Spar (platform)

Een spar (single point anchor reservoir) is een drijvend productieplatform dat wordt toegepast in diep water. De spar is een van de drijvende platforms die het mogelijk maken om op dieper water olie en gas te produceren dan mogelijk is met stalen onderstellen (jackets) of zelfs compliant towers. De andere drijvende platforms zijn het conventioneel afgemeerde halfafzinkbare productieplatform (semisubmersible production platform, semi), het tension-leg platform (TLP) en de FPSO.

De Mad Dog-spar in de Golf van Mexico

Kraanschip Thialf naast Perdido

Kenmerken

Een sparplatform bestaat uit een verticale cilinder met een grote diameter met bovenop een dek.^[1] Op het dek staan de productie-installaties en de verblijven voor de bemanning. Het grootste deel van de spar zit onder water.^[1] Van de cilinder wordt het onderste deel gevuld met ballastmateriaal. Het materiaal is zwaarder dan water waardoor het zwaartepunt van het platform wordt verlaagd en dit zorgt voor stabiliteit.^[1] De spar wordt met kettingen en meerdraden die rondom zijn aangebracht verbonden aan in de zeebodem geplaatste paalankers of zuigankers (suction-piles).

De spar ligt in principe vast op een locatie, maar door de ankers aan te halen of te vieren, kan de spar kleine horizontale verplaatsingen doen.^[1] Dit biedt de mogelijkheid meerdere boorputten te slaan op een klein oppervlak. De kern van de cilinder is hol, waardoor geleiderpijpen (risers) met de boorstangen van het dek naar de zeebodem kunnen zakken. De bovenste helft van de spar kan verder gebruikt worden voor de tijdelijke opslag van aardolie dat opgehaald wordt met shuttletankers.^[1] Hier is ook ruimte om het niet gebruikte deel van de ankerkettingen op te slaan.

Typische eigenperiode (s)^[2]

schrikken (surge)	> 100
verzetten (sway)	> 100
dompen (heave)	20 - 35
slingeren (roll)	50 - 90
stampen (pitch)	50 - 90
gieren (yaw)	> 100

De meeste golfperiodes van het golfspectrum liggen tussen de 4 en 6 seconde voor normale zeegang en tot 20-25 seconde voor deining, afhankelijk van het gebied. De eigenperiode voor bewegingen van spars ligt daarboven. Voor dompen (heave) ligt dit typisch tussen de 20 en 35 seconde, voor slingeren (roll) en stampen (pitch) tussen de 50 en 90 seconde en voor schrikken (surge), verzetten (sway) en gieren (yaw) boven de 100 seconde.

Types

Er zijn drie versies van de spar.^[1]

• spar: de klassieke vorm is een geheel betonnen cilinder
• truss-spar: bij de truss spar is de onderste helft van de cilinder een stalen vakwerk met geheel onderaan een extra gewicht voor de stabiliteit. Het vakwerk is aan de onderkant van het betonnen deel bevestigd. Dit heeft als voordeel dat er minder materiaal wordt gebruikt en is dus goedkoper om te maken
• cel-spar: de cel spar heeft een grote centrale cilinder die omringd wordt door kleinere cilinders van wisselende lengte. Onderaan de cilinders zijn reservoirs voor het zware ballastmateriaal.

Transport en installatie

Spars worden op hun zij gebouwd en getransporteerd. Na fabricage worden de spars veelal van de werf via een halfafzinkbaar schip vervoerd naar een haven in de buurt van de uiteindelijke locatie. Nadat het gelost is, wordt het met sleepboten naar locatie gebracht, waar de spar overeind wordt geballast. Daarna wordt het afgemeerd en wordt het dek (topside) er opgehesen. Afsluitend worden daarna pijpleidingen en umbilicals afgehangen.