Merkeldag

Merkeldag, ook lotdag, is de aanduiding voor een dag die in het volksgeloof bijzonder belangrijk is voor het lot van de mens of het weer.^[1] Het weer op een merkeldag is in dat geval bepalend voor de rest van de periode. Bij merkeldagen horen dan ook een of meer weerspreuken. Deze vermelden veelal ook de heilige die volgens de heiligenkalender van de Katholieke Kerk zijn of haar naamdag heeft op de betreffende dag.

Merkeldagen

Enkele merkeldagen zijn:

Datum	Merkeldag	Spreuk (zie betreffende lemma voor meer spreuken)
20 januari	Sint-Sebastiaan	Vriezen op Sint-Sebastiaan, is op Lichtmis gedaan.
2 februari	Heilige maagd Maria	Na lichtmis valt de sneeuw op hete steen.
14 februari	Sint-Valentijn	Is de aarde met Sint-Valentijn in het wit gehuld, dan zijn de weiden en akkers met vreugde vervuld.
17 maart	Sint-Geertruide	Met Sint-Geertruid komt de warmte de grond uit.
20 juli	Sint-Margriet	Regent het op Sint-Margriet, dan krijgen we zes weken een natten tied.[2]
1 november	Allerheiligen	Allerheiligen is een waterken of een winterken.
2 november	Allerzielen	Allerzielen zonder vuur, spaart geen brandhout uit de schuur.
11 november	Sint-Maarten	Nevels in Sint-Maartensnacht, maken de winter kort en zacht.
25 november	Sint-Catharina	Vriest het op Sint-Katrien, dan vriest het nog zes weken nadien.
30 november	Sint-Andries	Als Sint-Andries onder sneeuw moet bukken, zal het volgend jaar geen koren lukken.[3]

Referenties

1. www.pidor.nl/merkeldag.htm. Gearchiveerd op 19 september 2024.
2. Nijkamp J., Rook R., Slijper H. en Zweers K. (1976). De 12 Maanden van het jaar. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum.
3. Website over volksweerkunde van D. Jansma.