Loading AI tools
Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Islamitisch bankieren of islamitisch financieren, soms ook wel halalbankieren genoemd,[1] is een systeem van bankieren volgens de principes van de sharia, de islamitische wetgeving. De Koran verbiedt woekerrente, maar omdat de islam geen vast leergezag kent variëren de regels over andere vormen van rente vaak per land.[2]
In het algemeen gebiedt de sharia een zekere ethiek in handelspraktijken, vergelijkbaar met (maar verdergaand dan) de goede zeden of de openbare orde (3:40 Burgerlijk Wetboek) in het Nederlands recht. Vaak is het verboden om te handelen in financiële risico's omdat die gezien worden als een vorm van gokken. Verder zal niet belegd mogen worden in verboden zaken, zoals casino's, varkensvlees, alcohol, pornografie, etc. Maar eveneens is het niet toegestaan een contract te sluiten dat direct of indirect als onethisch kan worden gezien. Een typisch voorbeeld is short selling, dat contractueel (los van eventuele effectenrechtelijke beperkingen) in principe een geldige overeenkomst vormt. Onder de sharia is dit echter niet toegestaan. Ook alle verboden zijn terug te voeren op dit algemene verbod op onethische contracten. Hierdoor kan islamitische bankieren gezien worden als een vorm van ethisch beleggen, zoals maatschappelijk verantwoord ondernemen en groen beleggen zich positioneren als een vorm van ethisch beleggen.
Met de opkomst van onder andere de Golfstaten en Maleisië als economische machten, heeft islamitisch bankieren wereldwijd aan invloed gewonnen.[3] Verschillende westerse banken, zoals Citibank, ABN AMRO en Goldman Sachs hebben aparte afdelingen voor islamitisch bankieren.[bron?] Kuala Lumpur en Dubai zijn de belangrijkste centra van islamitisch bankieren. Islamitisch bankieren heeft sinds de jaren zeventig een groei van 10-20%[bron?] per jaar geboekt.
Islamitisch bankieren is bankieren volgens de regels voorgeschreven door de islam. Hieruit volgen een aantal essentialia die men in principe zal moeten navolgen. Overigens kunnen de precieze regels van gebied tot gebied verschillen. Daarom zijn banken vaak geneigd voor de strengere interpretatie te kiezen, zodat zo veel mogelijk klanten van de financieringsvorm gebruik kunnen maken. Deze essentialia zijn:
Het is eveneens verboden de sharia te "omzeilen" door middel van kunstmatige constructies. Wanneer partij A 10.000 euro leent aan partij B, en partij B belooft naast terugbetaling ook ieder jaar 6% van het uitstaande bedrag aan A te schenken, dan wordt feitelijk hetzelfde bereikt als bij een bankrekening met 6% rente. Weliswaar zijn zowel het lenen van geld als het doen van beloften en schenkingen toegestaan, maar dit mag niet op een zodanige manier geschieden dat het renteverbod wordt omzeild. Dit doet denken aan het substance-over-formbeginsel, en staat in het Arabisch bekend als hila.
Zowel eventuele investeringen als de structuur van de transactie zelf moeten voldoen aan de islamitische regels. Om dit goed in de gaten te houden hebben banken vaak hun eigen moslimgeleerden, moefti's, in dienst.[bron?] Tevens zijn audits nodig tijdens de looptijd van de transactie, om te onderzoeken of nog steeds voldaan wordt aan de sharia. Het orgaan dat transacties toetst aan de sharia wordt aangeduid als de Sharia Supervisory Board.
Islamitische banken hebben verschillende financieringsvormen ontwikkeld die voldoen aan de eisen van de islamitische regels.[bron?] Aan consumenten kunnen renteloze bankrekeningen worden aangeboden. Een ander voorbeeld is de zogenaamde halalhypotheek.
Aan bedrijven kunnen musharaka-constructies worden aangeboden. De financier gaat in dit geval een joint venture aan met het bedrijf, waarbij de financier geld inbrengt en het bedrijf de productiemiddelen. De joint venture kan georganiseerd worden als een separate entiteit of SPV, die sukuk uitgeeft aan investeerders (of aan de bank zelf). Deze sukuk geven recht op een deel van de opbrengst. Wanneer de looptijd van de transactie is beëindigd, koopt de SPV de sukuk terug. Sukuk kunnen onder bepaalde voorwaarden verhandeld worden. Het rendement van een sukuk is te kwalificeren als een winstuitdeling, niet als rente.
Een andere constructie is een Mudaraba-constructie. Dit komt neer op een stille vennootschap, waarbij de ene investeert en de andere de prestatie levert.
Met de risico's die men met derivatentransacties probeert af te dekken kan men ook rekening houden door simpelweg een deel van de winst opzij te zetten als buffer. Hiermee kan men tevens (te) sterke fluctuaties in het rendement voorkomen.
In de jaren 2000 hebben banken securitisatie-achtige transactievormen ontwikkeld. Maleisië financierde hier diverse bouwprojecten mee, terwijl in 2006 toekomstige rechten uit oliewinning uit de Golf van Mexico werden gesecuritiseerd. Ook veel niet-moslims namen deel aan deze transactie.
Voorbeelden van gebruikte contractvormen zijn:
Islamitisch bankieren kent een aantal hindernissen waar men rekening mee dient te houden.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
