Kabinet-Hitler

Het kabinet-Hitler kwam op 30 januari 1933 aan de macht in het Duitse Rijk. Sinds het aannemen van de Machtigingswet op 23 maart 1933 bezat rijkskanselier Adolf Hitler dictatoriale volmachten. Hoewel dit kabinet aanvankelijk slechts vier NSDAP-leden telde, werd dit aantal in de loop der jaren gestadig uitgebreid.

Kabinet–Hitler Nazi-Duitsland
Kabinet in
Premier	Adolf Hitler (Rijkskanselier)
Partij(en)	NSDAP–DNV (1933)
Politieke kleur	Nationaalsocialisme (Extreemrechts)
1932–1933 1933–1945
Start	30 januari 1933
Eind	30 april 1945
Voorganger	Schleicher
Opvolger	Goebbels
Staatshoofd	Paul von Hindenburg (1933–1934) Adolf Hitler (1934–1945)
Nazi-Duitsland
Portaal    Politiek

Met de machtsovername van Hitler eindigde de periode van de Weimarrepubliek en begon die van nazi-Duitsland.

Men kan van een kabinet spreken omdat dit orgaan in 1933 en 1934 inderdaad 42 maal bijeenkwam. In de jaren daarna was er vrijwel geen enkele vergadering van de ministerraad meer. De laatste vergadering was op 5 februari 1938. Men vergaderde of dineerde wel met enkele ministers om praktische zaken af te stemmen maar verder bestond de regeringspraktijk uit audiënties bij Hitler waar instructies werden gegeven.

De "Führer" geloofde hardnekkig in het principe van leiderschap. Zijn ministers moesten zelfstandig leiding kunnen geven en hèm gehoorzamen. Door meerdere ministers dezelfde werkgebieden te geven zorgde Hitler voor animositeit en concurrentie. De keerzijde van deze "verdeel en heers"-politiek was chaos, verspilling en verzwakking van de positie van de rijksregering ten faveure van de SS en de Gouwleiders van de NSDAP die als koninkjes regeerden en bevelen uit Berlijn soms negeerden.

In de door Albert Speer vergrote rijkskanselarij in Berlijn was een zaal voor de ministerraad ingericht. In zijn memoires schrijft Speer dat ministers hem soms vroegen of ze "hun" zetel eens mochten zien. Zij keken dan enige minuten zwijgend naar de blauwe map met hun naam. De met hout betimmerde zaal is nooit gebruikt^[1].

De samenzweerders van de 20e juli 1944 zagen in het gebrek aan een politiek en administratief coördinerend orgaan een van de oorzaken voor de wanhopige toestand van Duitsland in het vijfde oorlogsjaar. In hun blauwdruk voor een nieuwe rijksregering zou de "Grote Generale Staf"^[2] alle macht krijgen.

Kabinet–Hitler

Ambtsbekleder			Functie(s)	Ambtstermijn		Partij(en)
		Führer Adolf Hitler (1889–1945) [3]	Rijkskanselier	30 januari 1933	30 april 1945 [4]	NSDAP
		Erbsälzer Franz von Papen (1879–1969)	Vicekanselier	30 januari 1933	7 augustus 1934 [5]	O
Vacant
		Reichsleiter Wilhelm Frick (1877–1946)	Rijksminister van Binnenlandse Zaken	30 januari 1933	20 augustus 1943 [6]	NSDAP
		Reichsführer-SS Heinrich Himmler (1900–1945)		20 augustus 1943	29 april 1945 [7]	NSDAP
		Gauleiter Paul Giesler (1895–1945)		29 april 1945	5 mei 1945 [8]	NSDAP
		SS-Gruppenführer Freiherr Konstantin von Neurath (1873–1956)	Rijksminister van Buitenlandse Zaken	1 juni 1932 [9]	4 februari 1938 [7]	O (1933–37)
						NSDAP (1937–38)
		SS-Obergruppenführer Joachim von Ribbentrop (1893–1946)		4 februari 1938	30 april 1945 [7]	NSDAP
		SS-Obergruppenführer Arthur Seyss-Inquart (1892–1946)		30 april 1945	7 mei 1945 [8]	NSDAP
		Generaloberst Werner von Blomberg (1878–1946)	Rijksminister van Defensie	30 januari 1933	20 mei 1935	O
			Bevelhebber van de Reichswehr
		Generalfeldmarschall Werner von Blomberg (1878–1946)	Rijksminister van Oorlog	20 mei 1935	4 februari 1938 [7]	O
			Opperbevelhebber van de Wehrmacht
		Generalfeldmarschall Wilhelm Keitel (1882–1946)	Chef van de Oberkommando der Wehrmacht	4 februari 1938	13 mei 1945 [8]	NSDAP
		General der Artillerie Freiherr Kurt von Hammerstein- Equord (1878–1943)	Bevelhebber van de Reichsheer	1 november 1930	1 februari 1934	O
		General der Artillerie Freiherr Werner von Fritsch (1880–1939)		1 februari 1934	1 juni 1935	O
		Generaloberst Freiherr Werner von Fritsch (1880–1939)	Chef van de Oberkommando des Heeres	1 juni 1935	4 februari 1938 [7]	O
		Generalfeldmarschall Walther von Brauchitsch (1881–1948)		4 februari 1938	19 december 1941 [7]	O
				Functie door Hitler overgenomen tot aan zijn overlijden
		Reichsmarschall Hermann Göring (1893–1946)	Rijksminister van Luchtvaart	5 mei 1933	23 april 1945 [7]	NSDAP
			Chef van de Oberkommando der Luftwaffe	26 februari 1935
		Generalfeldmarschall Ritter Robert von Greim (1892–1945)		25 april 1945	8 mei 1945 [8]	O
		Admiral Erich Raeder (1876–1960)	Bevelhebber van de Reichsmarine	1 oktober 1928 [9]	1 juni 1935	O
		Großadmiral Erich Raeder (1876–1960)	Chef van de Oberkommando der Kriegsmarine	1 juni 1935	30 januari 1943 [5]	O
		Großadmiral Karl Dönitz (1891–1980)		30 januari 1943	1 mei 1945 [8]	O (1943–44)
						NSDAP (1944–45)
		Graf Lutz Schwerin von Krosigk (1887–1977)	Rijksminister van Financiën	1 juni 1932 [9]	23 mei 1945 [8]	O (1932–37)
						NSDAP (1937–45)
		Franz Gürtner (1881–1941)	Rijksminister van Justitie	1 juni 1932 [9]	29 januari 1941 [10]	DNVP (1932–33)
						O (1933–37)
						NSDAP (1937–41)
		Franz Schlegelberger (1876–1970) [11]		29 januari 1941	24 augustus 1942	NSDAP
		Otto Georg Thierack (1889–1946)		24 augustus 1942	5 mei 1945 [8]	NSDAP
		Alfred Hugenberg (1865–1951)	Rijksminister van Economische Zaken	30 januari 1933	29 juni 1933 [7]	DNVP
		Kurt Schmitt (1889–1950)		29 juni 1933	3 augustus 1934 [7]	NSDAP
		Hjalmar Schacht (1877–1970) [12]		3 augustus 1934	26 november 1937	O
		Generaloberst Hermann Göring (1893–1946)		26 november 1937	5 februari 1938 [5]	NSDAP
		Walther Funk (1890–1960) [13]		5 februari 1938	8 mei 1945 [8]	NSDAP
		SA- Obergruppenführer Fritz Todt (1891–1942)	Rijksminister van Bewapening en Munitie	17 maart 1940	8 februari 1942 [10]	NSDAP
		Haupt-Befehlsleiter Albert Speer (1905–1981)		8 februari 1942	1 september 1943	NSDAP
			Rijksminister van Bewapening en Oorlogsproductie	1 september 1943	30 april 1945
		Reichsleiter Joseph Goebbels (1897–1945)	Rijksminister van Volksvoorlichting en Propaganda	15 maart 1933	30 april 1945	NSDAP
		SA- Obergruppenführer Franz Seldte (1882–1947)	Rijksminister van Arbeid	30 januari 1933	30 april 1945	DNVP (1933)
						NSDAP (1933–45)
		Gauleiter Bernhard Rust (1883–1945)	Rijksminister van Cultuur, Wetenschap en Onderwijs	1 mei 1934	30 april 1945	NSDAP
		Paul von Eltz-Rübenach (1875–1943)	Rijksminister van Verkeer	1 juni 1932 [9]	2 februari 1937 [5]	O
		Julius Dorpmüller (1869–1945)		2 februari 1937	23 mei 1945 [8]	O (1937–41)
						NSDAP (1941–45)
		Alfred Hugenberg (1865–1951)	Rijksminister van Voedsel en Landbouw	30 januari 1933	29 juni 1933 [7]	DNVP
		Reichsleiter Walther Darré (1895–1953)		29 juni 1933	23 mei 1942 [7]	NSDAP
		Reichsleiter Herbert Backe (1896–1947)		23 mei 1942	23 mei 1945 [8]	NSDAP
		Paul von Eltz-Rübenach (1875–1943)	Rijksminister van Posterijen	1 juni 1932 [9]	2 februari 1937 [5]	O
		NSKK- Obergruppenführer Wilhelm Ohnesorge (1872–1962)		2 februari 1937	30 april 1945	NSDAP
		SA- Obergruppenführer Hanns Kerrl (1887–1941)	Rijksminister van Erediensten	15 juli 1935	15 december 1941 [10]	NSDAP
		SS-Oberführer Hermann Muhs (1894–1962)		15 december 1941	8 mei 1945 [8]	NSDAP
		Reichsleiter Alfred Rosenberg (1893–1946)	Rijksminister van Oost-Europa	1 juli 1941	30 april 1945	NSDAP
Ministers zonder portefeuille
Ambtsbekleder			Functie(s)	Ambtstermijn		Partij(en)
		SA- Obergruppenführer Hermann Göring (1893–1946)	Rijksminister voor Luchtvaart Zaken	30 januari 1933	27 april 1933	NSDAP
		Reichsleiter Rudolf Hess (1894–1987)	Minister zonder portefeuille	1 december 1933	10 mei 1941 [7]	NSDAP
			Stellvertreters des Führers
		Reichsleiter Ernst Röhm (1887–1934)	Minister zonder portefeuille	2 december 1933	1 juli 1934 [7]	NSDAP
			Stabschef van de Sturmabteilung
		Reichsleiter Hans Frank (1900–1946)	Minister zonder portefeuille	19 december 1934	30 april 1945	NSDAP
			Generalgouverneur van het Generaal- gouvernement	26 oktober 1939	19 januari 1945
		SS-Obergruppenführer Arthur Seyss-Inquart (1892–1946)	Minister zonder portefeuille	1 mei 1939	30 april 1945	NSDAP
			Reichskommissar van het Reichskommissariat Niederlande
		Reichsleiter Wilhelm Frick (1877–1946)	Minister zonder portefeuille	20 augustus 1943	30 april 1945	NSDAP
			Reichsprotektor van het Protectoraat Bohemen en Moravië
		SS-Obergruppenführer Hans Lammers (1879–1962)	Minister zonder portefeuille	26 november 1937	23 april 1945 [7]	NSDAP
			Stafchef van de Rijkskanselarij
		Otto Meißner (1880–1953)	Minister zonder portefeuille	1 december 1937	30 april 1945	NSDAP
			Stafchef van de Reichspräsident
		Hjalmar Schacht (1877–1970)	Minister zonder portefeuille	26 november 1937	22 januari 1943 [7]	O
			President van de Reichsbank		20 januari 1939 [7]
		Reichsleiter Martin Bormann (1900–1945)	Minister zonder portefeuille	29 mei 1941	30 april 1945	NSDAP
			Secretaris van de Parteikanzlei
		Reichsleiter Konstantin Hierl (1875–1955)	Minister zonder portefeuille	24 augusus 1943	30 april 1945	NSDAP
			Chef van de Reichsarbeitsdienst
		SS-Obergruppenführer Karl Hermann Frank (1898–1946)	Staatssecretaris voor het Protectoraat Bohemen en Moravië	20 augustus 1942	30 april 1945	NSDAP

Bronnen, noten en/of referenties

1. Albert Speer, "Erinnerungen", 1969, kapitel 8. Blz 128.
2. Albert Speer, "Erinnerungen",1969, kapitel 26. Blz 400.
3. Was daarnaast ook de facto Rijkspresident vanaf 2 augustus 1934 maar gebruikte de titel van Führer
4. Pleegde zelfmoord
5. Afgetreden
6. Afgetreden na benoeming tot rijksminister zonder portefeuille en Reichsprotektor van het Protectoraat Bohemen en Moravië
7. Uit functie ontheven
8. Functie gecontinueerd in het volgende Kabinet-Goebbels
9. Functie gecontinueerd van het vorige Kabinet-Schleicher
10. Overleden tijdens ambtstermijn
11. Waarnemend als staatssecretaris van Justitie
12. Ook president van de Reichsbank
13. Ook president van de Reichsbank vanaf 19 januari 1939

Het kabinet-Hitler: van 30 januari 1933 tot 30 april 1945

Adolf Hitler · Franz von Papen · Konstantin von Neurath · Joachim von Ribbentrop · Wilhelm Frick · Heinrich Himmler · Lutz Schwerin von Krosigk · Alfred Hugenberg · Kurt Schmitt · Hjalmar Schacht · Hermann Göring · Walther Funk · Franz Seldte · Franz Gürtner · Franz Schlegelberger · Otto Georg Thierack · Werner von Blomberg · Wilhelm Keitel · Freiherr von Eltz-Rübenach · Julius Heinrich Dorpmüller · Wilhelm Ohnesorge · Walther Darré · Herbert Backe · Joseph Goebbels · Bernhard Rust · Fritz Todt · Albert Speer · Alfred Rosenberg · Hanns Kerrl · Hermann Muhs · Otto Meißner · Hans Heinrich Lammers · Martin Bormann · Karl Hermann Frank · Rudolf Hess · Ernst Röhm · Paul Giesler

Duitse kabinetten 1871-heden

Duitse Keizerrijk:	Bismarck · Caprivi · Hohenlohe-Schillingsfürst · Bülow · Bethmann Hollweg · Michaelis · Hertling · van Baden
Weimarrepubliek:	Scheidemann · Bauer · Müller I · Fehrenbach · Wirth I · Wirth II · Cuno · Stresemann I · Stresemann II · Marx I · Marx II · Luther I · Luther II · Marx III · Marx IV · Müller II · Brüning I · Brüning II · von Papen · Schleicher
nazi-Duitsland:	Hitler · Goebbels · Schwerin von Krosigk
Duitse Democratische Republiek:	Grotewohl I · Grotewohl II · Grotewohl III · Grotewohl IV · Stoph I · Stoph II · Stoph III · Sindermann · Stoph IV · Stoph V · Stoph VI · Modrow · Maizière
Bondsrepubliek Duitsland:	Adenauer I · Adenauer II · Adenauer III · Adenauer IV · Adenauer V · Erhard I · Erhard II · Kiesinger · Brandt I · Brandt II · Schmidt I · Schmidt II · Schmidt III · Kohl I · Kohl II · Kohl III · Kohl IV · Kohl V · Schröder I · Schröder II · Merkel I · Merkel II · Merkel III · Merkel IV · Scholz