Loading AI tools
verwijderen van de bovenste grondlaag met begroeiing Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Plaggen is het verwijderen van de bovenste grondlaag met begroeiing. Een uitgestoken zode van planten plus beworteling is een plag. Het afplaggen van heidegronden was eeuwenlang een belangrijk onderdeel van de potstalcultuur.
Op de heide verzamelde plaggen werden gebruikt als ondergrond voor de dieren in potstallen en schaapskooien. Dikke plaggen won men met een plaggenhak terwijl een dunne heideplag werd verkregen door met een vlijmscherpe plaggenzicht de heidewortels af te snijden nadat met behulp van een plaggenhaak de zode iets was opgetild.
De plaggen werden als strooisel in de stal gelegd en zo met dierlijke uitwerpselen tot compost vermengd die ten slotte jaarlijks naar de akker op de es werd gebracht ter bemesting. Plaggen uit de vruchtbare beekgronden konden rechtstreeks op de landbouwgronden worden verspreid. Hierdoor ontstond gedurende eeuwen een dikke laag grond waarop landbouw steeds mogelijk bleef; het esdek. In bodemkundig opzicht spreekt men wel van enkeerdgrond.
Plaggenbemesting kwam in Noordwest-Europa vooral voor op arme zandgronden, vanaf de late middeleeuwen tot de komst van de kunstmest aan het eind van de 19e eeuw. In Drenthe kwam plaggenbemesting pas vanaf de 16e eeuw op gang. De historisch-geograaf Theo Spek wist de mythe te ontkrachten dat de essen 1 millimeter per jaar opgehoogd zouden zijn geworden. De groei was veel diverser, en vaak minder, want alleen het gebruik van dikke gestoken plaggen met voldoende zand eraan zorgden voor ophoging van de akker.[1]
Goed doorwortelde en plantenrestrijke vierkante plaggen werden gedroogd ook op grote schaal gebruikt als materiaal voor de bouw van plaggenhutten en als isolatiemateriaal. Venige plaggen, schadden genoemd, waren geschikt als brandstof. Men noemde dit ook wel heiturf. Met imsplaggen dekte de imker zijn korven af om de bijenvolken 'in te winteren'.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.