Leeuwenburg (Amsterdam)

Het kantorencomplex Leeuwenburg is een gebouw in de Nederlandse stad Amsterdam. Van 1998 tot september 2022 was een gedeelte van de Hogeschool van Amsterdam er gehuisvest.

Leeuwenburg
Leeuwenburg (2020)
Locatie
Locatie	Amsterdam, Weesperzijde
Coördinaten	52° 21′ NB, 4° 55′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie	kantoor
Start bouw	1973
Bouw gereed	1977
Verbouwing	vanaf 2022
Architectuur
Bouwstijl	brutalisme
Bouwinfo
Architect	Piet Zanstra, Ab Gmelig Meyling en Peter de Clercq Zubli
Detailkaart
Portaal    Civiele techniek en bouwkunde

Gebouw

Nadat de Blookerfabriek was gesloopt kon op een driehoek tussen het Amstelstation, de oorspronkelijke monding van Weespertrekvaart en de Van der Kunstraat/Goudriaanstraat een kantoorkolos gebouwd worden. De ontwerpers van het gebouw dat aan de noordkant van de Weesperzijde kwam te staan waren Zanstra, Gmelig Meyling en De Clercq Zubli. Het complex kreeg het uiterlijk van een hoge toren (oorspronkelijk met kamerkantoren) en een lager gedeelte (oorspronkelijk met kantoortuinen. Het gebouw bestaat uit 14 verdiepingen, plus een technische ruimte op de 15de; gestapeld op een parkeergarage. Het gebouw vertoont kenmerken van de bouwstijlen brutalisme en structuralisme. Het complex kreeg de naam Amstelcentrum mee, maar al voor de oplevering was die gewijzigd in Leeuwenburg. Het werd ontwikkeld door de BV Onroerende Goederen Maatschappij De Omval. Het plan was het gebouw na oplevering te verhuren.^[1] In 1976 kocht de Rijkspostspaarbank dat elders in de stad uit haar gebouwen groeide Amstelcentrum/Leeuwenburg aan.^[2] De RPS bracht er ook een onderdeel van de Postgiro onder.^[3]

Leeuwenburg tijdens de bouw in januari 1976 met het later gesloopte woonwijkje op de voorgrond.

Ten zuiden van het complex bleef nog enige tijd een woonwijkje met onder andere de Amstelhoekstraat staan in de zuidelijke punt van de genoemde driehoek. Dit wijkje maakte tussen 1987 en 1994 plaats voor onder meer de Rembrandttoren naar een ontwerp van opnieuw Peter de Clercq Zubli en Tom van de Put (ZZDP)

In de jaren negentig werd het kantoor te groot voor de toenmalige Postbank en kwamen delen leeg te staan, alhoewel er op de begane grond nog wel een filiaal bleef. In 1998 verhuisde een deel van de opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam naar het gebouw.^[4] In 2016 wordt het gebouw deels gebruikt door de opleidingen van de Faculteit Techniek van de HvA en deels als huisvesting van enkele stafafdelingen van de Hogeschool van Amsterdam en Universiteit van Amsterdam.

21e eeuw

Het gebouw riep vanaf de oplevering gemengde gevoelens op; de een vond het lelijk; de ander een voorbeeld van de stijl brutalisme, een stroming waarin relatief weinig gebouwen in Nederland aangetroffen worden. Deze uiteenlopende mening kwamen in 2018 weer aan het oppervlak, wanneer er plannen waren om het laagbouwdeel van Leeuwenburg te slopen om plaats te maken voor een hoge nieuwbouwtoren. De Erfgoedvereniging Bond Heemschut had een andere visie. De stroming brutalisme kent internationaal in architectuurkringen een opwaardering; in Londen worden er aparte stadswandelingen voor georganiseerd. Het beperkte oeuvre in Nederland zou mede daarom niet aangetast mogen worden. Een procedure is samenwerking met Stadsdeel Oost om het gebouw tot gemeentelijk of rijksmonument te verklaren, strandde bij de centrale stad, die meer urgentie zag in de benodigde woningbouw. ZZDP Architecten (één van de Z's is van Zanstra) begeleidt de nieuwbouw.^[5]

In november 2022 begon de sloop van het binnenwerk het gebouw.^[6]

Bronnen, noten en/of referenties

• Noor Mens, ZZDP: Architecten-ondernemers, 010 Publishers, Rotterdam, 2004, p. 66
• Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer en Ronald Rommes, Monumenten in Nederland: Noord-Holland, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist / Waanders Uitgevers, Zwolle, 2006

---

1. Het Parool, 25 juli 1973, Kantoorgigant aan de Amstel
2. De Telegraaf, 13 mei 1976
3. Wichert van Engelen, Blauw Bloed: opkomst en ondergang van de Postbank, Pearson Education Benelux, 2009, p. 42
4. Geschiedenis, Amsterdamse Studenten Vereniging Leeuwenburg
5. Heemschut over verbouwing (geraadpleegd 24 juli 2022). Gearchiveerd op 23 augustus 2023.
6. Joosje van Geest, Sloop van de Leeuwenburg gestart. Post'65 (11 november 2022). Geraadpleegd op 14 januari 2023.