Minoïsche chronologie

De Minoïsche chronologie is een poging tot datering van de gebeurtenissen, heersers en dynastieën uit de Minoïsche beschaving. De eerste chronologie werd opgesteld door archeoloog Evans. Zijn onderbouwingen worden tegenwoordig niet meer aangehangen, maar zijn raamwerk is nog steeds veelgebruikt.

Evans baseerde zijn chronologie op de later foutief gebleken Egyptische chronologie van Meyer uit 1904. Evans verdeelde Vroeg-Minoïsch (VM, of EM naar Early Minoan), Midden-Minoïsch (MM) en Laat-Minoïsch (LM). Deze perioden hadden weer onderverdelingen, gebaseerd op verschillen in de stijl van het aardewerk.

Platon vermeed de term Minoïsch en baseerde zijn onderverdeling op de architectonische verschillen van de paleizen. Hij zag daarbij vier hoofdperiodes: prepalatiaal, protopalatiaal, neopalatiaal en postpalatiaal.

Problematisch bij deze indelingen is dat het een unilineaire vorm van culturele evolutie suggereert voor alle nederzettingen op Kreta. Onderlinge verschillen van stijl van aardewerk, architectuur van paleizen en bestuursvorm komen niet tot uiting in de diverse chronologieën.

Minoïsche chronologieën^[1]

Periode (v.Chr.)	Evans	Egyptische dynastie volgens Evans	Warren en Hankey	Manning	Paleisperiode
VM I	3400 – 2800	Voor IV	3650/3500 - 3000/2900	3100/3000 - 2700/2650	Vroeg-prepalatiaal	3000 - 2200
VM II	2800 – 2400	IV - VI	2900 - 2300/2150	(2700) - 2650 (VM IB/ VM IIA) 2650 - 2450/2350 (VM IIA) 2450/2350 - 2200/2150 (VM IIB)
VM III	2400 – 2100	VI - IX	2300/2150 - 2160/2025	2200/2150 - 2050/2000	Laat-prepalatiaal	2200 - 1900
MM IA	2100 - 1900	X - XII	2160/1979 - 20e eeuw	2050/2000 - 1925/1900
MM IB			19e eeuw	1925/1900 - 1900/1875	Protopalatiaal	1900 - 1750
MM II	1900 -1700	XII - XIII	19e eeuw - 1700/1650	1900/1875 - 1750/1720
MM IIIA	1700 - 1580	XIV - XVII	1700/1650 - 1640/1630	1750/1720 - 1700/1680 (MM IIIA (-B))	Neopalatiaal	1750 - 1490
MM IIIB			1640/1630 - 1600	1700/1680 - 1675/1650 (MM IIIB/ LM IA)
LM IA	1580 - 1450	XVIII	1600/1580 - 1480	1675/1650 - 1600/1550
Minoïsche uitbarsting			1550 - 1530	ca. 1628
LM IB			1480 - 1425	1600/1550 - 1490/1470
LM II	1450 - 1400		1425 - 1390	1490/1470 - 1435/1405	Einde palatiaal	1490 - 1360
LM IIIA1	1400 - 1200		1390 - 1370/60	1435/1405 - 1390/1370
LM IIIA2			1370/60 - 1340/30	1390/1370 - 1360/1325	Postpalatiaal	1360 - 1200
LM IIIB			1340/30 - 1190 +-	1360/1325 - 1200/1190
LM IIIC			1190+ - 1070+-			1200 - 1100

Literatuur

• McEnroe, J.C. (2010): Architecture of Minoan Crete. Constructing Identity in the Aegean Bronze Age, University of Texas Press

Noten

1. McEnroe (2010)