Dolfinarium Harderwijk

Dolfinarium Harderwijk is een dolfinarium te Harderwijk in Nederland. Eigenaar is de Spaanse groep Aspro Ocio. Het is het grootste showpark met zeezoogdieren in Europa en trekt jaarlijks honderdduizenden bezoekers. Het park werd in 1955 gesticht als nevenactiviteit bij de exploitatie van een speeltuin. In 1965 werden de deuren van het dolfinarium geopend voor publiek. Op de manier van het gebruik van bepaalde gehouden dieren is al jarenlang kritiek, het leidde in 2025 tot een waarschuwing tot het opleggen van een dwangsom bij nieuwe overtredingen door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.^[1]

Snelle feiten Geopend, Locatie ...

Dolfinarium Harderwijk

Ingang Dolfinarium Harderwijk
Geopend	1965
Locatie	Harderwijk, Nederland
Oppervlakte	11,5 hectare
Coördinaten	52° 21′ NB, 5° 37′ OL
Eigenaar	Aspro Ocio
Thema	zeezoogdieren en andere zeedieren

Website

Sluiten

Polygoonjournaal uit 1966

Dolfinarium uitgebreid met walrussenbassin in 1976

Transport per vliegtuig en vrachtwagen van een in Canada gevangengenomen orka

Geschiedenis

Samenvatten

Perspectief

In 1955 startte ondernemer Frits den Herder, die samen met broer Coen eigenaar was van een lokale rederij en een speeltuin in Harderwijk, met het 'verzamelen' van zeezoogdieren. Hiermee zette hij het werk van zijn vader Eibert den Herder voort, een ex-schipper die zich, na een vergeefse poging om de afsluiting van de Zuiderzee te stoppen, inzette om het toerisme naar Harderwijk te krijgen. Hij bouwde in 1965 het eerste dolfinarium in Nederland. Bezoekers konden tegen betaling een kijkje komen nemen en zo leren over verschillende dieren van de zee. In de jaren van Den Herder werden naast tuimelaardolfijnen ook Pacifische walrussen, Californische zeeleeuwen, stellerzeeleeuwen, gewone en grijze zeehonden, zwarte zwaardwalvissen en een orka aan het dierenbestand toegevoegd.

In 1989 werd het park verkocht aan Ruud de Clercq, voormalig directeur van pretpark Efteling. Hij breidde het park uit met een Roggenrif, een bassin waar bezoekers roggen en haaien kunnen aaien, een 3D-filmtheater, een opvangcentrum voor walvisachtigen en in 1997 een lagune, een natuurlijk bassin voor Californische zeeleeuwen, tuimelaardolfijnen, verschillende soorten vissen, krabben en kreeften. In 2001 werd Dolfinarium Harderwijk verkocht aan het Franse recreatiebedrijf Compagnie des Alpes (CdA). Deze onderneming is gespecialiseerd in het exploiteren van ski-accommodaties, amusementparken en ander familievermaak. In 2005 kreeg Dolfinarium Harderwijk een facelift. Er werd een nieuwe ingang gebouwd en er werd een nieuw walrussenverblijf en bruinvissenverblijf geopend. In 2013 werd de koepel van het zeezoogdierenpark verbouwd en kwam er de dolfijnenshow 'Aqua Bella'. Deze show heeft een educatieve kant in de vorm van een verhaal over de gevolgen van afval in zee en de opwarming van de aarde. Verder werd het Roggenrif uitgebreid met verschillende aquaria waarin Noordzeedieren te zien zijn.

Eind 2014 verkocht Compagnie des Alpes het dolfinarium aan de Spaanse groep Aspro Ocio voor een bedrag van 18 miljoen euro.^[2]

In de zomer van 2017 opende het park een attractie waar geen dieren bij betrokken zijn. Deze attractie 'Waterpret' is het begin van een omvorming tot waterpretpark voor kinderen waarin dierenshows minder centraal staan.^[3] Op 1 juli 2019 opende het park zijn tweede waterattractie. Deze attractie bestaat uit drie lange waterglijbanen met natuurlijke kleuren. De eerste is 20 meter lang en is ook de steilste van het trio. De tweede glijbaan is 56 meter lang en heeft van binnen lichteffecten. De laatste glijbaan is 71 meter lang en is een bandenglijbaan waar twee personen tegelijk af kunnen glijden. De glijbanen liggen naast de eerdere aangelegde waterattractie. Dit glijbanentrio is 8 meter hoog.

Controverse

Samenvatten

Perspectief

In 2016 deed het programma Rambam onderzoek naar het leven van de dolfijnen in Harderwijk. Het programma kwam er onder andere achter dat de dieren minder leefomgeving hadden dan door het bedrijf vermeld en dat er gebruik werd gemaakt van kunstmatige inseminatie.^[4] Daarnaast trok het programma de educatieve waarde van het dolfinarium in twijfel. Volgens de makers is op de beelden te zien dat de voorstellingen overeenkomsten vertonen met circusvoorstellingen. Het op deze wijze exploiteren van wilde dieren is illegaal in Nederland.

In 2021 wijdde het programma Zembla twee uitzendingen aan de orka Morgan, waarbij naar voren kwam dat het Dolfinarium indertijd hielp de wetten van de Verenigde Staten omtrent orka's te omzeilen. In de Verenigde Staten werd het wild vangen van orka's verboden; er werd in 1976 een plan gemaakt waarbij het Dolfinarium enige maanden wild gevangen orka's (uit IJsland) huisvestte, waarna ze als in gevangenschap gehouden orka's naar de Verenigde Staten geëxporteerd mochten worden (om mee te fokken, een wettelijke eis). Ten minste tien orka's zijn zo via Harderwijk naar SeaWorld uitgevoerd. Later werd door de EU het uitvoeren van orka's naar buiten Europa verboden.

In 2021 kondigde het Dolfinarium aan acht dolfijnen, twee walrussen en twee Californische zeeleeuwen te willen verhuizen naar een dierenpark in China. Deze plannen konden rekenen op veel kritiek van verschillende dierenrechtenorganisaties. Een spoedprocedure van Sea Shepherd en House of Animals om het transport tijdelijk te blokkeren werd toegewezen. In 2024 hield ook de minister de verhuizing voorlopig tegen. ^[5]

Kritiek lijkt in de laatste jaren aan te zwellen, niet om de minste reden door enkele situaties die zich hebben voorgedaan rondom het park zelf. Ook nemen prominente organisaties en bedrijven afstand van het park en lijkt de kritiek vanuit biologen op het houden van Cetacea in gevangenschap ook toe te nemen.

In april 2025 kwam naar buiten dat het Dolfinarium op 20 punten de dierenwelzijnswetten heeft overtreden^[6]. Het park kreeg hiervoor een Last onder Dwangsom en moest de shows uiterlijk 11 april hebben aangepast.
In april 2025 publiceerde de Raad voor Dierenaangelegenheden een rapport, waarin ze stelden dat ''het voor sommige soort specifieke natuurlijke gedragingen bijna niet mogelijk is om ze voor het dier te faciliteren'', waarbij dolfijnen als voorbeeld werden benoemd. De raad stelt eveneens dat het in dat soort gevallen beter is om de dieren sector-breed niet meer te houden.^[7]
In januari 2025 geeft Michelin aan geen sterren meer toe te kennen aan dolfinaria: ''Wij zijn van mening dat deze praktijken niet langer de waarden van respect en verantwoordelijkheid weerspiegelen die de leidraad vormen voor onze publicaties.” Het Dolfinarium verliest daarmee bij de nieuwe publicatie de ster (met de betekenis: ''een bezoek waard wanneer je in de buurt bent'' die het slechts enkele maanden eerder had gekregen.^[8]
In september 2024 is bekend geworden dat het Dolfinarium uit de Europese branchevereniging (EAAM) is gezet. Het park voldoet niet aan de minimale eisen voor het houden van bepaalde zeezoogdiersoorten.^[9]
In juli 2024 spreekt de toenmalig minister Adema zich uit voor een totaalverbod op interacties tussen mens en dier in het Dolfinarium. ^[10]
In juni 2023 kwam een onderzoek van Multiscope naar buiten waaruit blijkt dat slechts 31% van de bezoekers het park zou aanraden aan anderen. Het park scoort daarmee het op één na laagste cijfer van Nederland. ^[11]
In april 2024 kwam middels onderzoek naar buiten dat het Dolfinarium nog steeds fotomomenten deed aanbieden die niet overeen kwamen met de afspraken. Het Dolfinarium heeft hierover uiteindelijk een Last onder Dwangsom opgelegd gekregen en het heeft de fotomomenten moeten aanpassen. ^[12]
In maart 2024 sprak de bekende bioloog Jane Goodall zich uit tegen dolfinaria, door te stellen dat ''geen enkel Dolfinarium kan voldoen aan de behoeften van de dieren.''.^[13]
In maart 2024 publiceerde de Nationale Benchmark Attractieparken en Dierentuinen een onderzoek waaruit blijkt dat het Dolfinarium het op één na laagste cijfer scoort op het gebied van klantloyaliteit.^[14]
In februari 2024 heeft de minister opnieuw de verhuizing van een deel van de dieren uit het Dolfinarium naar China tegengehouden wegens zorgen om het dierenwelzijn.
In januari 2024 publiceert schrijver Irwan Droog zijn boek ''Wally en Wij'', waarin ook ernstige zorgen over het dierenwelzijn van de walrussen in het Dolfinarium worden geuit. ^[15]
In december 2023 kwam naar buiten dat het Dolfinarium jarenlang 53 diersoort heeft getoond zonder de juiste vergunningen. ^[16]
In oktober 2023 haalt het Dolfinarium de bewering offline dat er nooit dolfijnen uit de Japanse drijfjachten in Europa zijn ingevoerd, na een klacht bij de Reclame Code Commissie. ^[17]Het park heeft zelf ook dergelijke dolfijnen ingevoerd en andere Europese landen doen dit eveneens.^[18]
In september 2023 geeft toenmalig minister Adema aan van mening te zijn dat het Dolfinarium eigenlijk zou moeten sluiten.^[19]
In augustus 2023 komt uit een onderzoek van Ipsos naar voren dat 74% van de Nederlandse bevolking geen toekomst ziet voor het Dolfinarium in haar huidige vorm.^[20]
In augustus 2023 zegt bioloog Dirk Draulans in een inderview met de NPO dat dolfijnen niet geschikt zijn voor een leven in gevangenschap. Hij doet daarbij de uitspraak: ''Er is gewoon geen oplossing. Die dolfinaria moeten gewoon dicht.'' ^[21]

Sinds augustus 2023 hebben ook een ongekend aantal bedrijven de banden met het park verbroken, als gevolg van de toenemende kritiek op het park. Zo zette de NS de exodus in gang in augustus 2023^[22], gevolgd door zeker 15 webshops van DPG media^[23]. Supermarketen Plus^[24], Stichting Dierenlot^[25] en evenals tal van kleinere bedrijven^[26]^[27], volgden sindsdien.

Shows en voorstellingen

De droomwens was een dolfijnenshow die werd opgevoerd in het Dolfijndomijn met een capaciteit van 2100 toeschouwers. De show werd in 2013 vervangen door Aqua Bella.
Aqua Bella was een dolfijnenshow die werd opgevoerd in het zelfde bassin. In november 2013 kreeg deze show de hoogste onderscheiding ter wereld in de dierentuin- en attractiebranche: de 'Brass Ring Award'.
Oceanica is een educatie-show die in de plaats kwam van Aqua Bella.
'Voorstelling met dolfijnen' is een educatieve show met tuimelaardolfijnen die wordt opgevoerd in de DolfijnenDelta.
De Piratenbende was een zeeleeuwenshow die werd opgevoerd in het Zotte Zeeleeuwentheater met een capaciteit van 1200 zitplaatsen. Er speelden alleen Californische zeeleeuwen in de show.
De presentatie 'Sterk Werk' is educatief en wordt opgevoerd in de Stoere Stellersterk. Uitsluitend Stellerzeeleeuwen doen mee in deze presentatie.
'Onze kleinste dolfijnen' is een educatieve show over bruinvissen. Deze wordt opgevoerd in de Bruinvisbaai.
De Hobbeldebobbelshow is een educatieve presentatie over gewone en grijze zeehonden. Deze wordt opgevoerd in het Zeehondenzand.
De Snor(rrr) show was een show die door walrussen wordt opgevoerd op de Walrussenwal. Het is in 2023 vervangen door een educatieve korte presentatie.
De (H)aaibaaishow was een educatieve voorstelling die wordt opgevoerd door roggen en haaien in het Roggenrif.
De theatervoorstelling Schatten van de Zee was een show in theater Zeezicht.
De voorstelling Wally & z'n vriendjes was een kindervoorstelling die soms plaatsvond in het Wallytheater.

Diersoorten

Kreten van dolfijnen

Opname van kreten van dolfijnen in het Dolfinarium (download·info)

De volgende dieren zijn in het Dolfinarium te bezichtigen:

Zeezoogdieren

Vissen en lagere diersoorten

Voormalige diersoorten

Orka: Orka Gudrun was jarenlang in dienst voor het Dolfinarium. Op 23 juni 2010 vingen medewerkers van het Harderwijkse Dolfinarium een verzwakte orka in de Waddenzee, en doopten het dier Morgan. In 2011 verhuisde deze orka naar Loro Parque op Tenerife.

Externe link

Loading content...

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.