Moer (verbinding)

Een moer is een metalen, houten of kunststoffen ring, met meestal een zeshoekige of vierkante omtrek; en een holte die van schroefdraad voorzien is. In combinatie met een bout, draadeind of een ander voorwerp waarop schroefdraad is aangebracht, is het een middel om twee of meer voorwerpen met elkaar te verbinden.

Een zeskantige moer

In tegenstelling tot de kop van een bout, bestaat een moer bijna altijd uit een zeshoek die met een sleutel moet worden aangedraaid. Uitzondering zijn de 'kartelmoer' met een gekartelde buitenrand, de vierkante moer en de 'vleugelmoer' die is voorzien van vleugeltjes: deze kunnen met de vingers worden vastgedraaid. De vierkante moer werd veel bij slotbouten toegepast. De inschroefmoer en de inslagmoer zijn speciale moeren die bedoeld zijn om bouten aan hout te bevestigen.

De maten van de moeren zijn in millimeters of in inches. In bijna de gehele wereld wordt de millimetermaat gebruikt en in de Verenigde Staten en nog enkele landen de inchmaat. Met de maat wordt de diameter van de bijpassende bout of schroef aangeduid.

Borgen

Om de verbinding te borgen wordt er vaak een borgring onder de moer gelegd. Ook een kroonmoer waar een splitpen doorheen wordt gestoken kan als borging van de verbinding dienen. Ook twee moeren op elkaar kan als borging dienen. Als borging niet direct nodig is wordt er toch meestal een (vlakke) sluitring onder een moer gelegd om de drukkrachten over een groter oppervlak te verdelen en het gat af te dichten.

• 
  In molens zijn nog veel vierkante moeren te zien. Hier bij het spoorwiel van molen De Hoop.
• 
  De voorloper van de vleugelmoer, toegepast in een windmolen

Geschiedenis

Hoewel de geschiedenis van schroefdraad teruggaat tot 400 v.Chr., hebben de belangrijkste ontwikkelingen rondom bouten en moeren zich in de afgelopen honderdvijftig jaar voltrokken. Over de oorsprong van de eenvoudige bout en moer lopen de meningen uiteen. In zijn artikel “Nuts and Bolts” betoogt Frederick E. Graves^[1] dat de bout met schroefdraad en bijpassende moer, bedoeld als verbindingsmiddel, terug te voeren is naar het begin van de vijftiende eeuw. Hij baseert zijn conclusie op een boek uit die periode, waarin schroeven worden beschreven.