Nederlandse Kustwacht

De Nederlandse Kustwacht is de nationale kustwacht van Nederland. De wortels van de organisatie gaan terug tot 1883 en de huidige organisatie is opgericht in 1987. In 1995 kwam deze onder beheer van de Koninklijke Marine.^[1]

Nederlandse Kustwacht
Vlag van de Nederlandse Kustwacht sinds 12 december 2002
Land	Nederland
Hoofdkwartier	Kustwachtcentrum, Maritiem Operatie Centrum (MOC), Den Helder
Onderdeel van	Koninklijke Marine
Oprichting	1987
Leiding
Opperbevelhebber	Viceadmiraal René Tas
Verantwoordelijke minister	Kajsa Ollongren
Aantal vliegtuigen*	2 Dash-8 vliegtuigen, diverse helikopters van het Defensie helikoptercommando, Korps landelijke Politie en Dauphin helikopters van NHV
Aantal schepen*	± 13 schepen
Uitgaven
Jaarbudget*	€ 64.258.000 (2020)

Geschiedenis

Sinds 1883 zijn er officiële regelingen voor de Nederlandse kustwacht. Het toezicht werd gegeven aan de organisatie die zorg droeg voor de kustverlichting en werd dus vooral vanaf de wal uitgevoerd. Men kreeg de opdracht tot het houden van een uitkijk en het rapporteren van in nood verkerende schepen aan Hoofden Kustwacht. Het Loodswezen kreeg de uitvoerende taken op zee toegewezen.^[2]

De regeling was een reactie op de publieke verontwaardiging over een incident dat had plaatsgevonden in 1882, toen de rammonitor Zr.Ms. Adder voor de kust bij Scheveningen zonk met 65 bemanningsleden. Hoewel het vaartuig betrokken was bij een vlootoefening, werd het zinken pas opgemerkt toen er drie dagen later lijken aanspoelden. De ramp leidde ertoe dat vuurtorens beter gingen samenwerken met de relevante overheidsinstanties om schepen te helpen die voor de kust in moeilijkheden waren.

Sinds de Tweede Wereldoorlog werd het terrein van de Kustwacht vergroot door de komst van de radar. Lichtschepen en vuurtorens werden rond de jaren 80 geautomatiseerd, wat zorgde voor een betere onderlinge samenwerking. Sinds 1987 is de Kustwacht een eenheid en opereert het onder één vlag.

Begin jaren 90 werd de Kustwacht naar Den Helder verhuisd, daarbij kreeg het een geheel nieuw takenpakket, onder andere visserij-inspectie, douanetoezicht en grensbewaking.

Bestuurlijke indeling

Sinds 2005 is de Nederlandse Kustwacht een samenwerkingsverband van verschillende Ministeries en bijbehorende diensten. De samenwerkende Ministeries zijn:

• Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
• Ministerie van Defensie
• Ministerie van Justitie en Veiligheid
• Ministerie van Financiën
• Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
• Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit^[3]

De Zeearend

De diensten die in de Kustwacht samenwerken zijn:

• Koninklijke Marine
• Koninklijke Marechaussee
• Koninklijke Luchtmacht
• Douane
• Politie

De Frans Naerebout

P42 bij IJmuiden

Dornier 228 van de kustwacht

Internationale samenwerking

Traditioneel en door het medegebruik van het Schelde-estuarium wordt er nauw samengewerkt met de Belgische kustwacht (MIK en MRCC), die in Oostende een kustwachtcentrum heeft. Daarnaast is de Nederlandse Kustwacht lid van de internationale kustbeschermingsforums:

• Europees Forum voor kustwachtfuncties (ECGFF)
• Forum van de Noord-Atlantische kustwacht (NACGF)

Taken

Kustwachtboot met SAR-helikopter

De Kustwachttaken zijn onder te verdelen in dienstverleningstaken en rechtshandhavingstaken.^[4]

Verlenen van servicetaken:

• Bewaken, afhandelen en coördineren van nationaal en internationaal Distress, Urgency en Safety radioverkeer;
• Maritieme bijstand en Search and Rescue;
• Het beperken en opvangen van de nasleep van rampen en incidenten;
• Waar nodig implementeren van verkeersbegeleiding (boeien, verkeersbegeleiding, instructies)
• Maritiem verkeersonderzoek
• Explosieven opruimen

Wetshandhavingstaken:

• Handhaving van de openbare orde (politie)
• Bewaken van in-, uit- en doorvoer van goederen (douane)
• Handhaving van wetten met betrekking tot milieu, zeevisserij, nautisch verkeer, scheepsuitrusting en offshore-activiteiten
• Grenscontrole

Materieel

Vaartuigen

Vaartuig	Type	Opmerkingen
P42	patrouilleboot	eigendom van de Politie
Visarend	patrouilleboot	geleverd door de Rijksrederij
Zeearend	patrouilleboot
Barend Biesheuvel	patrouilleboot	geleverd door de Rijksrederij
Hellhole	reddingboot	verzorgd door Theunisse Salvage
KBW1910	reddingboot	verzorgd door de KNRM
George Dijkstra	reddingboot
Jeanine Parqui	reddingboot
Koen Oberman	reddingboot
Jan van Engelenburg	reddingboot
Fury 3	anker sleepboot	verzorgd door Theunisse Salvage
Fury 4	anker sleepboot
Guardian	betonningsvaartuig	geleverd door de Rijksrederij
Flystream	betonningsvaartuig
Barge hole	betonningsvaartuig
New Deep	betonningsvaartuig
Terschelling	betonningsvaartuig
Wadden Sea	betonningsvaartuig
Frans Naerebout	betonningsvaartuig
Zirfea		geleverd door de Rijksrederij
Arca		geleverd door de Rijksrederij
Zr.Ms. Willemstad	mijnenjager	geleverd door de Koninklijke Marine

Vliegtuigen

De Nederlandse Kustwacht heeft de beschikking over het Defensie Helikopter commando, ook heeft het eigen SAR helikopters, daarbij heeft het twee Dornier 228 patrouille vliegtuigen in dienst.

Vervanging

De Dornier 228 vliegtuigen worden vervangen door twee Dash-8 vliegtuigen, sinds augustus 2022 zijn de twee vliegtuigen in Nederlands eigendom. De vliegtuigen worden geleaset van het Canadese bedrijf Provincial Aerospace Ltd.^[5][6] De Kustwacht in het Caribisch gebied (KWCARIB) beschikt al langer over twee van deze vliegtuigen, die ook worden geleaset van Provincial Aerospace Ltd.^[7]

De vliegtuigen zijn sinds 10 september 2022 in Nederland waar het personeel kennis kan maken met het vliegtuig.^[8]