Remove ads
De Stichting Skepsis (Grieks: 'σκέψις' voor 'aanschouwing' of 'onderzoek'[2]) is een in 1987 opgerichte Nederlandse sceptische organisatie die zich ten doel stelt buitengewone beweringen aan een kritisch, wetenschappelijk verantwoord onderzoek te onderwerpen en voor te lichten over pseudowetenschappen en het paranormale.[3]
| Stichting Skepsis | ||
|---|---|---|
 | ||
| Doel | Bevordering van wetenschappelijk scepticisme | |
| Opgericht | 1987 | |
| Personen | ||
| Voorzitter | Eric-Jan Wagenmakers[1] | |
| Sleutelfiguren | Jan Willem Nienhuys, Kees de Jager, Rob Nanninga, Marcel Hulspas | |
| Overig | ||
| Lid van | European Council of Skeptical Organisations | |
| http://www.skepsis.nl/ | ||
Door middel van publicaties, lezingen, congressen, interviews, adviezen, het tijdschrift Skepter dat vier keer per jaar verschijnt (met Hans van Maanen als hoofdredacteur[4]) en het Skepsis Blog probeert Skepsis bij te dragen aan een betere voorlichting. In 2011 deed Skepsis mee aan de 10:23-campagne met sceptici over de hele wereld.[5]
De weblog KloptDatWel.nl is voortgekomen uit Stichting Skepsis, maar opereert er formeel onafhankelijk van. De redactie bestaat voor een groot deel uit bestuursleden van Skepsis.[6]
Skepsis Congres
Het jaarlijkse Skepsis Congres werd in de periode 1987–2001 gehouden in Amersfoort, in 2002 in Amsterdam en wordt sinds 2003 gehouden in Utrecht. Ieder congres heeft een speciaal thema waar de meeste of alle lezingen over gaan.
- 2001: "Laat je niks wijsmaken!", gericht op kritisch denken[7]
- 2002: "Nuttig of nodeloos? Onderzoek naar alternatieve geneeswijzen", gericht op tijd- en geldverspilling aan onderzoek naar alternatieve geneeswijzen[8]
- 2003: "Waarom geloven wij?", gericht op de psychologie van geloven[9]
- 2004: "Uit onderzoek blijkt...", gericht op de controverse over de opwarming van de Aarde, klimaatverandering en ecologisme[10]
- 2005: "Gaat de Verlichting uit?", gericht op religie en secularisering[11]
- 2006: "Het paranormale", gericht op paranormale beweringen en mediums[12]
- 2007: "Ter discussie", gericht op de legitimiteit van grenswetenschappen[13]
- 2008: "Magisch bedrijfsleven", gericht op pseudowetenschappelijke methoden in humanresourcesmanagement (HR)[14]
- 2009: "Kostbare onzin", gericht op de kosten van pseudowetenschap[15]
- 2010: "Complotten: werkelijkheid en fictie", gericht op complottheorieën[16]
- 2011: "Brein en illusie", gericht op het Lichaam-geestprobleem, cognitieve neurowetenschap en de vrije wil[17]
- 2012: "Bij de les", gericht op onderwijs[18]
- 2013: "Wonderlijke ervaringen", gericht op mediums, religieuze ervaringen en homeopathie in België (Wim Betz)[19]
- 2014: "Crisis in de wetenschap", gericht op ontsporingen in het wetenschappelijke proces[20]
- 2015: "Expert gezocht"[21]
- 2016: "Niet overtuigd door de wetenschap"[22]
- 2017: "Alternatieve feiten"[23]
- 2018: "Tussen hemel en aarde"[24]
- 2019: "Big History"[25]
- 2020: Online evenement : "Onzin als epidemie" [26]
- 2021: "Wijzen van weten" [27]
Remove ads
Skepsis is een onafhankelijke organisatie die steunt op vrijwilligers en deskundige auteurs die een bescheiden honorarium ontvangen. De kosten worden gedragen vanuit de bijdragen van abonnees van het tijdschrift Skepter en van donateurs.[28] De eerste voorzitter was astronoom Kees de Jager,[29] die ook de eerste voorzitter was van de European Council of Skeptical Organisations van 1994 tot 2001.[30]
Remove ads
De stichting heeft een rol gespeeld in enkele spraakmakende controverses.
Robbert van den Broeke
Eind 2005 pakte Stichting Skepsis Robbert van den Broeke aan, een zelfverklaard medium dat meermaals op de Nederlandse televisie verscheen. In een aflevering van het programma Er is zo veel meer (met Irene Moors) deed hij een reading voor een vrouw. Tijdens het gesprek beweerde hij kennis te hebben over het vorige leven van haar en haar overleden man, waarbij hij haar vertelde dat zij een zekere "Hillegien Rozeboom" was geweest in een vorig leven en haar echtgenoot een "genverbrander".
Skepter-hoofdredacteur Rob Nanninga zocht deze informatie op en ontdekte dat exact dezelfde tekst in een genealogische website stond. Maar het beroep "genverbrander" was eigenlijk een typefout en had "geneverbrander" (jeneverbrander) moeten zijn. Volgens Skepsis bewees het feit dat Van den Broeke het woord precies verkeerd uitsprak zoals het verkeerd getypt was, dat hij de informatie gewoon van tevoren had opgezocht.[31][32] Twee maanden later werd in februari 2006 bekendgemaakt dat vanwege de onthullingen van Skepsis er geen nieuwe afleveringen met Van den Broeke zouden worden gemaakt en herhalingen werden geschrapt.[33]
Jomanda en Sylvia Millecam
In augustus 2001 overleed de televisieberoemdheid Sylvia Millecam aan de gevolgen van borstkanker. Nadat ze was gediagnosticeerd, zocht de actrice second opinions en behandelingen van twee alternatief therapeuten en de zelfverklaarde gebedsgenezeres Jomanda. Deze vertelden Millecam dat ze geen kanker had, maar leed aan een zekere bacteriële infectie. Millecams toestand verslechterde sterk totdat de kanker niet meer behandeld kon worden.
Het Openbaar Ministerie wilde aanvankelijk overgaan tot vervolging van de therapeuten, maar staakte dit na geconcludeerd te hebben dat Millecam haar beslissing zelfstandig had genomen. Op dat moment namen Stichting Skepsis en de Vereniging tegen de Kwakzalverij juridische stappen om het OM te dwingen de zaak voort te zetten.[34][35] In 2009 liep de zaak af met een veroordeling van de twee alternatieve genezers, maar vrijspraak voor Jomanda.[36][37]
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads