Kostendekkingsgraad

De kostendekkingsgraad is in enge zin een financiële ratio gebruikt in het openbaar vervoer en geeft aan voor welk deel de opbrengsten uit kaartverkoop de totale kosten van het openbaar vervoer dekken. Het resterende deel van de kosten wordt meestal via belastingen betaald. In ruime zin kan ook gekeken worden naar indirecte opbrengsten als minder verkeerscongestie en verkeersongevallen.^[1]

In enge, zuiver economische zin geeft een hoge kostendekkingsgraad aan dat het openbaar vervoer voor een groot deel zelfvoorzienend is.

Kostendekkingsgraad Nederland

In Nederland wordt het openbaar vervoer over het algemeen door de overheid gesubsidieerd via de DRU-gelden. Een DRU-bedrag (dienstregelinguur) staat voor de subsidie die de overheid verleent om één voertuig één uur te laten rijden. De kostendekkingsgraad van het openbaar vervoer verschilt per regio en jaar^[2].

DRU-tarief in euro's

Jaar	G3 bus[3]	G3 tram[3]	G3 metro[3]	Stedelijk rondom G3[3]	Stedelijk overig[3]	Landelijk gebied[3]
2005	74	107	100	61	48	64
2006	67	101	104	57	43	62
2007	64	105	99	54	43	51
2008	63	97	106	43	37	50
2009	61	85	99	41	42	50

Kostendekkingsgraad in procenten

Jaar	G3 bus	G3 tram	G3 metro	Stedelijk rondom G3	Stedelijk overig	Landelijk gebied
2005	36	48	79	46	53	43
2006	40	50	78	47	52	41
2007	40	51	78	49	51	42
2008	38	53	76	47	53	41
2009	38	58	77	50	50	39

Kostendekkingsgraad per concessie per jaar in procenten

	2009	2010	2011	2012
GVB (Amsterdam)			57[4]	69[4]
Provincie Utrecht	48[5]	48[5]	45[5]
Haarlem/IJmond		49,5[6]	50[7]	55[7]
Gooi en Vechtstreek		42[6]	39[7]	43[7]
Noord-Holland Noord		41[6]	41[7]	44[7]

Kostendekkingsgraad België

De Vlaamse vervoermaatschappij "De Lijn" staat bekend om haar lage kostendekkingsgraad in enge en hoge graad in ruime zin. In enge zin is de graad tussen 1995, 2000 en 2007 gedaald van 32 over 27,8 naar 13,7 procent^[8][1][9], veroorzaakt door een politiek waarbij de reiskosten voor reizigers lager werden en het aanbod aan busdiensten werd vergroot. In ruime zin is het aantal gebruikers van de bus en tram tussen 1995 en 2005 met 99% toegenomen en is de groei van het autoverkeer geremd^[8].

Bronnen, noten en/of referenties

1. Kamervragen Johan Sauwens, 23 november 2001. Gearchiveerd op 29 juni 2022.
2. Engelsman, ir. J.C., J.M. Groenendijk & V. Timmermans, Efficiencygegevens regionaal stad- en streekvervoer. Twynstra Gudde i.o.v. Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Den Haag, 19 november 2010.
3. G3: Stadsvervoer Amsterdam (bus, tram, metro), HTM Bus (stadsvervoer Den Haag), HTM Rail (tram, inclusief RandstadRail Zoetermeer), RET Rail (tram en metro, inclusief RandstadRail Den Haag – Rotterdam), RET Bus (stadsvervoer Rotterdam), Stadsvervoer Utrecht. Stedelijk rondom G3: Waterland, Zaanstreek, Amstelland Meerlanden, Regionaal busvervoer Haaglanden, inclusief stadsvervoer Zoetermeer en Delft, Bus streek overig Rotterdam, Voorne-Putten en Rozenburg, Regiovervoer Utrecht. Stedelijk overig: Stadsdienst Leeuwarden, Stadsvervoer Lelystad, Stadsvervoer Almere, Meierij, Haarlem-IJmond, Stadsregio Arnhem Nijmegen Noord, Stadsregio Arnhem Nijmegen Zuid. Landelijk gebied: Streekvervoer Almere, Noord- en Zuidwest Friesland, Rivierenland, Midden-Zeeland, Zeeuws-Vlaanderen, Noord-Holland Noord.
4. Jaarverslag 2012 GVB
5. Jaarverslag 2012 Openbaar vervoerconcessies provincie Utrecht
6. Jaarverslag 2011 Openbaar vervoerconcessies provincie Noord-Holland
7. Jaarverslag 2012 Openbaar vervoerconcessies provincie Noord-Holland
8. Transtec Adviseurs, Benchmark OV Vlaanderen, 2006
9. De Standaard, Stijgende overheidsdotatie houdt De Lijn financieel gezond . 10 juli 2008