Sint-Jan-Berchmanskerk (Etterbeek)

De Sint-Jan-Berchmanskerk is een rooms-katholiek gebedshuis, gelegen aan de Sint-Michielslaan te Etterbeek (gemeente van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in België).

Sint-Jan-Berchmanskerk
Sint-Jan-Berchmanskerk gezien vanop de Sint-Michielslaan
Plaats	Etterbeek
Gewijd aan	Aartsengel Michaël
Coördinaten	50° 50′ NB, 4° 24′ OL
Gebouwd in	1908-1912
Architectuur
Architect(en)	Joseph Prémont (Brussel)
Bouwmateriaal	Grijze hardsteen van Gileppe
Afmeting	Lengte: 60 m. Breedte: 35 m. Breedte van het schip: 13 m.
Portaal	Ingangen in romaanse stijl
Schip	Middenbeuk en twee zijbeuken
Interieur
Orgel	Jean-Emile Kerckhoff (1909-1910)
Detailkaart
Officiële website
Lijst van kerken in Brussel
Portaal    Christendom

Geschiedenis

Het gebouw maakt deel uit van het Sint-Michielscollege dat werd opgericht door de paters Jezuïeten. De bouw van deze onderwijsinstelling en de aansluitende kerk waren eigenlijk een voorbode van de aanleg van de Brusselse spoorwegtunnel die het zuiden van de stad met het noorden verbindt: de zogenaamde Noord-Zuidverbinding. Inderdaad, bij de aanvang van de 20ste eeuw, omstreeks 1902, hadden de paters Jezuïeten een internaat aan de Ursulinenstraat te Brussel onder hun hoede. Ingevolge de plannen voor de bouw van de tunnel werd dat gebouw onteigend en moest het vóór 1908 ontruimd worden. Bijgevolg werd bij hoogdringendheid naar een ander terrein uitgekeken, waarop -tussen 1902 en 1905- het nieuwe college werd gebouwd.

De aansluitende kerk is gewijd aan de Belgische jezuïet en heilige: Sint-Jan-Berchmans (° Diest, 13 maart 1599, † Rome, 13 augustus 1621). De eerste steen van de Sint-Jan-Berchmanskerk werd zowat drie jaar na de bouw van het college gelegd, namelijk op donderdag, 13 augustus 1908.^[1] Deze eer viel te beurt aan de nuntius voor België, Monseigneur Johannes Tacci Porcelli, aartsbisschop van Nicea. Aan de kerk werd in hoog tempo gebouwd, en de wijding geschiedde 4 jaar later, op maandag, 22 juli 1912^[2], door Monseigneur Joseph van Reeth (° 1843, † 1923), bisschop van Galle (Sri Lanka). Als geestelijk en sociaal centrum stond de kerk in de eerste plaats ten dienste van het Sint-Michielscollege. Echter, mettertijd werd de aandacht ten behoeve van de omwonenden uitgebreid. Zo werden de week- en zondagmissen voor iedereen toegankelijk, doch de functie bleef in de eerste plaats collegekerk en niet parochiekerk. Er vinden dus noch doopsels, noch huwelijken, noch uitvaartdiensten plaats.

Architectuur

De kerk werd gebouwd volgens het ontwerp van de Brusselse architect Joseph Prémont die zich voor dit project liet inspireren door de romaanse Sint-Servaasbasiliek te Maastricht.

De kerk ten tijde van haar afwerking in 1912.

Exterieur

De kerk heeft de vorm van een Latijns kruis en is opgetrokken in neoromaanse stijl. Als bouwmateriaal voor de gevel werd grijze hardsteen van Gileppe gebruikt. De half cirkelvormige nis nabij de twee romaanse ingangen is geflankeerd door twee torens. Centraal, in een nis boven de vensters, ziet men een beeld dat de aartsengel Michaël (de patroonheilige van het college) voorstelt.

Het interieur van de kerk in 1912.

Gedenksteen voor de ceremonie van de eerstesteenlegging door aartsbisschop Tacci op XIII Kalendae Augusti, dus op donderdag, 13 augustus 1908.

Gedenksteen voor de wijding door bisschop J. Van Reeth op VII ID IUL, dus VII IDUS JULIUS (Romeinse Kalender), met andere woorden: maandag, 22 juli 1912 (actuele kalender).