Kerk van Niekerk (Westerkwartier)

De kerk van Niekerk is een van oorsprong romaans kerkgebouw uit de middeleeuwen in Niekerk, Westerkwartier in de provincie Groningen.

Kerk van Niekerk
Zuidgevel met de uitbouw
Land	Nederland
Regio	Groningen
Plaats	Niekerk
Denominatie	Protestantse Kerk in Nederland
Gewijd aan	Liudger of Petrus[1]
Coördinaten	53° 14′ NB, 6° 21′ OL
Gebouwd in	begin 13e eeuw
Uitbreiding(en)	13e eeuw, dwarsbeuk
Restauratie(s)	1964-1967
Huidige bestemming	Kerkgebouw
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	31416
Architectuur
Bouwmethode	Zaalkerk
Bouwmateriaal	Baksteen, tufsteen
Stijlperiode	Romaans
Koor	17e eeuw
Interieur
Preekstoel	1705, Allert Meijer en Jan de Rijk
Orgel	1895, Van Oeckelen
Detailkaart
Afbeeldingen
Noordgevel met de dichtgemaakte uitgang naar een nooit gebouwde noordvleugel
Officiële website
Lijst van Groninger kerken
Portaal    Christendom

Beschrijving

De kerk is opgetrokken uit baksteen en tufsteen en is een van de oudste van het Westerkwartier. Het oudste deel stamt uit de 12e of eerste helft van de 13e eeuw. Het schip is nog volledig opgetrokken in tufsteen. De kerktoren werd in de 13e eeuw opgetrokken uit baksteen en delen tufsteen die bij de afbraak van dat deel van de kerk vrijkwam. In die eeuw werd ook een zijbeuk gebouwd aan de zuidzijde. Aan de noordzijde is de muur ook open geweest; waarschijnlijk wilde men ook aan noordzijde een zijbeuk aanbouwen, maar om onbekende redenen is het hiervan niet gekomen en is de kerk daar weer dichtgemetseld.

Het dak van de kerk bestond oorspronkelijk uit riet en werd later voorzien van dakpannen. De oorspronkelijke apsis werd midden 17e eeuw vervangen door het huidige driezijdig gesloten koor. Mogelijk is toen ook het oude altaar van Bremer zandsteen dat tijdens de reformatie werd weggehaald, als puin onder de vloer gelegd (teruggevonden in 1967 bij de restauratie).

In 1879 werd de kerk gepleisterd, wat rond 1967 bij een restauratie weer ongedaan is gemaakt. Bij die restauratie zijn ook de oude romaanse vensters weer teruggezet. In de kerk staat onder andere een rijk gesneden preekstoel uit 1705 van de hand van Allert Meijer en Jan de Rijk. De oude kerkklok van 1620 van de Lotharingse klokkengieters François Simon en André Obertin (Aubertin) werd in de Tweede Wereldoorlog omgesmolten en na de oorlog vervangen door een nieuwe.

Het kerkorgel van de gebroeders Van Oeckelen dateert van 1895. Het kerkhof rond de kerk is verhoogd met grond die vrijkwam bij het graven van een (later weer gedempte) gracht rond het kerkhof. Mogelijk gebeurde dit, net als bij de kerk van Spijk of de kerk van Niehove, uit bijgeloof om de geesten van de doden op het kerkhof te houden en te verhinderen dat ze het dorp inkwamen. Aan de binnenzijde van de gracht liep het lijkpad. Uit opgravingen is gebleken dat het kerkhof al bestond voordat de stenen kerk werd gebouwd.

• 
  Van Oekelenorgel uit 1895
• 
  Preekstoel 1705
• 
  Paneel op de preekstoel: De evangelist Mattheus met een opengeslagen boek
• 
  Paneel op de preekstoel: De evangelist Lucas met een rund
• 
  Banken
• 
  Binnenzijde van de toren, naar boven gezien

Mediabestanden

Zie de categorie Kerk van Niekerk (Westerkwartier) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

1. De kerk staat bekend als de Liudgerkerk. Op basis van een zegel van pastoor Allardus (1385-1392) met een afbeelding van Petrus wordt aangenomen dat de kerk aan deze apostel gewijd was.