Kurkuma (specerij)

Kurkuma (spreek uit: koer-koe-ma) is een specerij gewonnen uit de plant Curcuma longa. De specerij wordt gemaakt van de wortelstok van de plant. Het is een vast bestanddeel van kerriepoeder en currygerechten en geeft aan dit poeder en de gerechten een gele kleur. De specerij is mild bitter van smaak. Het merendeel van de kurkuma-oogst komt uit India.

De gemalen specerij

Geelwortel

Handen met kurkuma gekleurd voor een Hindoestaans ritueel

Naam

Kurkuma wordt ook wel aangeduid als Indiase geelwortel, koenier (Surinaams-Nederlands), koenjit (Nederlands-Indisch), kunyit (Indonesisch). Het werd vroeger ook wel tarmeriek genoemd, een anglicisme van het Engelse woord turmeric. Vanwege de gele kleur wordt het ook wel Indiase saffraan genoemd. Het woord werd al in 1557 in het Nederlands gebruikt, in het Cruydt-Boeck van Rembert Dodoens.^[1]

Koenjit (kunyit) is de van oorsprong Maleise naam van de specerij.

Toepassingen

Gemalen kurkuma is vooral een gele kleurstof om andere kruiden en gerechten te kleuren. Het wordt bijvoorbeeld aan rijst toegevoegd om deze een gele kleur te geven.

De kleurstof is toegelaten onder e-nummer E-100 in margarine en halvarine, in drankjes, in jam en gelei, etc.^[2]

Het kan ook worden gebruikt als kleurstof voor inkt.

Papier dat in een oplossing met kurkuma gedrenkt en vervolgens gedroogd is, wordt wel als reagens gebruikt om de aanwezigheid van een base (alkali) aan te tonen. Het krijgt bij aanwezigheid van alkalische stoffen een bruinrode kleur. Het omslagpunt ligt ongeveer bij een pH van 8-9.