De Rijpgracht

De De Rijpgracht is een gracht in de Amsterdamse buurt Landlust. De gracht is per raadsbesluit van 27 april 1933 vernoemd naar de ontdekkingsreiziger Jan Corneliszoon Rijp (1570-1630), met dien verstande dat de gracht en bijbehorende straat een lidwoord hebben (de De Rijpgracht).

De Rijpgracht
De Rijpgracht gezien vanaf de Willem de Zwijgerlaan in westelijke richting naar de De Rijpstraat. Rechts de ingang van de Jan den Haenstraat; 1941.
Geografische informatie
Locatie	Amsterdam
Stadsdeel	Amsterdam-West
Wijk	Landlust
Begin	Willem de Zwijgerlaan
Eind	De Rijpstraat
Postcode	1055
Algemene informatie
Aangelegd in	circa 1931
Genoemd naar	Jan Corneliszoon Rijp
Naam sinds	1933

Geschiedenis en ligging

De gracht is een westelijke zijtak van het Westelijk Marktkanaal. Over de gracht ligt de Anna van Saksenbrug in de Willem de Zwijgerlaan. De kades werden in 1935-1936 aangelegd, maar riolering was al in 1931 gepland.^[1] De gracht eindigt abrupt, in het verlengde ligt de De Rijpstraat.

De gracht werd gegraven op de plaats waar aanvankelijk de De Rijpstraat was gepland. Dat laatste is terug te vinden op kaarten van voor die tijd, waarop de De Rijpstraat een ingang aan de Willem de Zwijgerlaan had. Ook de nummering van de De Rijpstraat, die bij 125 begint, laat dat nog zien.

Er waren vanaf de aanleg al plannen om de gracht onder de Admiraal de Ruijterweg te verlengen naar de Erasmusgracht, die een uitstulping heeft richting de De Rijpgracht. Om dit te kunnen realiseren zouden na de Tweede Wereldoorlog woningen aan de zuidkant van de De Rijpstraat en Roelantstraat gesloopt moeten worden. In tijden van woningschaarste was het slopen van goede woningen echter geen optie.

Er werd wel een verbinding met een stalen buis gelegd met gemaalhuis, die buis ligt echter diep onder het wateroppervlak en wegdek.^[2] Een gevolg van het niet doorgaan van de plannen is dat de bebouwing van de De Rijpgracht en de De Rijpstraat niet op elkaar aansluiten; er is een gat in de bebouwing. Bij de Roelantstraat / Erasmusgracht / Joos Banckersweg is eenzelfde gat in de bebouwing. Vanuit de lucht gezien liggen de noordelijke bebouwing van de De Rijpgracht en de noordelijke Roelantstraat juist wel in elkaars verlengde.

Woningbouw

Aan de noordzijde van de gracht bouwde woningcorporatie Zomers Buiten tussen 1932 en 1934 enkele complexen met woningwetwoningen, naar ontwerp van architect Zeeger Gulden in de stijl het het nieuwe bouwen. Ze hebben alle hetzelfde uiterlijk. Veel woningen, zowel aan de noord- als zuidzijde, waren eerst in het bezit van woningcorporaties, maar vele werden in de loop der jaren aan particulieren verkocht.^[3]

Afbeeldingen

• 
  Woningen aan de De Rijpgracht, 2011.
• 
  De bebouwing van de De Rijpgracht (links) sluit niet aan op die van de De Rijpstraat (rechts), december 2018.
• 
  De Rijpgracht hoek Willem de Zwijgerlaan, 2017.
• 
  De Anna van Saksenbrug over de De Rijpgracht, 2011.
• 
  De Rijpgracht, juni 2012.

Bronnen, noten en/of referenties

• De Rijpgracht als gracht zoals de gemeente Amsterdam haar gedefinieerd heeft, De Rijpgracht als straat zoals de gemeente Amsterdam haar gedefinieerd heeft
• 'Stadsatlas Amsterdam. Stadskaarten en straatnamen verklaard', Bakker, Martha (red.) (1998). Derde druk in 2006. Amsterdam Publishers [etc.]. ISBN 90-74891-31-4
• BAG-viewer
• Woningkaarten Gemeente Amsterdam, geraadpleegd 24 december 2018

---

1. Archief Publieke Werken voor aanleg kaden
2. Het geheugen van West. Gearchiveerd op 9 april 2019.
3. Fundaverkoop van het zogenaamde Bloom-blok De Rijpgracht, Jan den Haenstraat, Willem de Zwijgerlaan. Gearchiveerd op 25 december 2018.

Mediabestanden

Zie de categorie De Rijpgracht, Amsterdam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.