Remove ads
De Inheemse talen van Amerika zijn de talen die in Noord- en Zuid-Amerika werden en deels nog worden gesproken door de indianen, Inuit en Aleoeten, de inheemse bevolking van Amerika. Tot de inheemse talen van Amerika behoren de Eskimo-Aleoetische talen en de Indiaanse talen. Ze zijn verdeeld over tientallen taalfamilies en grote aantallen isolaten en ongeclassificeerde talen. Er zijn veel pogingen gedaan ze in een klein aantal superfamilies in te delen, maar geen van die voorstellen is algemeen aanvaard.
Remove ads
Toen Columbus in Amerika arriveerde werden er op het continent duizenden talen gesproken. Enkele culturen hadden ook een eigen schrift ontwikkeld, waarvan dat van de Maya's het bekendste is. Sprekersaantallen varieerden van miljoenen sprekers voor talen als het Azteeks tot slechts enkele honderden sprekers voor vele andere talen. In de tijd van de Europese kolonisatie ontwikkelden zich diverse creooltalen uit Europese, inheemse en Afrikaanse talen.
De houding van de Europeanen ten opzichte van de inheemse talen varieerde. In veel Latijns-Amerikaanse koloniën leerden Spaanse missionarissen de plaatselijke taal, om de bevolking in hun eigen taal te kunnen toespreken. In Massachusetts in Noord-Amerika vertaalde John Eliot de Bijbel in het Massachusett. Vaak werd het gebruik van inheemse talen echter onderdrukt. Ook Europese ziekten waar de indianen geen weerstand tegen hadden verlaagden de sprekersaantallen drastisch en veel talen stierven uit.
Veel inheems-Amerikaanse talen die nog gesproken worden zijn bedreigd, met name in Noord-Amerika. Volgens Ethnologue is 93 procent van de inheemse Noord-Amerikaanse talen bedreigd, en twee derde daarvan staat op het punt om uit te sterven. In Zuid-Amerika is bijna twee derde van het aantal inheemse talen bedreigd, waarvan ongeveer de helft geclassificeerd is als 'stervend'. In Meso-Amerika staan de indiaanse talen er beste voor en is 40 procent van het aantal talen bedreigd.[1]
Een klein aantal talen wordt nog volop gesproken, met name Zuidelijk Quechua, dat tegenwoordig 6 tot 7 miljoen sprekers heeft. Verschillende inheemse talen hebben op landelijk of regionaal niveau een officiële status, hoewel dit niet altijd betekent dat de taal ook in werkelijkheid op officieel niveau gebruikt wordt. In 2009 werd Kalaallisut de enige officiële taal van Groenland. Regeringen, universiteiten en de inheemse bevolking werken tegenwoordig aan het behoud van de inheemse talen van Amerika.
Een van de succesvolste Indiaanse talen is het Guaraní, dat met het Spaans een van de officiële talen van Paraguay is. Guaraní wordt in Paraguay door naar schatting 90% van de bevolking gesproken en is de enige Indiaanse taal die ook door veel niet-indianen gesproken wordt.[2]
Remove ads
Zie Oudste bewoners van Amerika voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In American Indian Languages: The Historical Linguistics of Native America (1997) noemt Lyle Campbell verschillende hypotheses voor de oorsprong van de inheemse talen van Amerika (exclusief Na-Denétalen en Eskimo-Aleoetische talen).[3]
- Een enkele migratie naar Amerika door sprekers van een enkele taal (deze hypothese heeft tegenwoordig weinig aanhang)
- Een klein aantal migraties met elk een eigen taal (Edward Sapir was een voorstander van deze hypothese)
- Een groot aantal migraties
- Meertalige migraties
- De instroom van verschillende, maar verwante talen
- Uitsterven van verwante talen in de Oude Wereld
- Migratie langs de kust van de Grote Oceaan
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads