Roeterseiland

Roeterseiland was een eiland in het zuidoosten van de stad Amsterdam en lag binnen de stadswal bij de Muiderpoort. Tegenwoordig is het de locatie van de, aan en nabij de Amsterdamse Roetersstraat gelegen gebouwen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en wordt door de UvA vaak afgekort als REC (Roeterseilandcampus).

Roeterseiland

Wijk van Amsterdam
Kerngegevens
Gemeente	Amsterdam
Stadsdeel	Centrum
Coördinaten	52°21'47,99"NB, 4°54'46,01"OL
Overig
Postcode(s)	1018
Detailkaart
Locatie binnen de Weesperbuurt-Plantage

Luchtfoto van de Roetersstraat en omgeving, gezien in noordelijke richting. In het midden onder de Roetersstraat. In het midden van links naar rechts de Plantage Muidergracht. Daarachter de Plantagebuurt; circa 1930. Luchtvaartafdeeling, 1920-1940.

Het eiland werd omgeven door de Achtergracht (Nieuwe Achtergracht), Muidergracht (Plantage Muidergracht), Lijnbaansgracht (gedempt, Valckenierstraat) en Roetersburgwal (Roetersstraat). Het gebied behoort tot het stadsdeel Amsterdam-Centrum. Het Roeterseiland ligt tegenwoordig ingesloten tussen de Sarphatistraat, de Plantage Muidergracht en de Roetersstraat.

Geschiedenis

Hendrik Roeters (1617-1699), schepen en in 1673 schout van de stad Amsterdam, was de eigenaar naar wie het oorspronkelijke eiland is vernoemd. Dit was kleiner en omvatte alleen het zuidelijke deel tussen de Nieuwe Achtergracht, Plantage Muidergracht, (Nieuwe) Lijnbaansgracht en de Roetersburgwal. De Roetersstraat is aangelegd op de in 1866 gedempte Roetersburgwal, de Valckenierstraat op het in 1905 gedempte deel van de Lijnbaansgracht.^[1]

Bij de stadsuitbreiding in de zeventiende eeuw buiten de grachtengordels, de derde en vierde uitleg, maar nog binnen de vroegere stadswal, werden op het Roeterseiland brandewijnstokerijen gevestigd. Restproducten gingen naar de dieren op het Varkenseiland naast Roeterseiland. Voorts kwam er een glasblazerij en een ijzergieterij.^[2].

Op de ‘Plattegrond der stad Amsterdam 1842’^[3] is te zien dat het eiland in de lengte in tweeën werd gedeeld door de Roeterssloot. De Roetersstraat bestond nog niet. Op een stafkaart uit 1850 is te zien dat er bebouwing was.^[4] Die bebouwing op het oorspronkelijke eiland bestond uit een deel van een fabriek van stoomwerktuigen en uit woningen. De adressen bleven beperkt tot ‘Roeterseiland …’ (het huisnummer).^[5]

De huidige Roeters Eiland Campus (REC) ligt deels op de plek van drie elandjes die werden gevormd door twee oude vuilnisbelten en daarnaast een eilandje waarop een fabriek van stoomwerktuigen was gevestigd, en ten noorden van het Roeterseiland lagen, waar het huidige deel van de campus (gebouw JK) ligt. Het eiland was te bereiken vanaf de Weesperstraat (ter plaatse van het huidige Weesperplein), gevolgd door het Varkenseiland, waarmee de twee eilanddelen ieder door een brug waren verbonden.

Vanaf 1904 tot 1952 diende het eiland als vestiging voor remise Roetersstraat van de Amsterdamse tram. Nadat het complex nog had gediend voor andere toepassingen van het GVBA en stalling voor de stadsreiniging, werd het in 1962 afgebroken.