Siamese kempvis

De Siamese kempvis (Betta splendens) is een populaire zoetwateraquariumvis, die behoort tot de familie van de Osphronemidae, in de orde van de baarsachtigen. Vroeger werd de vis nog ingedeeld bij de familie van de Anabantidae.

Siamese kempvis IUCN-status: Kwetsbaar[1] (2011)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Superklasse: Osteichthyes (Beenvisachtigen) Klasse: Actinopterygii (Straalvinnigen) Orde: Perciformes (Baarsachtigen) Familie: Osphronemidae Geslacht: Betta
Soort
Betta splendens Regan, 1910
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Siamese kempvis op Wikispecies
Portaal    Biologie Vissen

Kenmerken

Het is een vis van gemiddeld zes centimeter lang. De vis heeft een grote, naar achter geplaatste rugvin. De buik- en rugvin zijn langgerekt. De Siamese kempvis staat bekend om de prachtige kleuren, vaak blauw, rood of oranje, maar bijna elke denkbare kleur en kleurcombinatie kan men tegenkomen. Overigens zijn het de mannetjes die het uiterlijke schoon hebben, vrouwtjes hebben vaak simpele en kleine vinnen.

Verspreiding en leefgebied

De vis is het beste thuis in een moessonklimaat, en komt oorspronkelijk uit de wateren rond Maleisië, Thailand en Indonesië. Niet voor niets is de vis de nationale vis van Thailand.

Leefwijze

De Siamese kempvis is een labyrinthvis en schuimnestbouwer. De vis haalt namelijk adem aan het wateroppervlak en slaat dat op in speciale ademhalingskamers. Met de opgeslagen lucht kan het mannetje een schuimnest maken. De betta blaast dan luchtbelletjes vlak onder het wateroppervlak. Dit lijkt erg op schuim. Vaak weven de mannetjes er ook wat planten tussendoor. Vallisneria is hier bijvoorbeeld ideaal voor.

Zodra het mannetje klaar is met het bouwen van het schuimnest, kan hij gaan paaien met een vrouwtje. In een innige 'omhelzing' laat het vrouwtje haar eitjes schieten, het mannetje laat tegelijkertijd zijn zaad schieten. Zo worden de eitjes bevrucht. Zodra de eitjes bevrucht zijn, neemt het mannetje deze in zijn bek, en hangt ze tussen de luchtbelletjes in het schuimnest. De eitjes blijven hier hangen tot ze uitkomen.

Aquarium

De Siamese kempvis is goed geschikt als aquariumvis, omdat hij zich gemakkelijk aan zijn omgeving aanpast. Wel is het benodigd om waterplanten te hebben, omdat hij vaak de behoefte heeft om te schuilen. Maar iets dat onmogelijk is, is het houden van twee mannetjes in één aquarium. Ze zullen vechten totdat er één het leven laat. Het is een ware slachtpartij, die in Oost-Aziatische landen wordt uitgebuit bij speciale kempvissengevechten, waarbij men wedt welk mannetje zal gaan winnen. Vroeger liet men de vissen vechten totdat er een dood was. De gevechten zijn nog toegestaan, zij het wel met een kleine wijziging: de vissen mogen elkaar niet meer doodvechten. Dus zodra er een winnaar bekend is, moeten de vissen uit elkaar gehaald worden. Desondanks zal het voor de verliezende partij vaak te laat zijn.

Het is wel mogelijk om andere vissen in combinatie met Siamese kempvissen te houden. Bij de vissenkeuze dient er wel rekening mee te worden gehouden welke vissen erbij worden geplaatst. Vissen met sluierstaarten, zoals bijvoorbeeld guppymannen, zullen door een bettamannetje als concurrent gezien worden. En deze vissen zullen net zoals een mannetje van de eigen soort bevochten worden totdat er een het leven laat. Vinnenbijtende vissen kunnen ook beter achterwege worden gelaten, omdat deze de vinnen van de betta zodanig kunnen beschadigen, dat de vis ernstig ziek wordt of dood gaat.

Het is een fabeltje dat een betta in een jampotje gehouden kan worden. De Betta splendens stelt wel degelijk eisen aan de minimummaten van het aquarium. Gaat het om alleen één mannetje of alleen een vrouwtje, dan voldoet een aquarium van 54 liter (60 × 30 × 30 cm). Een harem (1 man + 2 à 3 vrouwtjes), vereist een grotere bak: een aquarium van minstens 120 liter (80 × 40 × 40 cm); dit is echter nog aan de krappe kant, er moet hier ook rekening gehouden worden met het feit dat kempvissen maar 1-2 keer per jaar paren. Als het geen paartijd is, is de kans dus groot dat het mannetje de vrouwtjes aanvalt, of beide vrouwtjes achter het mannetje aangaan. Een aquarium van 180 liter (100 × 40 × 50 cm) wordt pas echt interessant. De reden dat het aquarium deze afmetingen moet hebben, ligt in de agressieve aard van de vis. Een mannetje is ook agressief tegenover de vrouwtjes en in een te klein aquarium kan dit het leven van de vrouwtjes kosten.

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en) Siamese kempvis op de IUCN Red List of Threatened Species.