Fort bij Heemstede

Het Fort bij Heemstede (later Voorpositie Cruquius) is aangelegd als verdedigingswerk na de droogmaking van de Haarlemmermeer als een Post van Krayenhoff en maakt vanaf 1880 deel uit van de Stelling van Amsterdam.

Fort bij Heemstede
Locatie	Spaarneweg, Cruquius
Algemeen
Bouwmateriaal	aardwerk
Eigenaar	Haarlemmermeer
Huidige functie	park, groen
Gebouwd in	1918
Gesloopt in	1960
Herbouwd in	2004
Monumentale status	provinciaal monument NH/WN191
Bijzonderheden	versterkt beton

Luchtfoto rond 1925

Post van Krayenhoff

In 1840 werd begonnen de Haarlemmermeer droog te leggen en meteen diende zich een probleem aan. Voor de verdediging van Amsterdam moest het land onder water gezet kunnen worden. Langs de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder werden tussen 1843 en 1848 de funderingen gelegd voor vier forten. Er werden drie torenforten gebouwd: het Fort aan het Schiphol, Fort aan de Liede en bij de Nieuwe Meer. De zware bouwwerken verzakten, ook door de drooglegging van de polder, zodat er werd besloten geen torenfort bij het Fort bij Heemstede te bouwen, er kwam daar een aarden verdedigingswerk met een gracht. De vier verdedigingswerken maakten deel uit van de Posten van Krayenhoff, een voorloper van de Stelling van Amsterdam.

Stelling van Amsterdam

De forten werden in 1880 toegevoegd aan de Stelling van Amsterdam. Binnen de Stelling van Amsterdam werd het aarden fort in 1916 omgebouwd tot een voorpositie van het Fort Vijfhuizen.^[1] Er werden acht bunkers gebouwd. De aarden wallen werden gebruikt om de gracht te dempen en de bunkers te bedekken. De bunkers behoren tot de oudste nog bestaande militaire werken ter wereld die gebouwd zijn van versterkt beton.

Fortpark

Na 1926 werd de voorpositie niet meer gebruikt. Een deel werd ontruimd om ruimte te maken voor de bouw van bedrijfspanden. In 2004 werd een buurtpark aangelegd waarin een deel van het fort is opgenomen.^[2] De acht bunkers zijn met gras bedekt maar nog duidelijk te zien. De bedrijfspanden van Dura Vermeer maken in de toekomst mogelijk plaats voor woningen waarbij het fortterrein een centrale landschappelijke positie kan krijgen.^[3]

Bronnen, noten en/of referenties

1. Voorpositie bij Cruquius
2. Fort bij Heemstede: bijzonder militair erfgoed in een buurtpark, Oneindig Noord-Holland, 21-9-2011
3. T-fort, herstructurering werf Dura Vermeer te Cruquius (gem. Haarlemmermeer), 18 mei 2010 (pdf)

Mediabestanden

Zie de categorie Fort bij Heemstede van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Werelderfgoed Stelling van Amsterdam

Noordfront:	Fort bij Edam · Fort bij Kwadijk · Fort benoorden Purmerend · Fort aan de Nekkerweg · Fort aan de Middenweg · Fort aan de Jisperweg · Fort bij Spijkerboor
Noordwestfront:	Fort bij Marken-Binnen · Fort bij Krommeniedijk · Fort aan den Ham · Fort bij Veldhuis · Fort aan de St. Aagtendijk · Fort Zuidwijkermeer · Fort bij Velsen · Fort bij IJmuiden
Westfront:	Fort benoorden Spaarndam · Fort bezuiden Spaarndam · Fort bij Penningsveer · Fort bij de Liebrug · Fort aan de Liede · Fort aan de Fuikvaart
Zuidwestfront:	Fort bij Heemstede · Voorstelling bij Vijfhuizen · Fort bij Vijfhuizen · Batterij aan de IJweg · Fort bij Hoofddorp · Batterij aan de Sloterweg · Fort bij Aalsmeer
Zuidfront:	Fort bij Kudelstaart · Fort bij De Kwakel · Fort aan de Drecht · Fort bij Uithoorn · Fort Waver-Amstel · Fort in de Botshol · Fort aan de Winkel
Zuidoostfront:	Fort bij Abcoude · Batterij aan het Gein · Fort bij Nigtevecht · Fort bij Hinderdam · Fort Uitermeer · Torenfort aan de Ossenmarkt
Zuiderzeefront:	Muizenfort Muiden · Westbatterij Muiden · Kustbatterij bij Diemerdam · Fort aan het Pampus · Kustbatterij bij Durgerdam