De Grootloge van België (G.L.B.) is een Belgische koepel van vrijmetselaarsloges die uitsluitend toegankelijk zijn voor mannen en werken in de drie symbolische basisgraden.
Gentse vrijmetselaarsloge Septentrion.
De Grootloge van België[1] behoort tot de zogenaamde adogmatische of liberale strekking binnen de vrijmetselarij. Alle loges van de GLB openen en sluiten hun zittingen onder de bescherming van de Opperbouwmeester van het Heelal en de bijbel is steeds in hun werkplaatsen aanwezig. Ze stellen elk dogma of verplicht geloof in een geopenbaardegod af te wijzen. Het staat de leden vrij te geloven of niet. De grote meerderheid van de leden is atheïst of agnost. De gewetensvrijheid van de leden gaat voor hen boven alles. Deze loges staan een absolute scheiding van Kerk en Staat voor. Om die redenen noemen de Angelsaksische loges deze loges, die in België, Frankrijk, Spanje, Italië en Latijns-Amerika het overwicht binnen de vrijmetselarij vormen irregulier.
Op 4 december1959 ontving het Grootoosten van België bij aangetekend schrijven het ontslag van vijf loges: La Parfaite Intelligence et l’Etoile Réunies uit Luik, La Constance uit Leuven, Marnix van Sint-Aldegonde uit Antwerpen, Tradition et Solidarité uit Brussel en Septentrion uit Gent.
Twee dagen later werd in Luik de Grootloge van België opgericht. De loges die zich afsplitsten wilden hierdoor opnieuw een internationale erkenning als reguliere vrijmetselaarsobediëntie krijgen.
De Antwerpse normaalschooldirecteur en biograaf van Willem Elsschot, Frans Smits (1891-1968), werd tot eerste grootmeester verkozen.
Weldra volgden nog verschillende werkplaatsen, waarvan sommige, zoals De Zwijger uit Gent en Les Amis du Commerce et la Persévérance Réunis uit Antwerpen zich in twee groepen splitsten. De ene helft bleef bij het Grootoosten van België en de andere helft ging over naar de Grootloge van België.
De United Grand Lodge of England erkende in 1964 de Grootloge van België als regulier. Na enkele decennia werd deze erkenning echter terug ingetrokken.
Vrijmetselaars die het Grootoosten van België al voor 1959 de rug hadden toegekeerd en zich hadden aangesloten bij de Grande Loge de France, traden eveneens toe. Eén onder hen was ingenieur Jean Ladrière (1921-1977), de stichter van de Belgische afdeling van de Kiwanisserviceclubs.
De Reguliere Grootloge van België ontstond op 15 juni1979 als afscheuring van de Grootloge van België in een nieuwe poging om internationaal als reguliere obediëntie te worden erkend.
Rik Van Aerschot was een van de latere grootmeesters van de Grootloge van België.
Juridisch
De obediëntie is een vereniging zonder winstoogmerk. De hoofdzetel van de obediëntie is gevestigd in het tempelcomplex te Brussel.
Ook aanverwante initiatieven en afzonderlijke loges hebben het statuut van een rechtspersoon.
Structureel
De Grootloge van België is een Belgische federatieve obediëntie van vrijmetselaarsloges wiens lidmaatschap exclusief voor mannelijke vrijmetselaars is. Het staat de individuele loges echter vrij gemeenschappelijke zittingen te organiseren met bevriende loges die exclusief dames opnemen, of een gemengd karakter hebben.
Statistisch
De Grootloge van België telde in 1973 ongeveer 2.000 leden verspreid over 30 loges. In 2006 bedraagt het ledenaantal naar verluidt ongeveer 2.500, uitsluitend mannelijke, leden, verspreid over 52 werkplaatsen:
De Grootloge van België beoefent in het Nederlands en in het Frans een veelheid van riten in de drie basisgraden, waaronder:
de Moderne Franse Ritus (M.F.R.): vult de ambachtelijke symboliek van de Britse erfenis aan met elementen uit de riddertraditie die door de Franse, vaak adellijke Vrijmetselaars was ingevoerd. De Ritus werd in Frankrijk gecodificeerd in 1786. De tijdgeest voegde er elementen aan toe van een verdraagzaam, eerder gesuggereerd dan verklarend christendom.
"De Belgische obediënties die deze verklaring ondertekenen, zijn erfelijke dragers van verscheidene eeuwen maçonnieke geschiedenis, gedurende dewelke zovele vVrijmetselaars zich in de geschiedenis van onze gewesten hebben onderscheiden. Zij verklaren deel uit te maken van dezelfde traditionele en universele initiatieke orde, die onder de benaming vrijmetselarij, op grond van Broederschap, een gemeenschap van vrije en eerlijke mensen vormt.
Zonder van hun soevereiniteit en beslissingsmacht afstand te doen, stellen zij vast dat, ondanks hun onderlinge verscheidenheid en die van hun Loges, zij gemeenschappelijke kenmerken bezitten:
* het beoefenen van de initiatieke arbeid en het gebruiken van een op symboliek berustende werkwijze;
* het streven naar lotsverbetering van de mens op alle gebieden;
* het verdedigen van de gewetensvrijheid, de vrijheid van denken en de vrije meningsuiting;
* het streven naar harmonische betrekkingen onder alle mensen door te pogen tegengestelde inzichten met elkaar te verzoenen;
* het afwijzen van elk dogma.
Daarenboven wensen de Obediënties zich in de profane wereld niet te mengen in politieke of religieuze geschillen. Zij behouden zich het recht voor om, elk naar eigen inzicht, hun standpunten over morele problemen eventueel kenbaar te maken.
Doordrongen van deze bovenstaande principes zijn de obediënties bijgevolg van oordeel, dat het zoeken naar waarheid en het streven naar gerechtigheid door niets mag worden verhinderd en zonder enige beperking moet kunnen gebeuren.
8 obediënties
Op 18 mei1992 de vier Belgische irreguliere obediënties van vrijmetslaarsloges, de Vrouwengrootloge van België (V.G.L.B.), de Grootloge van België (G.L.B.), de Belgische federatie van Le Droit Humain (D.H.) en het Grootoosten van België (G.O.B.) onderstaande verklaring, en vier Franse irreguliere obediënties van vrijmetselaarsloges, de Grand Orient de France (G.O.D.), de Grande Loge de France (G.L.F.), de Le Droit Humain (L.D.) en de Grande Loge Féminine de France (G.L.F.B.):
Cohéritières de plusieurs siècles de vie maçonnique durant lesquels tant de Francs-Maçons ont illustré l'histoire de leur pays, les Obédiences soussignées, déclarent participer du même ordre initiatique, traditionnel et universel qui, fondé sur la Fraternité, constitue sous le nom de Franc-Maçonnerie une Communauté de personnes libres et responsables.
Ces Obédiences se tiennent à l'écart de la controverse partisane en matière d'expression, ces Obédiences affirment qu'au-delà de leur diversité, elles ont en commun:
La démarche initiatique et la pratique d'une méthode symbolique;
Le rejet de tout dogme et de toute ségrégation;
Le refus de tout intégrisme et de tout extrémisme;
Le souci de travailler à l'amélioration de la condition humaine sous tous ses aspects;
La défense de la liberté de conscience, de pensée et d'expression;
La recherche de l'harmonie entre tous les êtres humains.
Inspirées de ces principes, ces Obédiences affirment leur volonté de construire un monde fondé sur la vérité et la justice, en constante recherche.
Lemaire, Jacques, La Franc-Maçonnerie en Belgique - les Loges symbolique, Editions Maçonniques de France, Encyclopédie Maçonnique, Paris, 2000, ISBN 2903846642
De Schatten van de Tempel - Diverse auteurs - Mercatorfonds 2006 - Brussel - ISBN 9061536634
Van Wijsheid met Vreugd gepaard - Twee eeuwen Vrijmetselarij in Gent en Antwerpen - Marot Brussel 2003 - ISBN 2930117273
Paul de Pessemier ’s Gravendries, 'Twintig jaar Broederlijke warmte. De Achtbare Loge Athanor N° 32 in het Oosten Gent', Gent, pp.17-34.
Zie Vrijmetselarij in België#Geschiedenis en Geschiedenis van de vrijmetselarij in België voor de hoofdartikelen over dit onderwerp..svg){kind=small}
