LaTeX

LaTeX (uitspraak: la-tech; traditioneel geschreven als ${\displaystyle \mathrm {L\!\!^{{}_{\scriptstyle A}}\!\!\!\!\!\;\;T\!_{\displaystyle E}\!X} }$) is een softwaresysteem voor het zetten van documenten. Het is populair in de wetenschappelijke wereld omdat het uitblinkt in het zetten van technische documenten, en beschikbaar is voor bijna alle computersystemen.^[2]

LaTeX
Ontwikkelaar(s)	Leslie Lamport
Uitgebracht	jaren 1980
Recentste versie	June 2024 LaTeX release (1 juni 2024)[1]
Besturingssysteem	multiplatform
Geschreven in	TeX
Categorie	opmaaktaal
Licentie(s)	LaTeX Project Public License
Versiebeheer	Officiële broncode
Website	The ${\displaystyle \mathrm {L\!\!^{{}_{\scriptstyle A}}\!\!\!\!\!\;\;T\!_{\displaystyle E}\!X} }$ Project
Portaal    Informatica Vrije software

LaTeX is in 1984 ontworpen door Leslie Lamport. Het was in 1994 het meest gebruikte pakket met macro's voor TeX.^[3] De macro's uit dit pakket zorgen ervoor dat men op een eenvoudigere manier dan met zuivere TeX teksten kan opmaken. LaTeX wordt vooral gebruikt om wetenschappelijke teksten op te maken.

Meestal wordt met LaTeX het hele opmaaksysteem bedoeld terwijl de LaTeX-macro's daar strikt genomen slechts een klein onderdeel van zijn. Tot dat systeem behoren, naast TeX, LaTeX en allerlei macro-pakketten voor TeX, ook nog allerlei hulpprogramma's, bijvoorbeeld BibTeX, voor het maken van lijsten van literatuurreferenties, en conversieprogramma's voor het bestandsformaat zoals dvips.

LaTeX kan op veel computerplatformen gebruikt worden, waaronder Windows (bijvoorbeeld met het gratis pakket MiKTeX), Linux (LaTeX wordt bij de distributies van Linux vaak meegeleverd) en macOS. LaTeX is vrije software en valt onder de LPPL-licentie die verspreiding en ook wijziging toelaat. Oudere versies van de LPPL-licentie vereisen dat de gewijzigde bestanden een andere naam hebben, nieuwere versies vereisen alleen dat het duidelijk is dat het om een gewijzigde versie van LaTeX gaat.

LaTeX is een opmaaktaal, dus niet wysiwyg, maar men zegt soms wel dat LaTeX wymiwyg is: What you mean is what you get. Hiermee bedoelt men dat LaTeX ontworpen is zodat de auteur zich kan concentreren op de inhoud en zich zo min mogelijk hoeft te bekommeren om de vorm. LaTeX automatiseert dan ook een heleboel, bijvoorbeeld paginaverwijzingen, betiteling, LaTeX zorgt ervoor dat titels nooit als laatste regel op een blad staan, positionering van afbeeldingen en woordafbreking. Het is ook door middel van stijlbestanden relatief gemakkelijk een andere lay-out, bijvoorbeeld de huisstijl van de organisatie die het gaat publiceren, aan een document geven. Met behulp van programma's zoals TeXnicCenter wordt het schrijven van LaTeX-documenten vergemakkelijkt, ook al is deze editor niet wysiwyg. Er zijn online LaTeX-teksteditors, die hetzelfde doen als de op de eigen computer geïnstalleerde editors voor LaTeX.

Voorbeeld

Hieronder is een voorbeeld van een LaTeX-document:

% Na een procentteken staat commentaar
\documentclass[a4paper]{article} % Het is een artikel op A4-papier
\usepackage[dutch]{babel} % Het pakket babel zorgt ervoor dat alle benamingen in het Nederlands zijn
\begin{document} % Hier begint de inhoud van het document
\section{Voorbeeld paragraaf} % Hier begint een sectie met titel "Voorbeeld paragraaf"
Nu volgt een formule:
% De vorige regel was geen commentaar en verschijnt in het document
\[ % Dit zegt LaTeX dat er nu een wiskundige formule komt
\pi = \sqrt{6\sum_{n=1}^{\infty}\frac{1}{n^2}}
   = \left(\int_{-\infty}^{+\infty}e^{-x^2}\,dx\right)^2
\] % Dit zegt LaTeX dat de formule voltooid is
\end{document} % Einde document

Het voorbeeld van de wiskundige formule ziet er als volgt uit:

${\displaystyle \pi ={\sqrt {6\sum _{n=1}^{\infty }{\frac {1}{n^{2}}}}}=\left(\int _{-\infty }^{+\infty }e^{-x^{2}}\,dx\right)^{2}}$

Wikibooks

Wikibooks heeft meer over dit onderwerp: Cursus LaTeX.

voetnoten

1. "https://www.latex-project.org/news/latex2e-news/"; geraadpleegd op: 29 juni 2024; gepubliceerd in: LaTeX.
2. L Lamport. LaTeX: a document preparation system: user's guide and reference manual, 1994. flaptekst en hoofdstuk 1 ISBN 0-201-52983-1
3. M Goossens, S Rahtz en F Mittelbach. The LaTeX Graphics Companion - Illustrating Documents with TeX and PostScript, 1997. voorwoord

websites

• De Nederlandstalige TeX Gebruikersgroep
• P van Oostrum. Handleiding LaTeX, najaar 1996.
• Nederlandstalige Wikipedia. Help:TeX in Wikipedia.
• (en) Wikibooks. ${\displaystyle \mathrm {L\!\!^{{}_{\scriptstyle A}}\!\!\!\!\!\;\;T\!_{\displaystyle E}\!X} }$.
• (en) L Lamport. LaTeX: a document preparation system: user's guide and reference, 1994. ISBN 0-201-52983-1
• (en) P Flynn. Formatting information: a beginner's introduction to typesetting with LaTeX, maart 2005. html, pdf. versie 3.6, maart 2005, met hoofdstuk 5 over het installeren van nieuwe pakketten en over online hulp
• (en) T Oetiker. The Not So Short Introduction to LaTeX 2e, februari 2008. versie 4.24
• (en) The Comprehensive TEX Archive Network
• (en) LaTeX, Evolved. The easy to use, online, collaborative LaTeX editor

Mediabestanden

Zie de categorie LaTeX van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.