origine zijn er 18 UrSkeks. Nadat Jen het Kristal heeft geheeld, zijn er nog 8 over. Ze zijn aan het einde van de film vertrokken naar een onbekende bestemming.
De namen van de UrSkeks zijn opgedeeld de namen van de Skesis en Mystics.
Aughra is een wezen geboren uit gesteente en bomen. De rotsen, stenen en bomen op Thra hadden de behoefte om te ontdekken en te leren. Omdat zij zich niet voort kunnen bewegen, creëerden zij Aughra. Voor zover bekend bestaan er twee individuen.
De Podlings zijn een simpel en vredelievend ras dat leeft van de landbouw. Ze houden ook Nebrie voor hun melk. Ze wonen in grote holle planten. Ze worden regelmatig overvallen door de Garthim die hen vangen en ze naar de Skeksis brengen. De Skeksis tappen hun levenselixer af en maken ze daarna tot slaven.
Een Fizzgig is een hond-achtig wezentje die door de Podlings als huisdier en als "herdershond" wordt gehouden. Ze zijn klein, rond, pluizig en hebben een staart. De Fizzgig heeft korte pootjes, maar verplaatst zich voornamelijk door als een bal te rollen. Ze hebben een dubbele rij tanden die alleen maar te zien zijn als ze hun bek helemaal opendoen.
Een wezen op 4 poten dat wel wat weg heeft van een kruising tussen een enorme spin en een reuzekonijn. Landstriders kunnen dankzij hun lange poten enorme afstanden afleggen in weinig tijd, “zo snel als de wind”. Ze zijn de gezworen vijanden van de Garthim. De Skeksis vinden het vlees van de Landstriders een delicatesse.
De Garthim lijken nog het meest op zwarte reuzekevers/kreeften. Ze zijn gemaakt door de Skeksis, om als soldaten te dienen. Zij werden eropuit gestuurd om Gelflings en de Pod-people te vangen. Ze wonen in en om het kasteel van de Skeksis en bewaken de ingangen. Ze doen de urRu geen kwaad. Toen de UrSkes weer compleet waren, vielen de Garthim uit elkaar en bleken ze van binnen hol en leeg te zijn.
De Nebrie is een groot amfibie die woont in de moerassen. De Podlings gebruiken de melk van de Nebrie om kaas van te maken. Skeksis houden erg van geroosterde Nebrie.
De Crystal bats zijn een vleermuisachtige ras die een kunstmatig gemaakt kristal in hun lijf hebben. Ze zijn door de Skeksis gemaakt om als spionnen de hele wereld uit te kammen op zoek naar Gelflings. Wat de Crystal Bats zien, zien de Skeksis ook maar dan in "The Dark Crystal". Zij verraadden Jen en Kira dan ook aan de Skeksis.
Het Kristal is het hart en ziel van de planeet Thra. Voordat de UrSkes er waren bevond het kristal zich in een berg, via een schacht kon er zonlicht op het kristal schijnen. De UrSkeks hebben de berg omgevormd tot een kasteel. Het kristal zweeft in de Kristalkamer.
Het heeft meerdere benamingen:
De Skeksis en urRu kunnen kracht ontlenen aan het kristal.
"When single shines the triple sun, What was sundered and undone Shall be whole, the two made one, By Gelfling hand, or else by none."
Wanneer de drie zonnen schijnen als één, zal wat uiteen is gevallen ongedaan gemaakt worden, zal weer heel worden, de twee worden één, Door een Gelfling en niemand anders.
Wanneer Jen bij Aughra komt, toont ze hem meerdere kristalscherven. Slechts één behoort aan "The Dark Crystal". De overige scherven zijn door de Skeksis gemaakt, toen zij over de voorspelling hoorden. Ze hadden ze verspreid rond het kasteel om de Gelflings in verwarring te brengen. Gelflings brachten de scherven naar Aughra in de hoop dat zij ze zou kunnen vertellen welke de echte was. Helaas kon Aughra dat niet. Jen weet uiteindelijk, door het magische gezang van de Mystics te reproduceren met zijn Firca, het kristal te onderscheiden van de andere.
Thra heeft drie zonnen:
Samen kunnen deze zonnen grote en kleine conjucties vormen. De urRu en Aughra hielden zich bezig met het voorspellen wanneer dit zou gaan plaatsvinden.
Dreamfasting wordt door Gelflings gebruikt om herinneringen te delen, dit gebeurt op telepathisch niveau. Wanneer Kira Jen uit het moeras helpt doen ze dit per ongeluk.
The Dark Crystal is gemaakt in de tijd tussen klassieke- en computeranimatie.
De poppen in de film zijn bijna allemaal creatures. Deze worden grotendeels bediend met hengels en kabels, maar voor de fijnere motoriek werden radiografisch bestuurbare onderdelen gebruikt.[1] Verder maakten de producers gebruik van enorme kostuums waar acteurs in konden (bijvoorbeeld voor de Garthims). Dit was echter niet zonder problemen; de pakken waren erg zwaar en het dragen ervan kostte veel energie. Zo moesten de acteurs die de Garthims speelden om de paar minuten pauze nemen om bij te komen. Hiervoor werden de kostuums opgehangen aan grote haken zodat de acteurs in de pakken konden uitrusten en de kostuums niet steeds aan en uit hoefden te trekken[2]
De personages en kostuums zijn voor het merendeel ontworpen door Brian Froud. In de film komt geen enkele acteur in beeld. Daarom werd de film bij uitkomst aangeprezen als “de eerste live-action film zonder mensen”[3] De animatrons die voor de film werden gebruikt werden destijds gezien als revolutionair.
De binnenopnames voor de film vonden plaats in de Elstree Studios. De buitenopnames werden gefilmd in onder andere de Schotse Hooglanden, Gordale Scar, North Yorkshire, Twycross en Leicestershire.[4]
In de oorspronkelijke versie van het scenario spraken de Skekses geen Engels maar een verzonnen taal. De film had Engelstalige ondertiteling zodat het publiek wel kon volgen wat er gezegd werd. Tijdens een voorpremière van de film bleek al snel dat het publiek dit lastig vond en daarom werden de stemmen opnieuw ingesproken met Engelse tekst. De originele dialoog is echter nog wel terug te vinden op enkele dvd-uitgaven van de film.
Eerst dachten veel critici dat de film een flop zou worden omdat het maken ervan veel langer duurde dan elke andere film en Jim Henson ook nog eens over het budget heen ging. Uiteindelijk werd de film een succes en won ook veel prijzen voor de speciale effecten. Toch vonden velen de film vrij duister voor een Jim Henson-film. Dat is ook deels de reden dat de film minder goed werd bezocht dan de producers hadden gehoopt.
The Dark Crystal haalde in de bioscopen uiteindelijk 40 miljoen dollar op, tegen een budget van 15 miljoen dollar.[3] De film werd deels overschaduwd door E.T. the Extra-Terrestrial, dat in hetzelfde jaar uitkwam.[5]
In zowel Frankrijk als Japan was The Dark Crystal de meest succesvolle film van het jaar[3] en tot de komst van Titanic de meest succesvolle film ooit. De film heeft sinds de originele uitgave een cultstatus verkregen.
Een vervolg op The Dark Crystal, getiteld Power of the Dark Crystal stond enige tijd op de planning. Genndy Tartakovsky had erin toegestemd de regie op zich te nemen, op voorwaarde dat er naast computeranimatie ook traditionele poppen werden gebruikt voor de productie en dat Brian Froud wederom de personages zou ontwerpen.[3]
De film zou oorspronkelijk in 2008 uitkomen. Dat werd nadien uitgesteld naar 2011, maar ook die deadline werd niet gehaald. Op 18 september 2011 maakte Jim Hensons dochter Cheryl bekend dat het project wederom voor onbepaalde tijd stil was gelegd.[6]
In februari 2012 werd officieel bekendgemaakt dat het project niet doorging. In plaats daarvan werd het script voor de film bewerkt tot een 12-delige stripboekserie met dezelfde naam, die in 2017 verscheen.
In mei 2017 werd bekend dat Netflix samen met The Jim Henson Company werkte aan een tv-serie gebaseerd op The Dark Crystal getiteld The Dark Crystal: Age of Resistance. De serie, die op 30 augustus 2019 wereldwijd beschikbaar kwam, speelt zich af enkele jaren voor de film en bestaat uit 10 afleveringen.
jaar | prijs | categorie | genomineerde(n) | uitslag |
---|---|---|---|---|
1983 | Saturn Award | Beste fantasyfilm | - | gewonnen |
Beste poster | Richard Amsel | genomineerd | ||
Beste special effects | Roy Field, Brian Smithies | |||
Avoriaz Fantastic Film Festival | Grand Prize | Jim Henson, Frank Oz | gewonnen | |
Hugo Award | Best Dramatic Presentation | - | genomineerd | |
1984 | BAFTA Film Award | Beste Visuele Effecten | Roy Field, Brian Smithies, Ian Wingrove | genomineerd |
2008 | Saturn Award | Best DVD Classic Film Release | - | genomineerd |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.