De Nyctitheriidae[1] zijn een familie van uitgestorven insectivore zoogdieren behorend tot de orde der insecteneters (Eulipotyphla). Vertegenwoordigers van deze familie zijn bekend van het Vroeg-Paleoceen tot het Oligoceen. De fossiele resten van de nyctitheriiden bestaan vooral uit kaakbeenderen en tanden.
Het oudst bekende geslacht is Leptacodon uit het Vroeg-Paleoceen van Noord-Amerika. In 2005 werd het geslacht Asionyctia beschreven, dat gevonden is in gesteentes uit het Laat-Paleoceen van China. Asionyctia is een van de weinige Aziatische vertegenwoordigers van de Nyctitheriidae.
De positie van de Nyctitheriidae binnen de Soricomorpha is twijfelachtig. Sommige wetenschappers vinden op basis van de schaarse skeletfragmenten van onder andere het enkelgewricht dat deze familie niet tot de Soricomorpha gerekend zou moeten worden. Daarnaast zijn er ook wetenschappers die veronderstellen dat de Nyctitheriidae de voorouders van de spitsmuizen, de mollen en zelfs de vleermuizen omvatten.
De familie omvat de volgende geslachten:
- Ceutholestes (?)
- Jarvenia (?)
- Limaconyssus (?)
- Plagioctenodon (?)
- Praolestes (?)
- Wyonycteris (?)
- Onderfamilie Asionyctiinae
- Asionyctia
- Bayanulanius
- Bumbanius
- Oedolius
- Voltaia
- Onderfamilie Nyctitheriinae
- Euronyctia
- Leptacodon
- Nyctitherium
- Pontifactor (?)
- Remiculus (?)
- Saturninia
- Scraeva (?)
- Tribus Amphidozotheriini
- Amphidozotherium
- Darbonetus
- Paradoxonycteris
- Plagioctenoides
Bronnen, noten en/of referenties
Literatuur
- Robinson, P. 1968. Nyctitheriidae (Mammalia, Insectivora) from the Bridger Formation of Wyoming. Contributions to Geology, University of Wyoming 7:129–138.
- Krishtalka, L. 1976. North American Nyctitheriidae (Mammalia, Insectivora). Annals of Carnegie Museum 46:7–28.
- Sigé, B. 1976. Insectivores primitifs de l’Eocène supérieur et Oligocène inférieur d’Europe occidentale. Nyctithériidés. Mémoires du Muséum National d’Histoire Naturelle, Sér. C, Sciences de la Terre 34:1–140.
- Dawson, M. R., and L. Krishtalka. 1984. Fossil history of the families of Recent mammals; pp. 11–57 in S. Anderson and J. K. Jones, Jr. (eds.), Orders and Families of Recent Mammals of the World. John Wiley and Sons, New York.
- Butler, P.M. 1988. Phylogeny of the insectivores; pp. 117–141 in M. J. Benton (ed.), The Phylogeny and Classification of the Tetrapods, Volume 2: Mammals. Clarendon Press, Oxford.
- Hooker, J.J. 2001. Tarsals of the extinct insectivoran family Nyctitheriidae (Mammalia): Evidence for archontan relationships. Zoological Journal of the Linnean Society 132:501–529.
- Missiaen, P. and Smith, T. 2005. A new Paleocene nyctitheriid insectivore from Inner Mongolia (China) and the origin of Asian nyctitheriids. Acta Palaeontologica Polonica 50 (3): 513–522.
- Carly L. Manz; Jonathan I. Bloch (2015). "Systematics and Phylogeny of Paleocene-Eocene Nyctitheriidae (Mammalia, Eulipotyphla?) with Description of a new Species from the Late Paleocene of the Clarks Fork Basin, Wyoming, USA". Journal of Mammalian Evolution. 22 (3): 307–342. doi:10.1007/s10914-014-9284-3
- Carly L. Manz, Stephen G. B. Chester, Jonathan I. Bloch, Mary T. Silcox, Eric J. Sargis. 2015. New partial skeletons of Palaeocene Nyctitheriidae and evaluation of proposed euarchontan affinities, Published 14 January 2015.DOI: 10.1098/rsbl.2014.0911
- Hooker, J. J. (2021). "The Mammals of the Late Eocene – Early Oligocene Solent Group. Part 1, introduction and Euarchonta: Nyctitheriidae". Monographs of the Palaeontographical Society. 175 (659): 1–147. doi:10.1080/02693445.2021.1928440. S2CID 245133140.
Noten
Wikispecies
