Remove ads
Lombok is een wijk aan de westkant van Arnhem. De wijk wordt ingesloten door spoorlijnen aan de noordkant en de Neder-Rijn in het zuiden. Enkele prominente gebouwen in de wijk zijn de Koepelgevangenis in de Wilhelminastraat en het Elisabeths Gasthuis, een voormalig ziekenhuis, op de Utrechtseweg.
| Wijk van Arnhem | |
|---|---|
 | |
| Kerngegevens | |
| Gemeente | Arnhem |
| Stadsdeel | Arnhem-Noord |
| Coördinaten | 51°59'7,15920"NB, 5°53'4,00096"OL |
| Oppervlakte | 0,26 km² |
| - land | 0,26 km² |
| - water | 0 km² |
| Inwoners (2023) |
1.590[1] (6.115 inw./km²) |
| Woningvoorraad | 868 woningen[1] |
Remove ads
Rond 1870 ontwikkelden notabelen uitbreidingsplannen voor de westkant van Arnhem in de vorm van de villawijken Heijenoord en Lombok. Langs de Utrechtseweg en langs de Rijn richting Oosterbeek verrees inderdaad een aantal landhuizen. Maar door het besluit van het ministerie van Justitie in 1882 voor de bouw op de Wilhelminastraat van een koepelgevangenis (tussen 1882 en 1886 gebouwd) werd het gebied verder onaantrekkelijk als villawijk.
Remove ads
Ook in Arnhem kenmerkte het laatste deel van de negentiende eeuw zich door de industriële revolutie en een trek van het platteland naar de stad. Er was behoefte aan woningen voor mensen die naar de stad trokken. Woonruimte was schaars en duur. Ook in Arnhem was in die tijd veel krotbewoning (bijvoorbeeld op Klarendal). De gemeentelijke overheid bemoeide zich daar niet mee, zolang het statige stadsbeeld van de villa’s maar niet verstoord werd. De vrije markt moest de rest maar oplossen. Aan het einde van de 19e eeuw kwam daar echter verandering in. Het besef ontstond dat zelfs voor arbeiders goed moest worden gezorgd, omdat zij anders misschien wel in opstand komen zouden komen of besmettelijke ziekten zouden kunnen verspreiden. Al dan niet uit nobele motieven ontstonden er rond 1900 woningbouwverenigingen, die probeerden samen te werken met gemeenten. Het belangrijkste doel van deze verenigingen was het bouwen van goede woningen voor mensen die over weinig geld beschikten.
Remove ads
In deze periode werd de arbeiderswijk Oud Lombok (tussen de Oranjestraat en de Zwarteweg) gebouwd. De aanleg startte in 1893. De huizen werden gebouwd volgens een rechthoekig patroon dat van noord naar zuid en van west naar oost liep. Het waren vaak eenkamerwoningen met een zolder, waar eventueel op geslapen kon worden. Soms waren het iets grotere tweekamerwoningen. Op doorgaande wegen kwamen ook boven- en benedenwoningen, zoals op de Oranjestraat. Men sprak van A-, B- en C-woningen, met ieder hun eigen kenmerken. De verschillende typen huizen zijn in bijvoorbeeld de Mauritsstraat, de Sophiastraat en de Nassaustraat nog goed herkenbaar. Opvallend zijn ook de brede straatprofielen. Er werd destijds rekening gehouden met openbaar groen, zoals plantsoentjes en bomen. Dat was voor die tijd zeer vooruitstrevend, want dat werd alleen in de meest welvarende wijken gedaan.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads