Satyr

Een satyr (Oudgrieks: σάτυρος, satyros) of sater is een figuur uit de Griekse mythologie. Het is een vrolijk en ondeugend boswezen, behorend tot het gevolg van de god Dionysos en heeft de taak van een vruchtbaarheidsgeest.

Satyr
σάτυρος, Satyros, Sater
Satyr
Oorsprong	Griekse mythologie
Gedaante	boswezen
Dierlijke verschijning	paardenstaarten, soms ook -poten, bokkenpoten
Associatie	vruchtbaarheidsgeest, symbolisering van wellust en vervoering, wijnlust, verleiden van nimfen en efeben
Verwantschap
Siblings	Mainaden of Bacchanten
Prent die twee satyrs afbeeldt zoals dat gebruikelijk was tijdens de Renaissance: met geitenhoorns en -poten zoals Pan, en met bedekt kruis. Gemaakt in de tweede helft van de zestiende eeuw. Bewaard in de Universiteitsbibliotheek Gent[2]
Portaal    Religie

Dronken satyrs (met paardenstaart en mensenpoten) op een Attische roodfigurige vaas. 500-490 v.Chr., British Museum.

Paardenstaart, en in zeer vroege Griekse afbeeldingen soms ook -poten, puntige oren en een ithyphallos (erecte penis) behoren tot zijn fysieke kenmerken. Bij de Grieken zijn Satyrs doorgaans sterk behaard en dragen ze een baard, maar bij de Romeinen zien ze er meestal jeugdiger/minder harig uit met mensenbenen. Een veelvoorkomend attribuut is de fluit. Bekende satyrs zijn Marsyas en Aristaios.

De satyr staat bekend om zijn lust voor wijn en het verleiden van nimfen en efeben. De satyrs lieten instinct boven rede gaan, anarchie boven orde, extase boven ascese, overvloed boven matigheid. Zij symboliseren wellust en vervoering, net als de vrouwelijke volgelingen van Dionysos, de Mainaden of Bacchanten.

Tijdens de Renaissance en daarna werden satyrs vaak verward met de geitachtige Pan/Faunus.

Lijst van satyrs

• Aristaios
• Marsyas
• Silenus

Zie ook

• Faun (mythisch wezen)
• Pan (mythologie)
• Satire
• Satyriasis
• Satyricon (band) (Noorse blackmetalband)
• Silene (mythologie)

Fotogalerij

• 
  Dionysos en een satyr in Hellenistische/Romeinse stijl: jeugdig en zonder baard
• 
  Dansende satyr in Hellenistische/Romeinse stijl (Louvre)
• 
  Slapende satyr (in Hellenistische/Romeinse stijl) (Louvre)
• 
  Jonge satyr, Getty Villa
• 
  Oude afbeelding van satyrs die dansend de druiven persen
• 
  Satyr met een nimf door Peter Paul Rubens

Bronnen, noten en/of referenties

• (en) Theoi - Satyroi
• (en) Pan, Satyrs and Fauns: the Difference between the Types of Mythical Woodland Creatures

1. Twee saters. lib.ugent.be. Geraadpleegd op 28 september 2020.
2. Twee saters. lib.ugent.be. Geraadpleegd op 28 september 2020.

Mediabestanden

Zie de categorie Satyrs van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.