Hominidae

De mensachtigen (Hominidae) zijn een familie binnen de orde der primaten (Primates) die de gorilla's, mensen, chimpansees, orang-oetans, bonobo's en enkele uitgestorven groepen omvat. De precieze omgrenzing van de familie wordt nog weleens ter discussie gesteld. Soms worden zelfs de gibbons in deze familie geplaatst, soms worden de orang-oetans als een aparte familie opgevat. De hier gevolgde indeling van de Hominidae is gebaseerd op Cela-Conde & Ayala (2003).

Hominidae
Westelijke laaglandgorilla (Gorilla gorilla gorilla)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Orde: Primates (Primaten) Superfamilie: Hominoidae (Mensapen)
Familie
Hominidae Gray, 1825
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Hominidae op Wikispecies
Portaal    Biologie Zoogdieren

Taxonomie

• Familie: Hominidae (Mensachtigen) (8 soorten)
  • Onderfamilie: Dryopithecinae †
    • • Geslacht: Dryopithecus †
        • Soort: Dryopithecus brancoi †
          • Ondersoort: Dryopithecus brancoi fontani †
        • Soort: Dryopithecus crusafonti †
          • Ondersoort: Dryopithecus crusafonti brancoi †
        • Soort: Dryopithecus fontani †
          • Ondersoort: Dryopithecus fontani laietanus †
        • Soort: Dryopithecus laietanus †
          • Ondersoort: Dryopithecus laietanus crusafonti †
        • Soort: Dryopithecus wuduensis †
      • Geslacht: Pierolapithecus †
        • Soort: Pierolapithecus catalaunicus †
  • Onderfamilie: Homininae (5 soorten)
    • Geslachtengroep: Gorillini (Gorilla's) (2 soorten)
      • Geslacht: Gorilla (Gorilla's) (2 soorten)
        • Soort: Gorilla beringei (Oostelijke gorilla)
          • Ondersoort: Gorilla beringei beringei (Berggorilla)
          • Ondersoort: Gorilla beringei graueri (Oostelijke laaglandgorilla)
        • Soort: Gorilla gorilla (Westelijke gorilla)
          • Ondersoort: Gorilla gorilla diehli (Cross Rivergorilla)
          • Ondersoort: Gorilla gorilla gorilla (Westelijke laaglandgorilla)
    • Geslachtengroep: Hominini (3 soorten)
      • Geslacht: Ardipithecus †
        • Soort: Ardipithecus kadabba †
        • Soort: Ardipithecus ramidus †
      • Geslacht: Australopithecus †
        • Soort: Australopithecus afarensis †
        • Soort: Australopithecus africanus †
        • Soort: Australopithecus anamensis †
        • Soort: Australopithecus bahrelghazali †
        • Soort: Australopithecus deyiremeda †
        • Soort: Australopithecus garhi †
        • Soort: Australopithecus sediba †
      • Geslacht: Homo (Mensen) (1 soort)
        • Soort: Homo antecessor †
        • Soort: Homo cepranensis (Cepranomens) †
        • Soort: Homo denisova (Denisovamens) †
        • Soort: Homo erectus †
          • Ondersoort: Homo erectus erectus †
          • Ondersoort: Homo erectus javanicus (Javamens) †
          • Ondersoort: Homo erectus lantianensis (Lantianmens) †
          • Ondersoort: Homo erectus meganthropus †
          • Ondersoort: Homo erectus nankinensis (Nanjingmens) †
          • Ondersoort: Homo erectus pekinensis (Pekingmens) †
          • Ondersoort: Homo erectus soloensis (Solo-mens) †
          • Ondersoort: Homo erectus tautavelensis (Tautavel-mens) †
          • Ondersoort: Homo erectus wushanensis (Wushanmens) †
          • Ondersoort: Homo erectus yuanmouensis (Yuanmoumens) †
        • Soort: Homo ergaster †
        • Soort: Homo floresiensis (Floresmens of Hobbit) †
        • Soort: Homo georgicus (Dmanisi-mens) †
        • Soort: Homo habilis †
        • Soort: Homo heidelbergensis (Heidelbergmens) †
        • Soort: Homo helmei †
        • Soort: Homo naledi †
        • Soort: Homo neanderthalensis (Neanderthaler) †
        • Soort: Homo rhodesiensis (Rhodesiëmens) †
        • Soort: Homo rudolfensis †
        • Soort: Homo sapiens (Mens)
      • Geslacht: Kenyanthropus †
        • Soort: Kenyanthropus platyops †
      • Geslacht: Pan (Chimpansees) (2 soorten)
        • Soort: Pan paniscus (Bonobo of dwergchimpansee)
        • Soort: Pan troglodytes (Chimpansee)
          • Ondersoort: Pan troglodytes schweinfurthii
          • Ondersoort: Pan troglodytes troglodytes
          • Ondersoort: Pan troglodytes vellerosus
          • Ondersoort: Pan troglodytes verus (West-Afrikaanse chimpansee)
      • Geslacht: Paranthropus †
        • Soort: Paranthropus aethiopicus †
        • Soort: Paranthropus boisei †
        • Soort: Paranthropus robustus †
      • Geslacht: Praeanthropus †
        • Soort: Praeanthropus tugenensis †
      • Geslacht: Sahelanthropus †
        • Soort: Sahelanthropus tchadensis †
  • Onderfamilie: Ouranopithecinae †
    • • Geslacht: Ouranopithecus †
        • Soort: Ouranopithecus macedoniensis †
        • Soort: Ouranopithecus turkae †
  • Onderfamilie: Ponginae (3 soorten)
    • Geslachtengroep: Ankarapithecini †
      • Geslacht: Ankarapithecus †
    • Geslachtengroep: Lufengpithecini †
      • Geslacht: Lufengpithecus †
    • Geslachtengroep: Pongini (3 soorten)
      • Geslacht: Khoratpithecus †
      • Geslacht: Pongo (Orang-oetans) (3 soorten)
        • Soort: Pongo abelii (Sumatraanse orang-oetan)
        • Soort: Pongo pygmaeus (Borneose orang-oetan)
        • Soort: Pongo tapanuliensis (Tapanuli-orang-oetan)
    • Geslachtengroep: Sivapithecini †
      • Geslacht: Gigantopithecus †
        • Soort: Gigantopithecus bilaspurensis †
        • Soort: Gigantopithecus blacki †
        • Soort: Gigantopithecus giganteus †
      • Geslacht: Sivapithecus †
        • Soort: Sivapithecus indicus †
        • Soort: Sivapithecus parvada †
        • Soort: Sivapithecus sivalensis †

Cladogram van de Hominidae

Een uittreksel van het bovenstaande, zonder de uitgestorven soorten, is als volgt.

Mensachtigen (Hominidae)

Ponginae   Sumatraanse orang-oetan (Pongo abelii)  Tapanuli-orang-oetan (Pongo tapanuliensis)  Borneose orang-oetan (Pongo pygmaeus), twee of drie ondersoorten  Homininae   Gorilla's (Gorilla)   westelijke gorilla (Gorilla gorilla)    westelijke laaglandgorilla  Cross Rivergorilla  oostelijke gorilla (Gorilla beringei)   oostelijke laaglandgorilla  berggorilla  Hominini   Chimpansees (Pan)   chimpansee (Pan troglodytes)  bonobo of dwergchimpansee (Pan paniscus)  Mensen (Homo)   Mens (Homo sapiens)

Literatuur

• Cela-Conde, C.J. & Ayala, F.J. 2003. Genera of the human lineage. Proceedings of the National Academy of Sciences 100(13):7684-7689, 24 juni 2003.

Families van primaten (Primates)

Halfapen	Dwergmaki's · Vingerdieren · Indriachtigen · Maki's · Wezelmaki's · Galago's · Loriachtigen
Apen en spookdieren	Apen van de Oude Wereld · Mensachtigen · Gibbons · Grijpstaartapen · Kapucijnapen en doodshoofdaapjes · Klauwaapjes · Nachtaapjes · Sakiachtigen · Spookdiertjes

Geslachten en soorten van mensachtigen (Hominidae)

Pongo (Orang-oetans):	Sumatraanse orang-oetan (P. abelii) · Borneose orang-oetan (P. pygmaeus) · Tapanuli-orang-oetan (P. tapanuliensis)
Gorilla (Gorilla's):	Oostelijke gorilla (G. beringei) · Westelijke gorilla (G. gorilla)
Pan (Chimpansees):	Bonobo (P. paniscus) · Chimpansee (P. troglodytes)
Homo (Mensen):	Mens (H. sapiens)