Loading AI tools
verbinding tussen twee botten Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een gewricht (Latijn: articulatio, vaak afgekort als art.) is een verbinding tussen twee botten waarbij beweging mogelijk is. Dit wordt een discontinue verbinding genoemd.
| Gewricht | ||||
|---|---|---|---|---|
| Articulatio | ||||
 | ||||
| ||||
Botten kunnen op verschillende manieren met elkaar verbonden zijn. Het kan zijn dat botten aan elkaar vast zitten door middel van kraakbeen, bindweefsel of een botverbinding. Gewrichten in de vorm van een kraakbeenverbinding (synchondrosis) worden onder meer aangetroffen in de tussenwervelschijven in de wervelkolom. Tussen het spaakbeen (radius) en de ellepijp (ulna) in de onderarm bevinden zich de membrana interossea, een gewricht in de vorm van een bindweefselverbinding (syndesmosis). Gewrichten in de vorm van botverbindingen (synostosis) worden onder meer aangetroffen in het heiligbeen (sacrum). In dit laatste geval wordt ook wel gesproken van een continue verbinding, omdat de botuiteinden helemaal met elkaar vergroeid zijn.
De meest ingewikkelde vorm van een gewricht is een synoviaal gewricht (articulatio synovialis). Kenmerkend voor dit gewricht is dat er een gewrichtsholte aanwezig is die gevuld is met een stroperige vloeistof: de synoviale vloeistof. Dit vocht is bedoeld om de beweging tussen de botten soepel te laten verlopen. In een synoviaal gewricht komen de botuiteinden bij elkaar in de vorm van een gewrichtskop en een gewrichtskom (of gewrichtspan); de botuiteinden zijn bedekt met kraakbeen. Een synoviaal gewricht wordt bij elkaar gehouden door omliggende structuren, die bestaan uit een gewrichtskapsel, gewrichtsbanden, spieren en pezen.
De gewrichtsbanden of ligamenten bestaan uit zeer stug bindweefsel waarmee krachten kunnen worden opgevangen. Andere hulpstructuren die ter versteviging en bescherming in een synoviaal gewricht kunnen voorkomen zijn een meniscus (knie), een kraakbeenring (labrum, bijvoorbeeld in het schoudergewricht) en een slijmbeurs (bursa, in het bijzonder in de schouder, de elleboog en de knie).
Blessures ontstaan vaak omdat een bepaalde hulpstructuur beschadigd raakt bij overbelasting van een gewricht. Voorbeelden zijn het scheuren van een gewrichtsband (bijvoorbeeld de kruisband of de enkelband), de beschadiging van de meniscus of het ontsteken van een slijmbeurs.
Synoviale gewrichten zijn zowel in te delen naar de wijze waarop de verschillende structuren in de gewrichtsholte samenkomen, als naar de bewegingsrichting(en) van de gewrichten.
De bewegingsmogelijkheden van de verschillende gewrichten zijn afhankelijk van de vorm en functionaliteit. Alle bewegingsmogelijkheden worden beschreven vanuit de anatomische houding.
Bewegingsmogelijkheden in het heup- en schoudergewricht:
Bewegingen in het knie- en ellebooggewricht:
Bewegingen in het elleboog- en enkelgewricht:
Bewegingen alleen in het polsgewricht:
Bewegingen in het pols- en enkelgewricht:
Bewegingen in de schoudergordel:
Bewegingen in de wervelkolom:
Artroplastiek is een plastische chirurgische behandeling van een gewricht om de functie te verbeteren. Artrodese is het operatief vastzetten van een onbruikbaar gewricht. Dit wordt soms gedaan om de stabiliteit te herstellen, pijn op te heffen of om verwijdering van (kwaadaardig) tumorweefsel mogelijk te maken zonder amputatie.
Bij de gewrichten is het exoskelet van geleedpotigen dun en flexibel doordat hier de exocuticula ontbreekt. Ook is het skelet hier gevouwen zodat de ledematen kunnen buigen. De poten van geleedpotigen bevatten meestal bicondylaire gewrichten waarbij aan elke zijde een condylus fungeert als kop die draait in een kom. Hoewel deze gewrichten meestal slechts een vrijheidsgraad kennen, zijn deze eenassige scharniergewrichten bij veel insecten paarsgewijs dicht bij elkaar geplaatst, zodat deze samen vrijwel als kruiskoppeling fungeren. Geleedpotigen kunnen deze eenvoudige vormen gebruiken, omdat de belastingen relatief laag zijn, de cuticula zo hard is en omdat de dragende oppervlaktes dicht bij de rotatieas liggen, zodat de wrijving beperkt blijft. Bij gewervelden moet het oppervlak relatief groter zijn doordat de relatieve krachten hoger liggen en omdat het hier gebruikte kraakbeen veel zwakker is. Gewrichtsbanden zijn niet nodig bij geleedpotigen, omdat de gewrichten onderdeel uitmaken van het exoskelet en deze kunnen dus ook de maximale uitslag niet inperken.
hoofdstuk 1
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
