Kasteel Vogelsanck

Het kasteel Vogelsanck is een waterkasteel in Zolder, een deelgemeente van de Belgische gemeente Heusden-Zolder. Het kasteel was van 1308 tot 1795 de bestuurszetel van het vrije Land van Vogelsanck dat bestond uit de huidige deelgemeenten Zolder, Zonhoven, Houthalen, Stokrooie en het zuidelijke deel van Heusden. Sinds 1741 is het kasteel eigendom van de familie de Villenfagne de Vogelsanck.

Het kasteel ligt langs de N72, de verbindingsweg tussen Hasselt en Beringen, die het domein doormidden snijdt. Een lange, smalle gekasseide oprijlaan verbindt het kasteel met de N72.

Kasteel Vogelsanck is niet toegankelijk voor het publiek.

De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot 1187 toen er reeds sprake was van een jachtgoed van de graven van Loon. Het werd vermeld als Hof van Vogeltsang. Het is niet duidelijk of het hier ging om een grote herenboerderij of er reeds een versterkt gebouw was.

Het oudste gedeelte van de bovenbouw is afkomstig van een donjon in ijzerzandsteen uit de 14e eeuw. Vanaf 1422 werd een versterkte vleugel aan de kasteeltoren toegevoegd en werd het geheel verbouwd tot een kasteel door de toenmalige kasteelheer Hendrik van Bastenaken. Omstreeks 1440 kwam er ook een kapel in de oostvleugel.

Vanaf 1637 werd het bestaande kasteel nogmaals vergroot door Ferdinand van In- en Kniphausen, de toenmalige kasteelheer. De uitbreidingen gebeurden overwegend aan de zuidvleugel in Maaslandse renaissancestijl. Deze vleugel werd ook van een verdieping voorzien. Op de torenbasis werd een nieuwe toren gebouwd in dezelfde stijl. Ook werden er buiten de kasteelomwalling stallen en voorraadschuren gebouwd.

Vanaf 1756 bouwde Jean-Ignace de Villenfagne het kasteel verder uit in een eenvoudige Lodewijk XV-stijl. De oost- en westvleugel werden van een verdieping voorzien en de oostvleugel heeft een rococo fronton. In de buurt van het kasteel werd de kasteelboerderij gebouwd.

In 1875 erfde Jules de Villenfagne de Vogelsanck het kasteel. Hij was gehuwd met lady Camille de Preston. Onder haar bezieling veranderden het kasteel en het park grondig van aanblik. De zuidwestelijke gevel en het poortgebouw werden uitgebouwd in neotudorstijl.

Het kasteel is omgeven door een groot park. Het eerste park werd aangelegd in de tweede helft van de 17e eeuw door Ferdinand van In- en Kniphausen. Hij liet zich inspireren door de Franse renaissancetuinen. Op het einde van de 18e eeuw werden het park verder uitgebreid door Jean Louis de Villenfagne. Hij liet een volledig arboretum aanplanten met zo'n 150 inheemse en uitheemse boomsoorten.

Lady Preston, de echtgenote van Jules de Villenfagne, verving de Franse tuin door een Engelse tuin die veel groter was en waarin veel meer water voorkwam dan voorheen. In de grote vijver werd een eiland met beplanting aangelegd. Veel van deze beplantingen zijn nog steeds aanwezig in het park dat een oppervlakte heeft van 5 hectare.

Het domein rond het kasteel besloeg op het einde van de 18e eeuw ruim 1000 hectare waarvan nu nog steeds 450 hectare als privédomein overblijft. Het overige deel werd opengesteld voor het publiek. Aan de noordzijde wordt het domein begrensd door de autosnelweg E314. Het domein loopt verder tot in Bolderberg en het vijvergebied aan het kasteel Terlaemen en maakt volledig deel uit van het vijvergebied Midden-Limburg.

Het domein bestaat uit vooral bossen, met vijvers en weilanden. Zowel de Echelbeek als de Laambeek lopen door het domein. De vijvers zijn een broedgebied voor watervogels.

1308-1333: Godfried van Heinsberg, schoonzoon van Arnold V van Loon
1333-1335: Diederik van Heinsberg, zoon van Godfried
1336-1367: Arnold van Rummen, neef van Diederik (eerste jaren was hij minderjarig)
1367-1386: Jan van Hamal, schoonbroer van Arnold
1386-1387: Jan van der Marck, kleinzoon van Jan
1387-1422: Engelbert van der Marck, broer van Jan
1422-1455: Hendrik van Bastenaken, neef van Engelbert
1457-1487: Jan van Elter, kleinzoon van Hendrik (minderjarig tot 1457; zijn moeder regeerde in zijn plaats)
1487-1518: Jan II van Elter, zoon van Jan
1518-1529: Jan III van Elter, zoon van Jan II
1543-1565: Joris van Elter, zoon van Jan III (minderjarig tot 1543; zijn moeder Johanna van Cotereau regeerde in zijn plaats)
1565-1579: Catharina van Bronckhorst-Batenburg-Steyn, vrouw van Joris
1581-1604: Ico van In- en Kniphausen, schoonzoon van Joris en Catharina
1604-1616: Tido van In- en Kniphausen, zoon van Ico
1616-1643: Margaretha de Cock van Delwijnen, vrouw van Tido
1644-1699: Ferdinand van In- en Kniphausen, zoon van Tido en Margaretha
1699-1716: Jan Frederik van Elter, door aanduiding van de Luikse prins-bisschop
1716-1724: Charlotte van Elter, zus van Jan Frederik
1724-1740: Emmanuel van Nassau-Siegen, neef van Charlotte
1740-1741: Jan Willem de Souza y Pacheco, neef van Emmanuel
1741-1756: Gilles Lambert de Villenfagne, burgemeester van Luik, door aankoop van het domein
1756-1789: Jean Ignace de Villenfagne, neef van Gilles Lambert
1789-1823: Jean Louis de Villenfagne, zoon van Jean Ignace
1823-1847: Louis Ignace I de Villenfagne, broer van Jean Louis
1847-1875: Louis Ignace II de Villenfagne, zoon van Louis Ignace I
1875-1904: Jules de Villenfagne de Vogelsanck, zoon van Louis Ignace II
1904-1930: Leon de Villenfagne de Vogelsanck, neef van Jules
1930-1976: Jean de Villenfagne de Vogelsanck, zoon van Leon
1976-2015: Henri de Villenfagne de Vogelsanck, zoon van Jean
2015- heden: Claude de Villenfagne de Vogelsanck, zoon van Henri

Bronnen, noten en/of referenties

De Heerlijkheid Vogelsanck, 250 jaar familie de Villenfagne in Zolder-Vogelsanck, Luc Cops, Uitgegeven door VVV Heusden-Zolder, (1991)
Gids voor Vlaanderen Toeristische en culturele gids van de Vlaamse gemeenten VTB/VAB-Uitgeverij Lannoo, Antwerpen-Tielt (1995) (vierde uitgave)

Kasteel Vogelsanck

Wikiwand in your browser!

Wikiwand in your browser!

Het kasteel

Het park

Het domein

Kasteelheren van Vogelsanck

Zie ook

Externe links