Gedempte Zuiderdiep

Het Gedempte Zuiderdiep (vaak kortweg Zuiderdiep of Gronings Suderdaip) is een straat in Groningen. Oorspronkelijk was het Zuiderdiep het zuidelijke gedeelte van de stadsgrachten van Groningen.

Gedempte Zuiderdiep
Woon-werkhuis aan het Gedempte Zuiderdiep in 2007
Geografische informatie
Locatie	Groningen
Begin	Munnekeholm en Jonkerstraat
Eind	Gedempte Kattendiep en Oosterstraat
Algemene informatie
Genoemd naar	Zuiderdiep
Bestrating	asfalt en klinkers

De toegang tot het Zuiderdiep vanaf de Drentsche Aa bij de Reitemakersrijge is alles wat er van het diep resteert.

Gedempte Zuiderdiep 96

Gebrandschilderd glas in Gedempte Zuiderdiep 96

Gedempte Zuiderdiep 90 op de hoek met de Ubbo Emmiusstraat bij avond

De oudste gracht is vermoedelijk rond 1265 gegraven en liep toen ook al tot aan het Kattendiep in het oosten. In de 16e eeuw werden beide diepen geleidelijk aan gedempt. In 1612 ontwierp Garwer Peters een nieuwe gracht met de naam 'Kattendiep'. De aanleg startte tussen 1612 en 1614 in aanloop naar de grote stadsuitleg. Het westelijke deel tussen de A (Reitemakersrijge) en de Haddingestraat was toen gereed. Pas in 1637 werd het diep voltooid en kreeg het westelijke deel de naam Zuiderdiep.

Na het graven van het Verbindingskanaal werd het Zuiderdiep in 1880 deels gedempt. Alleen het meest westelijke deel bij de Reitemakersrijge bleef nog tot 1954 bestaan, waarna dit ook werd gedempt.

De naam Zuiderdiep wordt sindsdien gebruikt voor de straat tussen de Oosterstraat en de Munnekeholm. Het verlengde aan de westzijde staat nu bekend als Reitemakersrijge, aan de oostzijde gaat het Zuiderdiep over in het Gedempte Kattendiep.

Na de demping heeft het Zuiderdiep verschillende functies gehad. Het heeft gediend als marktplein, als busstation voor het streekvervoer (van 1930 tot 1953) en als verkeersader. Sinds de invoering van het Verkeerscirculatieplan Groningen in 1977 is het Zuiderdiep geen doorgaande route meer. Om te voorkomen dat dit in de toekomst toch opnieuw zou kunnen gebeuren, is het nieuwe gebouw van de Academie Minerva toen in opdracht van het stadsbestuur naar voren geplaatst over de rooilijn heen. Dit om zo een eventuele toekomstige doorgaande autoroute voorgoed te kunnen blokkeren.

Bijzondere panden

Aan het Zuiderdiep stond tot 1993 het hoofdkantoor van het Nieuwsblad van het Noorden. De krant, die later het Dagblad van het Noorden werd, is verhuisd naar het industrieterrein Winschoterdiep. Het jugendstilpand van de krant is bewaard gebleven.

Bijzonder is ook het voormalige kantoor voor de Dienst Gemeentewerken, ontworpen door architect Siebe Jan Bouma (1899-1959) in de stijl van de Amsterdamse School. De dakpartij aan de zijde van het Gedempte Zuiderdiep is zwaar overhellend: de dakpannen zijn bijna verticaal geplaatst. De architect heeft de hoekpartij extra accent gegeven door hier een sterke ronding aan te brengen. De gevel aan de Ubbo Emmiusstraat is bijzonder door de naast elkaar geplaatste ribben met daartussen hoge, smalle ramen. De bouw startte in 1925 en werd in 1928 voltooid.^[1]

Ook een bijzonder pand is het Woon- Werkhuis Hoogland en Versteegh dat in 2007 gekozen werd als BNA-gebouw 2007 van Regio Noord.

Aan het Zuiderdiep is ook een bioscoop gevestigd. Deze bioscoop, van Pathé, zit op de plek waar voorheen de brandweerkazerne was gevestigd. Aan het einde van het Zuiderdiep, bij de Munnekeholm, staat het hoofdgebouw van de Academie Minerva.

Vanaf 1871 was aan het Zuiderdiep gevestigd het Woon- en Eethuis voor Allen, een volksgaarkeuken en logement waarvan de afkorting W.E.E.V.A. een begrip werd, zozeer dat de naam Hotel WEEVA voor dit reeds lang als middenklassehotel ingerichte gebouw in gebruik bleef tot 2002.