Loading AI tools
gestructureerde lussen in een touw Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een knoop in een lijn (touw) is de situatie waarbij die lijn (of dat touw) om zichzelf of om een andere lijn of touw is gedraaid. Dit komt het meeste voor aan het eind van een touw of als twee touwen met elkaar worden verbonden. Als het gecontroleerd gebeurt heeft zo'n knoop meestal een naam, afhankelijk van het gebruik. Als een lijn of touw rond een voorwerp wordt genomen spreekt men meestal van een steek.
De termen knoop en steek worden vaak door elkaar gebruikt, de bewerking heet dan ook 'knopen'. Vaak wordt een onderscheid gemaakt: bij steken wordt het hele touw gebruikt (ook al worden sommige steken toch knoop genoemd, zoals de platte knoop), bij knopen worden de strengen van het touw in elkaar gewerkt, en bij splitsen worden de strengen in het hele touw gewerkt. Het verbinden van voorwerpen - zoals palen - tot constructies door middel van touwwerk noemt men daarentegen 'sjorren'. Elke knoop of steek heeft andere eigenschappen en welke knoop of steek er gebruikt wordt, is dan ook vooral afhankelijk van het doel dat men voor ogen heeft.
Knopen en steken zijn bedoeld om weer losgemaakt te kunnen worden. Een goed gelegde knoop of steek kan altijd weer met gemak worden losgemaakt door een lus van de knoop weg te drukken of - in het geval dat er een slipsteek op is toegepast - door aan het losse eind van de lijn te trekken.
Het geheel van het leggen van knopen, splitsen, zeilnaaien etc. noemt men schiemanswerk.
De keuze van de knoop of steek wordt mede bepaald door de kracht die er op uitgeoefend kan worden voordat de lijn breekt. De plaats waar de lijnen elkaar (of zichzelf) kruisen is in principe een zwak punt: de lijnen kunnen elkaar afknellen en zo op dat punt beschadigen. Als je de keuze hebt tussen één lange lijn of twee (of meer) aan elkaar geknoopte lijnen verdient de lange lijn over het algemeen de voorkeur. Kenmerkend van steken is, dat zij meestal het best blijven zitten als zij onder spanning staan. Bij knopen is de spanning bij het vastzetten belangrijk, maar daarna eigenlijk bijzaak. Knopen zonder slipsteek, waarbij de lijn zichzelf afknelt, zullen moeilijker weer los te maken zijn. Deze zijn daarom voor veel doelen minder geschikt.
Knopen en steken worden veel gebruikt in de transportsector, zoals de scheepvaart en het vrachtwagentransport. Daarnaast spelen knopen en steken een belangrijke rol in de klimsport. De kwaliteit van de verbindingen van lijnen is hier letterlijk van levensbelang.
Ook bij het naaien, breien en haken spelen knopen en steken een belangrijke rol. Het gaat bij het naaien en breien meestal om steken. Er bestaan diverse verschillende (sier)steken voor het naaien en het breien van textiel en het breien van netten. Onder vissers zijn eveneens vakeigen knopen en steken bekend, steken die er om bekendstaan dat ze geschikt zijn om in nat en glad touwwerk te worden gelegd. Men noemt dit visserssteken. Chirurgen zijn weer bekwaam in het leggen van knopen en steken in zeer gladde nylonlijnen.
Als er een permanente situatie wordt beoogd past men beter geen knoop of steek maar een splits toe. Splitsen in touw, bijvoorbeeld om het uiteinde netjes af te werken (eindsplits), er een oog in te maken (oogsplits) of twee touwen in elkaars verlengde vast te maken (hier bestaan verschillende splitsen voor). Een belangrijk verschil tussen een splits en een knoop is dat bij een knoop een touw als geheel gezien wordt (er wordt dan ook van lijn gesproken; touw gaat in principe over het materiaal), en bij een splits worden de afzonderlijke strengen van het touw gebruikt. Deze strengen worden op een nieuwe manier door elkaar gehaald en vervolgens weer strakgetrokken. Een goede splits hoeft in principe niet meer losgemaakt te kunnen worden.
De kennisoverdracht van het leggen van knopen, steken, sjorringen en splitsen vindt voornamelijk plaats binnen de branches waar ze worden toegepast. Daarbuiten staat ook Scouting bekend als leermeester in het schiemanswerk.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
