Stella Braam

Stella Braam (Haarlem, 1962) is een Nederlands journaliste.

Biografie

Braam werd geboren als Stella van Neer; haar vader was de kinderpsycholoog René van Neer. Na de scheiding van haar ouders groeide ze op in Someren. Nadat ze Neil Armstrong op de maan had zien landen, wilde ze ruimtevaarder worden, maar na een reis door Zuid-Amerika kwam ze begin jaren negentig in de journalistiek terecht. Met Gülnaz Aslan, bekend van het Radio 3-programma Radio Thuisland, richtte ze het persbureau Yol-Producties op.^{[(sinds) wanneer?]}

Braam werkte anderhalf jaar undercover als schoonmaakster, keukenhulp, inpakster en kamermeisje en publiceerde over haar ervaringen het boek De blinde vlek van Nederland (1994), over de positie van laaggeschoolden zonder een CAO. Hier werkte ze voor het eerst samen met collega-journalist Mehmet Ülger, die voor dit boek onder meer zogenaamd als illegaal in een naaiatelier werkte. Na het verschijnen van haar boek nodigden zowel minister Melkert als minister Wijers haar uit voor een gesprek.

In 2000 liep ze een tijd met een aantal daklozen mee, die verbleven op de luchthaven Schiphol, waar ze naartoe waren uitgeweken vanwege het restrictieve beleid van de gemeente Amsterdam. Daar gebruikte ze bij wijze van experiment crack en raakte korte tijd verslaafd.^[1]

In 2005 schreef Braam een boek over haar relatie met haar vader, die aan de ziekte van Alzheimer leed en in 2007 zou overlijden. In 2008 schreef ze een soortgelijk boek over haar moeder, die na een herseninfarct probeerde een opname in een verpleegtehuis koste wat kost te voorkomen. In 2010 verscheen Uitweg, een waardig levenseinde in eigen hand, dat ze samen met ouderenpsychiater Boudewijn Chabot schreef.

Op 2 juni 2022 kreeg Braam op haar verzoek het dossier in handen dat de veiligheidsdienst AIVD en diens voorganger de BVD over haar hadden bijgehouden. Ze bleek sinds 1986 in de gaten te zijn gehouden, vooral wegens haar contacten in Turkse kringen. Omdat Braam haar werk als onderzoeksjournalist niet kan doen zonder dat haar bronnen worden beschermd, eiste ze bij het ministerie van Binnenlandse Zaken waar de AIVD onder valt, dat de AIVD haar niet langer zou volgen en dat de over haar verzamelde gegevens zouden worden vernietigd.^[2] Tijdens een hoorzitting hierover liet een woordvoerder van de AIVD weten dat de dienst onderzoek heeft gedaan naar de Grijze Wolven en dat daarbij de naam van Braam naar voren kwam. Via een zoekslag in de systemen van de dienst werd het inzagedossier samengesteld, wat niet automatisch betekent dat de AIVD onderzoek naar Braam persoonlijk heeft gedaan, aldus de woordvoerder.^[3]

Eerbewijs

In 1996 kreeg Braam de Rooie Reus-Prijs, samen met Chris De Stoop.

Trivia

• Ze werd geboren als Stella van Neer. Omdat haar moeder als enige haar verzorgde, nam ze later de familienaam van haar moeder aan. Ze is een kleindochter van Hendrik Braam, de oprichter van een vakbond voor steenfabrieksarbeiders.
• Nadat Braam en Ülger in 1997 door de Grijze Wolven met de dood waren bedreigd kocht de Nederlandse Vereniging van Journalisten kogelvrije vesten voor hen.

Bibliografie (selectie)

• De blinde vlek van Nederland : reportages over de onderkant van de arbeidsmarkt (1994) ISBN 90-5515-040-1
• Grijze Wolven : een zoektocht naar Turks extreem-rechts (1997; met Mehmet Ülger) ISBN 90-388-0298-6
• Tussen gekken & gajes : avonturen in de undercoverjournalistiek (2003) ISBN 90-388-0312-5
• Ik heb Alzheimer : het verhaal van mijn vader (2005) ISBN 90-388-0338-9
• Ik blijf thuis ! het verhaal van mijn moeder (2008) ISBN 978-90-388-9063-0
• Uitweg, een waardig levenseinde in eigen hand (2010) ISBN 978-90-388-9314-3

Bronnen, noten en/of referenties

1. Uitzending Argos 15 augustus 2009.
2. Dohmen, Joep, AIVD hield onderzoeksjournalist 35 jaar in de gaten - en liet huisgenoot haar bespioneren. NRC (28 augustus 2022). Geraadpleegd op 28 augustus 2022.
3. NRC.nl: AIVD wil voortaan meer ‘toelichting en context’ bieden bij inzage persoonsdossiers, 6 september 2022.