Commissie-Von der Leyen I

De commissie-Von der Leyen I was de Europese Commissie van 1 december 2019 tot 1 december 2024.^[1] Voorzitter was de Duitse Ursula von der Leyen van de Europese Volkspartij (EVP). Hiermee werd zij de eerste vrouwelijke voorzitter van de Europese Commissie.

De commissie-Von der Leyen I in 2021

De commissie volgde de commissie-Juncker op en werd opgevolgd door de commissie-Von der Leyen II.

Vorming

Voorzitterskeuze

Na de Europese Parlementsverkiezingen van mei 2019 bleef de Europese Volkspartij de grootste fractie binnen het Europees Parlement. Hun 'spit­zen­kan­di­daat' Manfred Weber (Duitsland) genoot echter niet voldoende steun binnen de Europese Raad, de instelling die een kandidaat-commissievoorzitter dient voor te dragen aan het Europees Parlement.

De spitzenkandidaat van de Partij van Europese Socialisten (PES) Frans Timmermans (Nederland) wist ook rond zijn figuur de nodige aanhang te winnen. De EVP weigerde als grootste fractie echter om iemand van de PES, de op een na grootste fractie, tot commissievoorzitter te benoemen.

Uiteindelijk werd de Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen als opvolger van Jean-Claude Juncker benoemd.

Commissarissen

Op 10 september 2019 publiceerde Von der Leyen haar lijst met kandidaat-commissarissen. Onder hen bevonden zich 14 mannen en 12 vrouwen. De voorgestelde commissie zou acht vicevoorzitters kennen, van wie drie uitvoerend.^[2][3] De titels van hun portefeuilles werden opvallend genoemd. Zo zou de Letse Valdis Dombrovskis belast worden met 'Een economie die werkt voor mensen', en de Deense Margrethe Vestager met 'Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk'.^[2][4] De keuze om de Griekse kandidaat-vicevoorzitter Margaritis Schinas een portefeuille met de naam 'Onze Europese levenswijze beschermen' toe te bedelen, kwam Von der Leyen op bijzondere kritiek te staan, waaronder van vertrekkend commissievoorzitter Jean-Claude Juncker^[5]. Schinas zou onder meer belast worden met migratie, integratie en veiligheid. Critici noemden de implicatie die hiervan uitging diep beledigend en onaanvaardbaar.^[6][7][8] Von der Leyen zegde uiteindelijk toe de titel de zullen veranderen in 'Bevordering van de Europese levenswijze'.^[9][10]

Op 30 september 2019 blokkeerde de commissie Juridische Zaken van het Europees Parlement de kandidatuur van de Roemeense Rovana Plumb, kandidaat-commissaris voor de portefeuille Transport, en van de Hongaarse László Trócsányi, kandidaat-commissaris voor Nabuurschapsbeleid, wegens zorgen over belangenverstrengeling.^[11][12] Op 10 oktober 2019 werd ook de Franse Sylvie Goulard weggestemd. Goulard was in 2017 afgetreden als minister van Defensie, wegens betrokkenheid bij een onderzoek door de Franse justitie en het Europees bureau voor fraudebestrijding naar misbruik van Europees geld om parlementair medewerkers in te huren voor binnenlands politiek werk. Ook uitten parlementariërs zorgen over haar werkzaamheden voor een Amerikaanse denktank tijdens haar lidmaatschap van het Europees Parlement, en over de grootte van haar portefeuille, die industriebeleid, defensie en technologie zou omvatten.^[13][14] Op 27 november 2019 werd de Commissie-Von der Leyen goedgekeurd door het Europees Parlement.^[15]

Samenstelling

Portefeuille	Commissaris			Lidstaat	Partij	Opmerking(en)
Voorzitter van de Europese Commissie			Ursula von der Leyen	Duitsland	EVP Nationaal: CDU
Uitvoerend Vicevoorzitter Europese Green Deal, Klimaat			Frans Timmermans	Nederland	PES Nationaal: PvdA	tot 22 augustus 2023
Uitvoerend Vicevoorzitter Digitale Economie en Samenleving Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk			Margrethe Vestager	Denemarken	ALDE Nationaal: RV
Uitvoerend Vicevoorzitter Een economie die werkt voor de mensen			Valdis Dombrovskis	Letland	EVP Nationaal: V
Vicevoorzitter Hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid Een sterker Europa in de wereld			Josep Borrell	Spanje	S&D Nationaal: PSOE
Vicevoorzitter Interinstitutionele Betrekkingen en Prognoses			Maroš Šefčovič	Slowakije	PES Nationaal: Smer-SD	Green Deal overgenomen na vertrek Timmermans
Vicevoorzitter Waarden en transparantie			Věra Jourová	Tsjechië	ALDE Nationaal: ANO 2011
Vicevoorzitter Democratie en demografie			Dubravka Šuica	Kroatië	EVP Nationaal: HDZ
Vicevoorzitter Bevordering van onze Europese levenswijze			Margaritis Schinas	Griekenland	EVP Nationaal: ND
Begroting en Administratie			Johannes Hahn	Oostenrijk	EVP Nationaal: ÖVP
Handel			Phil Hogan	Ierland	EVP Nationaal: Fine Gael	tot 26 augustus 2020
			Valdis Dombrovskis	Letland	EVP Nationaal: V	vanaf 10 september 2020, tevens vicevoorzitter
Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd			Marija Gabriel	Bulgarije	EVP Nationaal: GERB	tot 15 mei 2023
			Iliana Ivanova	Bulgarije	EVP Nationaal: GERB	vanaf 19 september 2023
Werkgelegenheid en Sociale Rechten			Nicolas Schmit	Luxemburg	PES Nationaal: LSAP
Economie			Paolo Gentiloni	Italië	S&D Nationaal: PD
Landbouw			Janusz Wojciechowski	Polen	ECH Nationaal: PiS
Interne markt			Thierry Breton	Frankrijk		Oorspronkelijke kandidaat Sylvie Goulard (weggestemd) tot 16 september 2024
Cohesie en hervormingen			Elisa Ferreira	Portugal	PES Nationaal: PS
Gezondheid en Voedselveiligheid			Stella Kyriakidou	Cyprus	EVP Nationaal: Dimokratikos Synagermos
Justitie			Didier Reynders	België	ALDE Nationaal: Mouvement Réformateur
Gelijkheid			Helena Dalli	Malta	Nationaal: MLP
Binnenlandse Zaken			Ylva Johansson	Zweden	PES Nationaal: S
Crisisbeheer			Janez Lenarčič	Slovenië
Vervoer			Adina-Ioana Vălean	Roemenië	EVP Nationaal: PNL	Oorspronkelijke kandidaat Rovana Plumb (geblokkeerd)
Nabuurschap en Uitbreiding			Olivér Várhelyi	Hongarije	EVP	Oorspronkelijke kandidaat László Trócsányi (geblokkeerd)
Internationale partnerschappen			Jutta Urpilainen	Finland	PES Nationaal: SDP
Energie			Kadri Simson	Estland	ALDE Nationaal: Keskerakond
Milieu, Oceanen en Visserij			Virginijus Sinkevičius	Litouwen	Groenen/EVA Nationaal: LVŽS
Financiële Diensten, Financiële Stabiliteit en Kapitaalmarktenunie			Mairead McGuinness	Ierland	EVP Nationaal: FG	vanaf 12 oktober 2020
Klimaat			Wopke Hoekstra	Nederland	EVP Nationaal: CDA	vanaf 5 oktober 2023

Vanwege het geplande vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie op 31 oktober 2019 kondigde de Britse premier Boris Johnson op 25 juli 2019 aan dat hij geen kandidaat-commissaris zou voordragen voor de nieuwe commissie.^[16] Toen deze deadline in oktober werd verlengd tot 31 januari 2020 stelde de Europese Raad als voorwaarde dat de Britse regering toch iemand naar voren zou schuiven. Johnson weigerde dit met een beroep op nationaal beleid tegen het doen van voordrachten voor internationale posities in verkiezingstijd, waarop de Europese Commissie een inbreukprocedure tegen het Verenigd Koninkrijk begon wegens schending van zijn verdragsverplichtingen.^[17][18]