Spelalfabet

Een spelalfabet of telefoonalfabet is een alfabet dat bestaat uit woorden in plaats van letters. Elk woord duidt een letter aan. De letter waar een woord mee begint is de letter die wordt bedoeld, een principe dat bekend is als acrofonie. Spelalfabetten worden gebruikt voor het overbrengen van gesproken boodschappen, of delen daarvan, als het belangrijk is om fouten te vermijden. Het gaat daarbij vooral om namen en roepletters.

Gebruik

Een gesproken boodschap kan bijna foutloos overgebracht worden door de boodschap letter voor letter te spellen en daarbij de woorden van het spelalfabet te gebruiken. Dit werkt goed bij gebrekkige radio- en telefoonverbindingen en tussen gesprekspartners die niet dezelfde tongval of hetzelfde dialect hebben.

Variaties

Er zijn verschillende spelalfabetten voor verschillende talen en landen in gebruik. Het internationaal telefoonalfabet is een spelalfabet voor gebruik tussen sprekers met verschillende talen. Het maakt voornamelijk gebruik van internationaal bekende steden, met meestal de Franstalige naam voor die steden.

In het Nederlands telefoonalfabet is er een apart lid voor de IJ. Ook in andere talen komen soms combinatieletters voor die door sprekers van andere talen als losse letters beschouwd kunnen worden. Zo heeft het Duitse telefoonalfabet namen voor de combinaties CH en SCH.

Het NAVO-spelalfabet is zo opgesteld dat woorden uit het alfabet niet of nauwelijks te verwisselen zijn, ook als bijvoorbeeld een Fransman iets moet doorgeven aan een Griek. Er is zo veel mogelijk gebruikgemaakt van woorden die in alle in de NAVO gangbare talen een eenduidige letterassociatie hebben. De naam Juliett werd met een dubbele t geschreven omdat men hem in het Frans anders als Julièh (zonder t) zou uitspreken. Het NAVO-alfabet wordt ook voor niet-militaire doelen gehanteerd, zoals in de burgerluchtvaart, en het is thans populairder dan het internationale alfabet.

Enkele spelalfabetten

De spelalfabetten zijn vermoedelijk

Er wordt getwijfeld aan de juistheid van het volgende gedeelte.
Raadpleeg de bijbehorende overlegpagina en pas na controle desgewenst het artikel aan. (sjabloon geplaatst op 25 april 2023)

ontstaan in het begin van de 20e eeuw. Het internationale alfabet bevat veel Franstalige namen - het Frans gold toen meer als wereldtaal. Opmerkelijk is Gallipoli in het internationale alfabet, thans een weinig bekende naam, die toen door de Gallipoliveldtocht veel in het nieuws was.

Vaak worden andere namen gebruikt in plaats van de officieel voorgeschreven namen, bijvoorbeeld Anton in plaats van Anna. Dat geeft meestal geen verwarring. Deze alternatieven staan tussen haakjes.

Letter	Internationaal	Nederlands		Frans	NAVO	Duits	Engels	Spaans		Italiaans	Portugees
		Nederland	Vlaanderen					Officieel	Alledaags
A	Amsterdam	Anna (Anton)	Arthur	Anatole	Alfa	Anton	Alfred	Antonio	Alicante	Ancona	Ana
Ä						Ärger
B	Baltimore	Bernard	Brussel	Berthe	Bravo	Berta	Benjamin	Barcelona	Barcelona/B alta[1][2]	Bari	Bruno/Bravo
C	Casablanca	Cornelis	Carolina	Célestine	Charlie	Cäsar	Charles	Carmen	Cádiz	Como	Casa
CH						Charlotte		Chocolate[3]		Chapéu
D	Danemark (Denemarken)	Dirk	Desiré	Désiré	Delta	Dora[4]	David	Dolores	Dinamarca	Domodossola	Daniel
E	Edison	Eduard	Emiel	Eugène	Echo	Emil	Edward	Enrique	España	Empoli	Eduardo
F	Florida	Ferdinand	Frederik	François	Foxtrot	Friedrich	Frederick	Francia	Francia	Firenze	Fábio/Franca
G	Gallipoli	Gerard	Gustaaf	Gaston	Golf	Gustav	George	Granada	Granada	Genova	Gato/Gabriel
H	Havanna	Hendrik	Hendrik	Henri	Hotel	Heinrich	Harry	Historia	Hotel/Huesca	Hotel	Hotel
I	Italia	Izak (Isaak)	Isidoor	Irma	India	Ida	Isaac	Inés	Italia/I latina[1]	Imola	Itália
J	Jérusalem	Jan (Johan)	Jozef	Joseph	Juliett	Julius[4]	Jack	José	Jaén	Jolly	José
K	Kilogramme	Karel	Kilogram	Kléber	Kilo	Kaufmann	King	Kilo	Kilo	Kursaal	Kilo
L	Liverpool	Lodewijk (Leo[5])	Leopold	Louis	Lima	Ludwig	London	Lorenzo	Lérida	Livorno	Lima
LL								Llobregat[3]
M	Madagaskar	Maria/Marie	Maria	Marcel	Mike	Martha	Mary	Madrid	Madrid	Milano	Maria
N	New York	Nico	Napoleon	Nicolas	November	Nordpol[4]	Nellie	Navarra	Navarra	Napoli	Navarra/Novembro
Ñ								Ñoño[6]
O	Oslo	Otto	Oscar	Oscar	Oscar	Otto	Oliver	Oviedo	Oviedo	Otranto	Oscar
Ö						Ökonom
P	Paris	Pieter	Piano	Pierre	Papa	Paula	Peter	Paris	Pamplona	Palermo	Papa
Q	Québec	Quotiënt	Quotiënt	Quintal	Quebec	Quelle	Queen	Querido	Queso	Quarto	Queijo
R	Roma	Rudolf	Robert	Raoul	Romeo	Richard	Robert	Ramón	Roma	Roma	Roma
S	Santiago	Simon	Sofie	Suzanne	Sierra	Samuel[4]	Samuel	Sábado	Sevilla	Savona	Savona/Samuel
SCH						Schule
T	Tripoli	Tinus (Theodoor)	Telefoon	Thérèse	Tango	Theodor	Tommy	Tarragona	Tarragona	Torino	Torino
U	Uppsala	Utrecht	Ursula	Ursule	Uniform	Ulrich	Uncle	Ulises	Úrsula/Uruguay	Udine	Uniforme
Ü						Übermut
V	Valencia	Victor	Victor	Victor	Victor	Viktor	Victor	Valencia	Valencia/Ve baja[1][2]	Venezia	Vitória
W	Washington	Willem	Waterloo	William	Whisky	Wilhelm	William	Wáshington	Wáshington	Washington
X	Xantippe	Xantippe	Xavier	Xavier	X-ray	Xantippe	X-ray	Xiqeuna	Equis[1]	Xilofono	Xadizez
IJ		IJsbrand (IJmuiden)[7]
Y	Yokohama	Ypsilon[1]	Yvonne	Yvonne	Yankee	Ypsilon[1]	Yellow	Yegua	Y griega[1]	Yogurt
Z	Zürich	Zaandam (Zacharias)	Zola	Zoé	Zulu	Zacharias[4]	Zebra	Zaragoza	Zaragoza/Zeta[1]	Zara	Zulu

Zie ook

• NAVO-alfabet
• Nederlands telefoonalfabet

Voetnoten

1. Dit is een naam van de letter; ook als het spelalfabet niet wordt gebruikt, kan de letter zo genoemd worden.
2. Diccionario panhispánico de dudas. Geraadpleegd op 28 april 2023.
3. Gold in het Spaans tot 1994 als een aparte letter met een eigen plaats in de alfabetische volgorde.
4. In de nazitijd werden de Joodse namen David, Jacob, Nathan, Samuel en Zacharias vervangen door Dora, Jot, Nordpol, Siegfried en Zeppelin.
5. ook Leonard, maar dat geeft verwarring met Eduard
6. Geldt in het Spaans als een aparte letter met een eigen plaats in de alfabetische volgorde.
7. De Nederlandse IJ wordt vaak beschouwd als twee letters en kan dan ook als I-J (Izak-Jan) gespeld worden.