Gekko (geslacht)

Gekko is een geslacht van hagedissen dat behoort tot de gekko's (Gekkota) en de familie Gekkonidae.

Gekko
Gekko kikuchii, exemplaar uit San Mariano, Filipijnen.
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Orde: Squamata (Schubreptielen) Onderorde: Lacertilia (Hagedissen) Infraorde: Gekkota (Gekko's) Familie: Gekkonidae
Geslacht
Gekko Laurenti, 1768
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Gekko op Wikispecies
Portaal    Biologie Herpetologie

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Josephus Nicolaus Laurenti in 1768. Er zijn 81 soorten, inclusief vier soorten die pas in 2021 wetenschappelijk zijn beschreven. Een aantal soorten werd eerder aan andere geslachten toegekend, zoals Ptychozoon, Luperosaurus en Gecko.^[1] Van de verschillende vertegenwoordigers van dit geslacht is de tokeh (Gekko gecko) veruit het bekendst. Deze soort wordt veel in gevangenschap gehouden in een terrarium.

Uiterlijke kenmerken

De hagedissen bereiken een lichaamslengte van ongeveer vijf tot bijna twintig centimeter. Het lichaam en de kop zijn groot en breed, de kop is afgeplat. De kleur is variabel, veel soorten hebben een grijze tot bruine kleur, Gekko petricolus kan ook een gele kleur hebben.^[2]

Verspreiding en habitat

De hagedissen komen voor in delen van Azië en leven in de landen Admiraliteitseilanden, Bangladesh, Bhutan, Bismarck-archipel, Brunei, Cambodja, China, Filipijnen, India, Indonesië, Japan, Korea, Laos, Maleisië, Myanmar, Nepal, Nicobaren, Oceanië, Oost-Timor, Palau, Papoea-Nieuw-Guinea, Salomonseilanden, Santa Cruzeilanden, Singapore, Taiwan, Thailand en Vietnam.^[1] De habitat bestaat uit tropische en subtropische bossen, zowel in laaglanden als in bergstreken, rotsige omgevingen, grotten, droge en gematigde tropische en subtropische bossen en vochtige tropische en subtropische scrublands. Ook in door de mens aangepaste streken zoals stedelijke gebieden, landelijke tuinen en plantages kunnen de dieren worden aangetroffen.

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan 60 soorten een beschermingsstatus toegewezen. Van de gekko's worden 29 soorten beschouwd als 'veilig' (Least Concern of LC) en veertien soorten als 'onzeker' (Data Deficient of DD). Twaalf soorten worden gezien als 'kwetsbaar' (Vulnerable of VU), drie soorten als 'gevoelig' (Near Threatened of NT) en een soort als 'bedreigd' (Endangered of EN). De soort Gekko lauhachindai ten slotte staat te boek als 'ernstig bedreigd' (Critically Endangered of CR).^[3]

Soorten

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.

Naam	Auteur	Verspreidingsgebied
Gekko aaronbaueri	Tri, Thai, Phimvohan, David & Teynié, 2015	Laos
Gekko adleri	Nguyen, Wang, Yang, Lehmann, Le, Ziegler & Bonkowski, 2013	China, Vietnam
Gekko albofasciolatus	Günther, 1867	Indonesië, Maleisië, Brunei
Gekko athymus	Brown & Alcala, 1962	Filipijnen
Gekko auriverrucosus	Zhou & Liu, 1982	China
Gekko badenii	Shcherbak & Nekrasova, 1994	Vietnam, mogelijk in Cambodja
Gekko bannaense	Wang, Wang, & Liu, 2016	China
Gekko boehmei	Luu, Calame, Nguyen, Le & Ziegler, 2015	Laos
Gekko bonkowskii	Luu, Calame, Nguyen, Le & Ziegler, 2015	Laos
Gekko browni	Russell, 1979	Maleisië
Gekko canaensis	Ngo & Gamble, 2011	Vietnam
Gekko canhi	Rösler, Nguyen, Van Doan, Ho, Nguyen & Ziegler, 2010	Vietnam
Gekko carusadensis	Linkem, Siler, Diesmos, Sy & Brown, 2010	Filipijnen
Gekko chinensis	Gray, 1842	China
Gekko cib	Lyu, Lin, Ren, Jiang, Zhang, Qi, & Wang, 2021	China
Gekko cicakterbang	Grismer, Wood, Grismer, Quah, Thy, Phimmachak, Sivongxay, Seateun, Stuart, Siler, Mulcahy, Anamza, & Brown, 2019	Maleisië, mogelijk in Thailand en Indonesië
Gekko coi	Brown, Siler, Oliveros, Diesmos & Alcala, 2011	Filipijnen
Gekko crombota	Brown, Oliveros, Siler & Diesmos, 2011	Filipijnen
Gekko ernstkelleri	Rösler, Siler, Brown,Demegillo & Gaulke, 2006	Filipijnen
Gekko flavimaritus	Rujirawan, Fong, & Aowphol, 2019	Thailand
Tokeh (Gekko gecko)	Linnaeus, 1758	Bangladesh, India, Nepal, Bhutan, Myanmar, Thailand, Cambodja, Laos, Vietnam, Maleisië, China, Filipijnen, Indonesië, Oost-Timor
Gekko gigante	Brown & Alcala, 1978	Filipijnen
Gekko grossmanni	Günther, 1994	Vietnam
Gekko guishanicus	Lin & Yao, 2016	Taiwan
Gekko gulat	Brown, Diesmos, Duya, Garcia, & Rico, 2010	Filipijnen
Gekko hokouensis	Pope, 1928	China, Japan, Taiwan
Gekko horsfieldii	Gray, 1827	India, Myanmar, Thailand, Maleisië, Indonesië, Singapore
Gekko intermedium	Taylor, 1915	Filipijnen
Gekko iskandari	R. Brown, Supriatna & Ota, 2000	Indonesië
Gekko japonicus	Schlegel, 1836	China, Korea, Japan
Gekko jinjiangensis	Hou, Shi, Wang, Shu, Zheng, Qi, Liu, Jiang, & Xie, 2021	China
Gekko kabkaebin	Grismer, Wood, Grismer, Quah, Thy, Phimmachak, Sivongxay, Seateun, Stuart, Siler, Mulcahy, Anamza, & Brown, 2019	Laos, mogelijk in Vietnam
Gekko kaengkrachanense	Sumontha, Pauwels, Kunya, Limlikhitaksorn, Ruksue, Taokratok, Ansermet & Chanhome, 2012	Thailand
Gekko kikuchii	Ōshima, 1912	Filipijnen, China
Vliegende gekko (Gekko kuhli)	Stejneger, 1902	Thailand, Myanmar, Maleisië, Nicobaren, Indonesië, Singapore
Gekko kwangsiensis	Yang, 2015	China
Gekko lauhachindai	Panitvong, Sumontha, Konlek & Kunya, 2010	Thailand
Gekko liboensis	Zhou, Liu & Li, 1982	China
Vliegende gekko (Gekko lionotum)	Annandale, 1905	Myanmar, Laos, India, Bangladesh
Gekko melli	Vogt, 1922	China
Gekko mindorensis	Taylor, 1919	Filipijnen
Gekko monarchus	Schlegel, 1836	Thailand, Maleisië, Taiwan, Filipijnen, Singapore, Indonesië, Papoea-Nieuw-Guinea
Gekko nadenensis	Luu, Nguyen, Le, Bonkowski, & Ziegler, 2017	Laos
Gekko nicobarensis	Das & Vijayakumar, 2009	India
Gekko nutaphandi	Bauer, Sumontha & Pauwels, 2008	Thailand
Gekko palawanensis	Taylor, 1925	Filipijnen
Gekko palmatus	Boulenger, 1907	Vietnam
Gekko petricolus	Taylor, 1962	Thailand, Laos, Cambodja
Gekko phuyenensis	Nguyen, Nguyen, Orlov, Murphy, & Nguyen, 2021	Vietnam
Gekko popaense	Grismer, Wood, Thura, Grismer, Brown, & Stuart, 2018	Myanmar
Gekko porosus	Taylor, 1922	Filipijnen
Gekko pradapdao	Meesok, Sumontha, Donbundit, & Pauwels, 2021	Thailand
Gekko reevesii	Gray, 1831	China, Vietnam
Gekko remotus	Rösler, Ineich, Wilms & Böhme, 2012	Palau
Gekko rhacophorus	Boulenger, 1899	Maleisië
Gekko romblon	Brown & Alcala, 1978	Filipijnen
Gekko rossi	Brown, Oliveros, Siler & Diesmos, 2009	Filipijnen
Gekko russelltraini	Ngo, Bauer, Wood & Grismer, 2009	Vietnam
Gekko scabridus	Zhou & Liu, 1982	China
Gekko scientiadventura	Rösler, Ziegler, Vu, Herrmann & Böhme, 2004	Vietnam, mogelijk in Laos
Gekko sengchanthavongi	Luu, Calame, Nguyen, Le & Ziegler, 2015	Laos
Gekko shibatai	Toda, Sengoku, Hikida & Ota, 2008	Japan
Gekko siamensis	Grossmann & Ulber, 1990	Thailand
Gekko similignum	Smith, 1923	China
Gekko smithii	Gray, 1842	Thailand, Singapore, Maleisië, Myanmar, India, Indonesië
Gekko sorok	Das, Lakim, Kandaung, 2008	Maleisië
Gekko subpalmatus	Günther, 1864	China
Gekko swinhonis	Günther, 1864	China
Gekko taibaiensis	Song, 1985	China
Gekko takouensis	Ngo & Gamble, 2010	Vietnam
Gekko tawaensis	Okada, 1956	Japan
Gekko thakhekensis	Luu, Calame, Nguyen, Le, Bonkowski & Ziegler, 2014	Laos
Gekko tokehos	Grismer, Wood, Grismer, Quah, Thy, Phimmachak, Sivongxay, Seateun, Stuart, Siler, Mulcahy, Anamza, & Brown, 2019	Cambodja, Thailand, Vietnam
Gekko trinotaterra	Brown, 1999	Thailand, Vietnam, Cambodja
Gekko truongi	Phung & Ziegler, 2011	Vietnam
Gekko verreauxi	Tytler, 1865	India
Gekko vertebralis	Toda, Sengoku, Hikida & Ota, 2008	Japan
Gekko vietnamensis	Sang, 2010	Vietnam
Gekko vittatus	Houttuyn, 1782	Indonesië, Papoea-Nieuw-Guinea, Oceanië, Palau, Admiraliteitseilanden, Bismarck-archipel, Salomonseilanden, Santa Cruzeilanden
Gekko wenxianensis	Zhou & Wang, 2008	China
Gekko yakuensis	Matsui & Okada, 1968	Japan