Romanisering van het Tadzjieks

Onder romanisering wordt verstaan: de weergave in het Latijnse schrift van een taal, die oorspronkelijk in een ander schrift geschreven wordt. In het geval van het Tadzjieks is dat een eigen variant van het cyrillisch alfabet. Het doel van romanisering is de taal leesbaar te maken voor mensen die het cyrillische schrift niet beheersen, maar ook om Tadzjieks te kunnen schrijven op een computer die niet met het Tadzjiekse schrift kan omgaan.

Transcriptie/transliteratie

• Transcriptie is gebaseerd op de intuïtieve uitspraak door de doelgroep. Het is niet de bedoeling de oorspronkelijke Tadzjiekse versie te kunnen reconstrueren.
• Transliteratie baseert zich op de schrijfwijze. Het doel is een correcte weergave te geven van het geschreven Tadzjieks; de intuïtie van de doelgroep speelt geen rol.

Tadzjieks	Transcriptie[1]	Transliteratie[2]	Transliteratie (Nederlands)[3]
А а	A a	A a	A a
Б б	B b	B b	B b
В в	V v	V v	V v
Г г	G g	G g	G g
Ғ ғ	Gh gh	Ġ ġ	Gh gh
Д д	D d	D d	D d
Е е	E e	E e	E e / Je je[4]
Ё ё	Yo yo	Ë ë	Jo jo
Жж	Zh zh	Ž ž	Zj zj
З з	Z z	Z z	Z z
И и	I i	I i	I i
Ӣ ӣ	Í í	Ī ī	I i[5]
Й й	Y y	J j	I i / J j[6]
К к	K k	K k	K k
Қ қ	Q q	Ķ ķ	Q q
Л л	L l	L l	L l
М м	M m	M m	M m
Н н	N n	N n	N n
О о	O o	O o	O o
П п	P p	P p	P p
Р р	R r	R r	R r
С с	S s	S s	S s
Т т	T t	T t	T t
У у	U u	U u	Oe oe
Ӯ ӯ	Ŭ ŭ	Ū ū	Ö ö
Ф ф	F f	F f	F f
Х х	Kh kh	H h	Ch ch
Ҳ ҳ	H h	Ḩ ḩ	H h
Ч ч	Ch ch	Č č	Tsj tsj
Ҷ ҷ	J j	Ç ç	Dzj dzj
Ш ш	Sh sh	Š š	Sj sj
Ъ ъ	’	"	-[7]
Э э	Ė ė	È è	E e
Ю ю	Yu yu	Û û	Joe joe
Я я	Ya ya	 â	Ja ja

De Ц ц (Ts ts), Щ щ (Sjtsj sjtsj), Ы ы (Y y) en Ь ь (zacht teken, niet geschreven) kwamen voor in leenwoorden uit het Russisch, maar zijn afgeschaft bij de spellingshervorming van 1998.

Zie ook

• Transliteratie

Externe link

• (en) Werkgroep Romaniseringssystemen (Verenigde Naties)

Bronnen, noten en/of referenties

1. Norm BGN/PCGN 1994
2. Norm ISO 9:1995
3. Op basis van de Nederlandse transliteratie van het cyrillisch alfabet, gebaseerd op de klanken vanuit het IPA volgens Omniglot
4. Aan het begin van het woord en na een klinker 'je', na een medeklinker 'e'.
5. Alleen aan het einde van een woord gebruikt om de klemtoon [i] op de laatste lettergreep (ongeronde gesloten voorklinker) te leggen om deze te onderscheiden van een niet-beklemtoonde laatste lettergreep.
6. Aan het einde van een woord en voor een medeklinker I i, voor een klinker J j.
7. In woorden met een Arabische herkomst na een medeklinker [ʔ]. Na een klinker zorgt het voor het rekken van de lengte van de voorafgaande klinker. In woorden met een Russische herkomst niet uitgesproken.