Noorderhaven (Groningen)

De Noorderhaven is een deel van de Diepenring en een straat in de Nederlandse stad Groningen, verdeeld in een noord- en zuidzijde. Het is gelegen waar de Aa overgaat in het Reitdiep. Ook het gedeelte van de gracht die aansluit op het Lopende diep wordt tot de Noorderhaven gerekend. De haven wordt afgesloten door de Visserbrug, de Kijk in 't Jatbrug en de Plantsoenbrug.

Noorderhaven
Noorderhaven in Groningen
Geografische informatie
Locatie	Groningen
Stadsdeel	Binnenstad Hortusbuurt
Coördinaten	53° 13′ NB, 6° 34′ OL
Begin	Aa
Eind	Lopende Diep
Postcode	9712
Algemene informatie
Genoemd naar	Noord (windstreek)
Detailkaart

De Noorderhaven is de laatste vrijhaven van Nederland, wat inhoudt dat schepen er vrij kunnen afmeren zolang er plek is. Voor langdurige woonbootbewoners betekent dit echter dat na bijvoorbeeld onderhoud van hun woonboot op de werf het risico inhoudt dat ze daarna hun plek kwijt zijn. Vanwege aanhoudende verpaupering besloot de gemeente Groningen in 2010 dat de haven in de toekomst alleen nog zal worden opengesteld voor goed onderhouden historische schepen.^[1]

Vóór de afsluiting van het Reitdiep was de Noorderhaven de eerste haven van de stad als men van zee kwam. Het was daarmee in de 16e en 17e eeuw ook de belangrijkste haven, met name vanwege de handel op de West. De stadstimmerwerf bevond zich dan ook hier aan de noordzijde van de haven. Aan de zuidzijde bevindt zich het havenkantoor, met stadswapen in het timpaan. Dit gedeelte heet in de volksmond ook wel de Hoek van Ameland en ligt historisch net buiten de Groninger stadsmuur.

Ook de voormalige brouwerij De Sleutel (nu een café) bevindt zich aan de Noorderhaven. De brouwerij, die zijn water betrok uit de haven, was beroemd vanwege zijn kluinbier, waarvan men onder andere heet bier maakte.

In de Noorderhaven liggen doorgaans vooral varende woonschepen, 's winters liggen er ook wel schepen van de bruine vloot. De vele masten zorgen voor een schilderachtig gezicht.

• 
  Pakhuis Albion aan de Noorderhaven
• 
  Noorderhaven
• 
  Noorderhaven bij avond
• 
  Noorderhaven vanaf de Kijk in 't Jatbrug
• 
  Pakhuis de Sleutel en voormalige brouwerij ernaast op de hoek (Hoge der A 37) aan de oostzijde van de Noorderhaven
• 
  De kelder van pakhuis De Sleutel in Groningen met in het midden een waterput en erboven de 17e-eeuwse aanduiding IHS, die naar de katholieke geschiedenis verwijst.
• 
  Noorderhaven vanaf de Plantsoenbrug bij avond

Monumenten

Langs de Noorderhaven staan 14 rijksmonumenten. De haven is zelf, als deel van de Diepenring, ook een rijksmonument. Naast de rijksmonumenten telt de Noorderhaven nog 16 panden die als gemeentelijk monument worden beschermd. De even nummers staan aan de zuidzijde, de oneven nummers aan de noordzijde.

Adres	Bouwjaar	Beschrijving	Monument	Afbeelding
Noorderhaven 2	17e eeuw	Woonhuis op de hoek met de Oude Kijk in 't Jatstraat, twee verdiepingen met zadeldak. Voorgevel aan de Oude Kijk in 't Jatstraat.	GM 103024
Noorderhaven 3	17e eeuw 18e eeuw	Woonhuis, rechts op de foto voorhuis uit de 17e eeuw, achterhuis uit de 18e eeuw.	GM 102797
Noorderhaven 5		Woonhuis (rechterdeel), vroeger een geheel met nummer 7	RM 18586
Noorderhaven 6		Woonhuis	RM 18592
Noorderhaven 7		Woonhuis	RM 18587
Noorderhaven 8	17e eeuw	Woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak, onderkelderd: het witte huis, rechts op de foto.	GM 102817
Noorderhaven 9	1895	Woonhuis in neorenaissance stijl, links op de foto	GM 102800
Noorderhaven 10	17e eeuw	Woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak, gedeeltelijk onderkelderd.	GM 102818
Noorderhaven 11	1623	Woonhuis	RM 18588
Noorderhaven 12	17e eeuw	Woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak.	GM 102819
Noorderhaven 13		Woonhuis, helft van een dubbelpand met nummer 11	RM 18590
Noorderhaven 14	17e eeuw	Woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak met achteraanbouw, onderkelderd.	GM 102820
Noorderhaven 15-17		Woonhuis met verhoogde gevel in het midden	RM 18591
Noorderhaven 19-21	1854 (19) 1925 (21)	Voormalig graanpakhuis Engeland	GM 102804
Noorderhaven 20		Woonhuis, middeleeuwse oorsprong met lijstgevel uit 19e eeuw.	GM 102821
Noorderhaven 23-25	1729	Woonhuis, twee verdiepingen met dwars zadeldak met karakteristieke smalle Groninger vensters.	RM 18593
Noorderhaven 24	17e eeuw	Hoek met de 4e Drift, woonhuis in oorsprong uit 17e eeuw met eclectische lijstgevel uit 19e eeuw.	GM 102822
Noorderhaven 34	18e eeuw	Woonhuis, vijf traveeën breed met timpaan	RM 18594
Noorderhaven 35			GM 102808
Noorderhaven 36		Smal pand met puntgevel	RM 18595
Noorderhaven 38	17e eeuw	Woonhuis, twee verdiepingen en een mezzanino, met zadeldak met wolfseind.	GM 102825
Noorderhaven 40		Pakhuis De koe	RM 18596
Noorderhaven 41	1899	Hoek met de Zoutstraat, bedrijfspand met bovenwoning.	GM 102810
Noorderhaven 44	17e eeuw		GM 102827
Noorderhaven 48			RM 18598
Noorderhaven 56	17e eeuw	Hoek met de 5e Drift, woonhuis, twee verdiepingen met zadeldak en een diep, onderkelderd achterhuis.	GM 106309
Noorderhaven 62	17e eeuw	Woonhuis, twee verdiepingen.	GM 102835
Noorderhaven 64-64a-64b		Voormalig Havenkantoor, 19e eeuw	RM 485964
Noorderhaven 65	1909	Melkinrichting 'Stad en Lande'	RM 485975
Noorderhaven 72		Pakhuis de Sleutel	RM 18599