Fort van Sjako

Het Fort van Sjako is een in 1886 gesloopte huurkazerne in Amsterdam.

Fort van Sjako in 1884

In zijn in 1901 gepubliceerde boek "Toen ik nog jong was" heeft Justus van Maurik jr. in zijn verhalen over Jacob Frederik Muller de mythe van een ontoegankelijk en onoverzichtelijk rovershol in de Amsterdamse Jordaan, een "dievenrepubliek" en vrijplaats waar justitie niet op kon treden, geschapen. Het Fort van Sjako wordt in de verhalen gesitueerd aan de Amsterdamse Elandsgracht. Van Maurik beriep zich in zijn verhaal op wat hem zou zijn verteld "door een man op straat die het van zijn grootvader had gehoord die het op zijn beurt weer van zijn vader wist". Er blijkt na onderzoek niets van te kloppen^[1].

Dit zogenaamde "fort", is een aanduiding voor een groep huizen in gangen achter een aantal panden op de Elandsgracht. In 1886 zijn ze gesloopt.

Gevelsteen (links)

Een gevelsteen in de huizen 71-77 herinnert aan de mythe. In de 19e eeuw zijn dergelijke forten enige malen beschreven, onder andere door Helene Mercier en aan haar beschrijving is ook die van het Fort van Sjako ontleend. De naam "Fort van Sjakoo" wordt nu gedragen door een boekhandel in de Jodenbreestraat.

Literatuur

• "De Horizon van Amsterdam" van Justus van Maurik.
• "Het Fort van Sjako" uit 1985 van Karel Eykman met tekeningen van Peter Vos.
• "Het Fort van Sjako" uit 2005 van Richard Meijer, van 2010 tot 2011 verscheen de TROS-jeugdserie De bende van Sjako die op dit boek was geïnspireerd.^[2]

Externe link

• Gevelsteen en informatie
• Foto's in het Amsterdams stafsarchief

Bronnen

1. Spierenburg, Pieter (2008). Webrecensie "Frans Thuijs, De ware Jaco, Jacob Frederik Muller, alias Jaco (1690-1718), zijn criminele wereld, zijn berechting en zijn leven na de dood". Uitgeverij Verloren. ISBN 9789087040314. Geraadpleegd op 28-04-2017.
2. Wouters, Jos, Dramaserie naar Het Fort van Sjako. Nederlands Filmdoek (27 april 2010). Geraadpleegd op 7 augustus 2023.