Slurfspitsmuis

De slurfspitsmuis (Macroscelides proboscideus) is een zoogdier uit de familie van de springspitsmuizen (Macroscelididae). De wetenschappelijke naam van de soort werd voor het eerst geldig gepubliceerd door George Shaw in 1800.^[2][3]

Slurfspitsmuis IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2013)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Orde: Macroscelidea (Springspitsmuizen) Familie: Macroscelididae (Springspitsmuizen) Geslacht: Macroscelides (Slurfspitsmuizen)
Soort
Macroscelides proboscideus (Shaw, 1800) Originele combinatie Sorex proboscideus
Verspreidingsgebied van de slurfspitsmuis in het groen.
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Slurfspitsmuis op Wikispecies
Portaal    Biologie Zoogdieren

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de soort werd voor het eerst voorgesteld door George Shaw in 1800. De slurfspitsmuis is de eerste springspitsmuis die door de westerse wetenschap werd beschreven. Lange tijd was deze soort de enige uit het geslacht Macroscelides. Een voormalige ondersoort van de slurfspitsmuis wordt tegenwoordig echter als een aparte soort beschouwd (Macroscelides flavicaudatus). In 2014 werd Macroscelides micus wetenschappelijk beschreven en aan Macroscelides toegekend waardoor de groep drie soorten telt.^[4][5]

Verspreiding en habitat

De slurfspitsmuis komt voor in delen van Afrika en leeft in de landen Botswana, Namibië en Zuid-Afrika. De habitat bestaat uit droge gebieden met verspreid gras en struiken. De slurfspitsmuis is zowel overdag als 's nachts actief. Het dier vindt beschutting in een rotsspleet in een hol met de ingang onder een struik. Het hol is ofwel door het dier zelf, ofwel door een knaagdier gegraven.

Uiterlijke kenmerken

De slurfspitsmuis is een klein, muisachtig dier met kleine ogen en een korte snuit. Van de lichte, geelbruine vacht in de noordelijkste populaties (ondersoort flavicaudatus) naar de donkere, bruingrijze vacht van de zuidelijkste vertegenwoordigers van de soort is een geleidelijke overgang merkbaar. De onderkant van het lichaam is wit, maar de grijze haarwortels zijn ook zichtbaar. De korte, behaarde oren zijn bijna rond. De totale lichaamslengte inclusief de staart is ongeveer 22 tot 25 centimeter, de staart is ongeveer 11,5 tot 13 cm lang. Het lichaamsgewicht bedraagt 31 tot 55 gram.

Levenswijze

De slurfspitsmuis zoekt actief naar voedsel, dat in de wangzakken wordt bewaard en in vegetatie wordt gegeten. Het dier is solitair en heeft een territorium van 0,1 tot 1 km². Bij het paren trekken mannetje en vrouwtje een paar dagen samen op, en vrouwtjes worden soms vergezeld door een of meer jongen. Het dier stampt met zijn voeten om contact te maken en als agressief signaal.

Het dieet van de slurfspitsmuis omvat insecten, spinnen en andere ongewervelden, groene vegetatie, fruit en af en toe kleine hagedissen en eieren van reptielen. In de winter eet het dier meer plantaardig materiaal, in de zomer meer insecten.

Na een zwangerschap van zo'n acht weken worden een of twee volledig behaarde, actieve jongen geboren. Geboortes vinden plaats van september tot februari. De jongen worden na drie à vier weken gespeend en worden daarmee onafhankelijk van hun moeder; na vijf of zes weken zijn ze volledig volwassen.

Bronnen, noten en/of referenties

• Apps, P. (ed.) 1997. Smithers' Mammals of Southern Africa: A Field Guide. Shrewsbury, England: Swan Hill Press, xvi+364 pp. ISBN 978-1-85310-910-2
• Kingdon, J. 2004. The Kingdon Pocket Guide to African Mammals. Londen: A & C Black, 272 pp. ISBN 978-0-7136-6981-7

1. (en) Slurfspitsmuis op de IUCN Red List of Threatened Species.
2. Schlitter, D.A. (2005). "Order Macroscelidea". In Wilson, D.E.; Reeder, D.M (eds.) Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. p. 84. ISBN 978-0-8018-8221-0.
3. Mammal Diversity Database (2023). Macroscelides proboscideus (G. Shaw, 1800). Mammal Diversity Database (Version 1.11). DOI: 10.5281/zenodo.7830771. Geraadpleegd op 10-07-2023.
4. Dumbacher, J. P., Rathbun, G. B., Smit, H. A., & Eiseb, S. J. (2012). Phylogeny and taxonomy of the round-eared sengis or elephant-shrews, genus Macroscelides (Mammalia, Afrotheria, Macroscelidea). PLoS One, 7(3), e32410.
5. Dumbacher, J. P., Rathbun, G. B., Osborne, T. O., Griffin, M., & Eiseb, S. J. (2014). A new species of round-eared sengi (genus Macroscelides) from Namibia. Journal of Mammalogy, 95(3), 443-454.

Geslachten en soorten van springspitsmuizen (Macroscelidea - Macroscelididae)

Elephantulus:	Kortneusolifantspitsmuis (E. brachyrhynchus) · Kaapse olifantspitsmuis (E. edwardii) · Elephantulus fuscipes · Elephantulus fuscus · Zuid-Afrikaanse olifantspitsmuis (E. intufi) · Oostelijke rotssengi (E. myurus) · Elephantulus pilicaudus · Klipolifantspitsmuis (E. rupestris)
Galegeeska:	Somaliolifantspitsmuis (G. revoilii) · Rosse olifantspitsmuis (G. rufescens)
Macroscelides:	Slurfspitsmuis (M. proboscideus) · Macroscelides flavicaudatus · Macroscelides micus
Petrodromus:	Viertenige olifantspitsmuis (P. tetradactylus)
Petrosaltator:	Noord-Afrikaanse olifantspitsmuis (P. rozeti)
Rhynchocyon:	Goudstuitslurfhondje (R. chrysopygus) · Gevlekt slurfhondje (R. cirnei) · Steppeslurfhondje (R. petersi) · Rhynchocyon stuhlmanni · Rhynchocyon udzungwensis