Styxosaurus

Styxosaurus^[1] is een geslacht van uitgestorven plesiosauriërs uit de familie Elasmosauridae. Styxosaurus leefde tijdens het Campanien van het Laat-Krijt. Er zijn twee soorten benoemd: Styxosaurus snowii^[2] en Styxosaurus browni^[3].

Styxosaurus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Krijt
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Superorde: Sauropterygia Orde: Plesiosauria Familie: Elasmosauridae Onderfamilie: Elasmosaurinae
Geslacht
Styxosaurus Welles, 1943
Typesoort
Cimoliasaurus snowii
Styxosaurus en Xiphactinus
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Styxosaurus op Wikispecies
Portaal    Biologie Herpetologie

Ontdekking

Het eerste beschreven exemplaar van Styxosaurus werd aanvankelijk benoemd als Cimoliasaurus snowii door Samuel Wendell Williston in 1890. Het specimen (holotype KUVP 1301) omvatte een complete schedel en meer dan twintig halswervels , die waren gevonden door rechter E.P. West.

De schedel van het genoholotype

De naam werd in 1906 veranderd in Elasmosaurus snowii door Williston in en vervolgens in Styxosaurus snowii door Welles in 1943 die er dus een apart geslacht van maakte.

De tweede soort Styxosaurus browni werd in 1952 door Welles benoemd op basis van holotype AMNH 5835. Hoewel het in 1999 synoniem gezien werd aan Hydralmosaurus serpentinus, is het onlangs opnieuw geldig verklaard.

Nog een completer exemplaar, SDSMT 451, werd ontdekt in de buurt van Iona, South Dakota in 1945. Het exemplaar werd oorspronkelijk als Alzadasaurus pembertoni benoemd door Welles en Bump (1949) totdat het synoniem werd gesteld aan Styxosaurus snowii door Timmerman. De buikholte bevatte ongeveer tweehonderdvijftig gastrolieten. Hoewel het op de School of Mines is gemonteerd alsof zijn hoofd omhoog en uit het water kijkt, zou een dergelijke positie vermoedelijk fysiek onmogelijk zijn.

Schedel van S. browni

Styxosaurus is vernoemd naar de mythologische rivier de Styx (Στύξ), die de Griekse onderwereld scheidde van de wereld van de levenden. Het -saurus-gedeelte komt van het Griekse sauros (σαυρος), wat 'hagedis' of 'reptiel' betekent. De geslachtsnaam verwijst indirect naar de Hell Creek-formatie in Logan County (Kansas).

Beschrijving

Styxosaurus was een grote elasmosauriër, met een lange nek van in totaal ongeveer 5,25 meter. Hij bereikte een lengte van 10,5 meter en een lichaamsgewicht van 2,3 ton. Zijn scherpe tanden waren kegelvormig en waren aangepast om te doorboren en vast te houden in plaats van te snijden; net als andere plesiosauriërs slikte Styxosaurus zijn voedsel heel door.

Fylogenie

Diagram van de kop van S. snowii

Diagram van de kop van S. browni

Styxosaurus snowii komt uit een groep die elasmosauriërs wordt genoemd en is nauw verwant aan Elasmosaurus platyurus, die in 1867 in Kansas werd gevonden.

Het volgende cladogram toont de plaatsing van Styxosaurus binnen Elasmosauridae naar een analyse door Rodrigo A. Otero, 2016:

Elasmosauridae

Eromangasaurus carinognathus Callawayasaurus colombiensis Libonectes morgani Tuarangisaurus keyesi Thalassomedon haningtoni CM Zfr 115 Hydrotherosaurus alexandrae Futabasaurus suzukii Aristonectinae Kaiwhekea katiki Alexandronectes zealandiensis Morturneria seymourensis Aristonectes parvidens Aristonectes quiriquinensis Elasmosaurinae Terminonatator pointeixensis Elasmosaurus platyurus Albertonectes vanderveldei Styxosaurus sp. (="Hydralmosaurus serpentinus") Styxosaurus snowii Styxosaurus browni

Paleobiologie

Hoewel de meeste roofdieren gastrolieten niet gebruiken om voedsel te vermalen, bevatten bijna alle redelijk complete exemplaren van de elasmosauriërs gastrolieten. Hoewel het mogelijk is dat Styxosaurus de stenen als ballast gebruikte, bevatte een specimen van Styxosaurus dat gevonden werd in de Pierre Shale in het westen van Kansas gemalen visgraten vermengd met gastrolieten. Bovendien is het gewicht van de gastrolieten die gevonden zijn in specimens van elasmosauriërs altijd veel minder dan een procent van het geschatte gewicht van het levende dier.

Hoewel krokodillen en sommige andere dieren gastrolieten tegenwoordig gebruiken als ballast, lijkt het waarschijnlijk dat elasmosauriërs ze gebruikten als maagmolen. Zie Henderson (2006) contra Wings (2004).

Styxosaurus voedde zich, net als de meeste andere plesiosauriërs, waarschijnlijk met belemnieten, vissen (Gillicus, enz.) en inktvissen. Met zijn in elkaar grijpende tanden kon Styxosaurus zich vastgrijpen aan zijn glibberige prooi voordat hij hem doorslikte.

Bronnen, noten en/of referenties

1. Styxosaurus. www.prehistoric-wildlife.com. Geraadpleegd op 12-02-2023.
2. Fossilworks: Styxosaurus snowii. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 12-02-2023.
3. Fossilworks: Styxosaurus browni. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 12-02-2023.

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Styxosaurus op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.