Roetpiet

De roetpiet, roetveegpiet of schoorsteenpiet is een alternatief op het traditionele zwarte uiterlijk van (Zwarte) Piet, waarbij het zwart vervangen is door vegen van roet, afkomstig van het roet in schoorstenen waar de Piet doorheen moet om cadeaus af te leveren. De roetveegpiet vervangt sinds de zwartepietendiscussie stelselmatig de zwarte variant in Nederland^[1][2] en Vlaanderen. Sinds de opkomst van de roetvegenpiet wordt vaak de ingekorte naam Piet gehanteerd.

Roetveegpiet in een school in de Achterhoek

Optocht met roetveegpieten in Rotterdam, Delfshaven in 2016

Geschiedenis

De roetpiet is ontstaan naar aanleiding van de zwartepietendiscussie, waarbij egaal donkergeschminkte pieten onderwerp van debat zijn. In 2014 pleitten directeur Ineke Strouken van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed en Frits Booy van de Stichting Nationaal Sint Nicolaas Comité voor de introductie van een roetpiet met vegen op het gezicht.^[3] De Amsterdamse Stichting Sinterklaas begon in 2014 met de schoorsteenpiet, evenals het Sinterklaasjournaal, dat in dat jaar voor het eerst een 'roetpiet' liet zien, in aanvulling op de traditionele Zwarte Piet.^[4] In 2015 kondigde winkelketen Hema aan over te stappen op de roetpiet.^[5] Ook de televisiezender RTL introduceerde in 2016 de roetveegpiet in uitzendingen van Telekids over Sinterklaas.^[6][4] Daarnaast ging de NTR in 2019 volledig over naar de roetveegpiet in uitzendingen van het Sinterklaasjournaal en de landelijke intocht.^[7]

In 2015 kwam het VN-comité voor de uitbanning van rassendiscriminatie met een rapport waarin staat dat de Nederlandse regering ervoor moet zorgen dat Zwarte Piet anders moest.^[8] Sinds 2025 komen er daarom bij de jaarlijkse intocht nog louter roetveegpieten voor. Het comité Kick Out Zwarte Piet heeft zich ook opgeheven omdat het doel is bereikt.^[9]

In Vlaanderen wordt sinds begin de jaren 90 in Dag Sinterklaas aangetoond dat Piet zwart is van roet.^[10] In de film Ay Ramon! uit 2015 werd komaf gemaakt met de stereotiepe kenmerken (kroeshaar, rode lippen, dikke oorbellen) en werd de volledig zwarte kleur vervangen door roetvegen.^[11] Die vorm is sindsdien ook elk jaar te zijn bij de intrede van de Sint in Antwerpen.

In Gent en Antwerpen trad in 2017 de roetveegpiet op, terwijl in andere steden en op het platteland de traditionele Zwarte Piet zichtbaar bleef.^[12] In Nederland is anno 2024 bij een plaatselijke intocht van Sinterklaas nog maar in een zeer beperkt aantal plaatsen een traditionele Zwarte Piet te zien.^[13][14]