Planckdeeltje

Planckdeeltjes, genoemd naar de Duitse natuurkundige Max Planck (1858-1947), zijn hypothetisch de kleinst mogelijke deeltjes. Ze hebben een grootte van minimaal de plancklengte (10⁻³⁵ meter), maar een enorme massa m_P (de planckmassa) van 21 μg:

${\displaystyle m_{\text{P}}={\sqrt {\frac {c\cdot \hbar }{G}}}\approx 2{,}1\cdot 10^{-8}{\text{kg}}}$

Hierbij is c de lichtsnelheid in vacuüm, G de gravitatieconstante en ${\displaystyle \hbar }$ ${\displaystyle ={\displaystyle h}/2\pi }$ de constante van Dirac.

De straal van een planckdeeltje zou 10⁻²⁰ keer die van een proton zijn, terwijl de massa ervan 10¹⁹ keer die van een proton zou zijn. Daarmee zou een planckdeeltje de dichtheid hebben van een elementair zwart gat. Een andere definitie van een planckdeeltje is die van het kleinst mogelijke zwarte gat, waarvan de compton-golflengte ${\textstyle {\frac {h}{m_{\text{P}}c}}}$ gelijk is aan de schwarzschild-straal ${\textstyle {\frac {2Gm_{\text{P}}}{c^{2}}}}$.^[1]

Volgens sommige theorieën is de 'lege' ruimte geheel gevuld met planckdeeltjes^[bron?] (higgs-bosonen): deze zijn de begrenzers van de lichtsnelheid in het vacuüm en (higgsveld) de eigenlijke oorsprong van zwaartekracht. Planckdeeltjes worden in combinatie met de plancktijd (${\displaystyle t_{\text{P}}}$) ook gebruikt in modellen die de evolutie van het heelal net na de oerknal bestuderen.

Zie ook

• Brout-Englert-Higgsveld
• Diraczee
• Kwantumschuim

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en) Deza, Michel Marie, Elena Deza (28 mei 2009). Encyclopedia of Distances. Springer Science & Business Media, Berlijn/Heidelberg; Dordrecht/Houten; New York, p. 433. ISBN 978-3-642-00234-2.

Planck-eenheden

Fundamenteel:	plancklading · plancklengte · planckmassa · plancktijd · plancktemperatuur
Afgeleid:	planckdichtheid · planckhoekfrequentie · planckkracht · planckmomentum · planckvolume
Gerelateerd:	planckdeeltje

Fysische deeltjes

atomaire deeltjes:	molecuul · atoom · ion (kation · anion)
subatomaire deeltjes:	atoomkern
fermionen:	quarks: upquark · downquark · charmquark · strangequark · topquark · bottomquark
	leptonen: elektron · positron · neutrino (elektron-neutrino · muon-neutrino · tau-neutrino) · antineutrino (elektron-antineutrino · muon-antineutrino · tau-antineutrino) · muon · antimuon · tau · antitau
bosonen:	foton · gluon · W-boson · Z-boson · higgsboson
hadronen:	baryonen: nucleon (proton · antiproton · neutron · antineutron) · hyperon
	mesonen: kaon · pion · J/ψ-meson
	andere: tetraquark · pentaquark
hypothetisch:	graviton · Majorana-deeltje · neutralino · oh-my-God-deeltje · planckdeeltje · preon · tachyon