Hindoekalender

De hindoekalender bestaat al sinds de Veda's werden geschreven en heeft daarna diverse ingrepen en aanpassingen ondergaan. Er is dan ook grote variatie in de diverse regionale Indische hindoekalenders. De hindoekalender dient niet verward te worden met de Indiase nationale kalender.

Een pagina uit de Hindoekalender 1871-72, met aan de linkerkant de tien avataras van Vishnoe.

De hindoekalender-dag begint met de lokale zonsopgang.

Vaasara - dagen van de week

Net als de christelijke kalender kent de hindoekalender zeven weekdagen:

1. Ravi vāsara (zondag) (Ravi = Zon) of in het Tamil ஞாயிற்று (Njajierie) ஞாயிற்றுக்கிழமை (Njajietie kilame)
2. Soma vāsara (maandag) (Soma = Maan) of in het Tamil திங்கள் (Tingal) திங்கள்கிழமை (Tinga kilame)
3. Mangala vāsara (dinsdag) (Mangal = Mars) of in het Tamil செவ்வாய் (Sewai) செவ்வாய்க்கிழமை (Sewai kilame)
4. Budha vāsara (woensdag) (Budh = Mercurius) of in het Tamil புதன் (Poeden) புதன்கிழமை (Poeden kilame)
5. Guru vāsara (donderdag) (Guru = Jupiter) of in het Tamil வயாழன் (Wiejalen) வியாழக்கிழமை (Wiejale kilame)
6. Shukra vāsara (vrijdag) (Shukra = Venus) of in het Tamil வெள்ளி (Welie) வெள்ளிக்கிழமை (Welie kilame)
7. Shani vāsara (zaterdag) (Sani = Saturnus) of in het Tamil சனி (Seni) சனிக்கிழமை (Seni kilame)

Maash - maanmaanden

In de hindoekalender is de cyclus van de maan belangrijk. De maanden worden weer gekoppeld aan de 27 nakshatra's, sterrenconstellatie die elk in een maanmaand voorkomen. Er zijn twaalf maanmaanden:

1. Chaitra
2. Vaishākha
3. Jyaishtha
4. Āshādha
5. Shrāvana
6. Bhādrapada
7. Āshwina
8. Kārtika
9. Mārgashīrsha (Agrahayana)
10. Pausha
11. Māgha
12. Phālguna

Omdat een jaar meer dagen bevat dan twaalf maanmaanden doen wordt in sommige jaren een schrikkelmaand ingevoegd met de naam Purushottam Maas.

Ritu hindoejaargetijden

De hindoekalender kent zes ritu (ook wel rutu genoemd), de Indiase jaargetijden. De volgende tabel geeft een beeld van de verdeling van de jaargetijden.

Let wel, de hindoemaanmaand begint op de eerste dag na de volle maan tot de eerstvolgende volle maan (purnima).

Nr.	Ritu (Rutu)	Jaargetijde	Hindoekalender	Gregoriaanse kalender
1	hemanta	Voor-winter	margashiirSha tot pouSha	Van december tot februari
2	shishira	Winter	maagha tot phaalguna	Van februari tot april
3	vasanta	Lente	chaitra tot vaishaakha	Van april tot juni
4	griiShma	Zomer	jyeShTha tot aashaaDha	Van juni tot augustus
5	varSha	Nazomer	shraavaNa tot bhaadrapada	Van augustus tot oktober
6	sharat	Herfst	aashviiyuja tot kaartika	Van oktober tot december

De jaargetijden staan beschreven in het Sanskriet gedicht Ritu Samhaaram.

Nakshatra

De ecliptica (de baan die de zon in een jaar langs de sterrenhemel maakt), en daarmee het jaar, wordt opgedeeld in 27 nakshatra's. Deze worden ook wel maanhuizen genoemd. Deze nakshatra's weerspiegelen de 27 dagen van de siderische maand, de maancyclus langs de vaste sterren van gemiddeld 27 dagen en 7¾ uur. Het verschil van 7¾ uur wordt gecompenseerd door in sommige jaren een 28ste nakshatra in te voegen.

De 27 nakshatra's lopen oostwaarts, beginnend bij het punt op de ecliptica tegenover de ster Spica (Chitrā in het Sanskriet). Dit punt wordt Meshādi genoemd en was in de oudheid het lentepunt. Dit punt bevond zich toen in het sterrenbeeld Ram, door precessie tegenwoordig in het sterrenbeeld Vissen. Het hoekverschil tussen Meshādi en het tegenwoordige lentepunt heet ayanāṃśa.

De 27 nakshatra's omvatten elk 13°20’ van de ecliptica. Elke nakshatra is weer verdeeld in vier pada's van 3°20’.

De nakshatra's en hun plek in de sterrenhemel. Nakshatra's zijn niet gekoppeld aan één ster maar een verzameling van sterren.

#	Naam	Pada 1	Pada 2	Pada 3	Pada 4
1	Ashvinī (अश्विनि)	चु Chu	चे Che	चो Cho	ला La
2	Bharanī (भरणी)	ली Li	लू Lu	ले Le	पो Lo
3	Krittikā (क्रृत्तिका)	अ A	ई I	उ U	ए E
4	Rohini (रोहिणी)	ओ O	वा Va/Ba	वी Vi/Bi	वु Vu/Bu
5	Mrigashīrsha (म्रृगशीर्षा)	वे Ve/Be	वो Vo/Bo	का Ka	की Ke
6	Ārdrā (आर्द्रा)	कु Ku	घ Gha	ङ Ng/Na	छ Chha
7	Punarvasu (पुनर्वसु)	के Ke	को Ko	हा Ha	ही Hi
8	Pushya (पुष्य)	हु Hu	हे He	हो Ho	ड Da
9	Āshleshā (आश्लेषा)	डी Di	डू Du	डे De	डो Do
10	Maghā (मघा)	मा Ma	मी Mi	मू Mu	मे Me
11	Pūrva or Pūrva Phalgunī (पूर्व फाल्गुनी)	नो Mo	टा Ta	टी Ti	टू Tu
12	Uttara or Uttara Phalgunī (उत्तर फाल्गुनी)	टे Te	टो To	पा Pa	पी Pi
13	Hasta (हस्त)	पू Pu	ष Sha	ण Na	ठ Tha
14	Chitrā (चित्रा)	पे Pe	पो Po	रा Ra	री Ri
15	Svātī (स्वाति)	रू Ru	रे Re	रो Ro	ता Ta
16	Vishākhā (विशाखा)	ती Ti	तू Tu	ते Te	तो To
17	Anurādhā (अनुराधा)	ना Na	नी Ni	नू Nu	ने Ne
18	Jyeshtha (ज्येष्ठा)	नो No	या Ya	यी Yi	यू Yu
19	Mūla (मूल)	ये Ye	यो Yo	भा Bha	भी Bhi
20	Pūrva Ashādhā (पूर्वाषाढ़ा)	भू Bhu	धा Dha	फा Bha/Pha	ढा Dha
21	Uttara Ashādhā (उत्तराषाढ़ा)	भे Bhe	भो Bho	जा Ja	जी Ji
22	Shravana (श्रवण)	खी Ju/Khi	खू Je/Khu	खे Jo/Khe	खो Gha/Kho
23	Shravishthā (श्रविष्ठा) or Dhanistā	गा Ga	गी Gi	गु Gu	गे Ge
24	Shatabhishā (शतभिषा)or Shatataraka	गो Go	सा Sa	सी Si	सू Su
25	Pūrva Bhādrapadā (पूर्वभाद्रपदा)	से Se	सो So	दा Da	दी Di
26	Uttara Bhādrapadā (उत्तरभाद्रपदा)	दू Du	थ Tha	झ Jha	ञ Da/Tra
27	Revatī (रेवती)	दे De	दो Do	च Cha	ची Chi

Om de afwijkingen tussen 27 dagen en een siderische maand te compenseren is er een 28ste nakshatra, Abhijit, tussen Uttarasharha en Sravana.

Yoga

De nakshatra in welke de maan voorkomt op het moment van zon opkomst is de nakshatra van de dag, Yoga.

Yoga is het verdelen van de baan die de maan om de zon maakt in 27 gelijke delen. Eerst wordt de hoek op basis van de baan ten opzichte van betreffende object berekend, met als start sterrenbeeld 'Mesha', Ram. In een jaar gaat de maan door elk van de 27 nakshatra's en blijft dan 27 dagen en 7¾ uur in een nakshatra wat de yoga dan is van die dagen.

1. Vishkambha
2. Prīti
3. Āyushmān
4. Saubhāgya
5. Shobhana
6. Atiganda
7. Sukarman
8. Dhriti
9. Shūla
10. Ganda
11. Vriddhi
12. Dhruva
13. Vyāghāta
14. Harshana
15. Vajra
16. Siddhi
17. Vyatīpāta
18. Varigha
19. Parigha
20. Shiva
21. Siddha
22. Sādhya
23. Shubha
24. Shukla
25. Brāhma
26. Māhendra
27. Vaidhriti

Literatuur

• Reingold and Dershowitz, Calendrical Calculations, Millennium Edition, Cambridge University Press, latest 2nd edition 3rd printing released November 2004. ISBN 0-521-77752-6
• A.L. Basham, The Wonder that was India, Appendix II: "Astronomy", Macmillan, 1954. Rupa and Co, Calcutta, reprint.
• S. Balachandra Rao, Indian Astronomy: An Introduction, Universities Press, Hyderabad, 2000.

Externe link

• (en) Hindoe-Vedakalender

Kalendersystemen

Algemeen wereldwijd:	Gregoriaans
Plaatselijk, religieus:	Assyrisch · Bahai · Chinees · Ethiopisch · Hindoe · Indiaas · Iraans · Islamitisch · Joods · Juliaans · Koptisch · Liturgisch · Maçonniek · Thais
Niet meer in gebruik:	Attisch · Azteeks · Egyptisch · Maya · Republikeins · Romeins

Zonnekalender · Maankalender · Lunisolaire kalender· Biodynamische kalender